Tarançiler

"Tarançi Camii Gulca'da" (şimdi Yining), Henri Lansdell'lin 1885 yılında yazdığı kitabından, 1882 yılında buraları gezmiştir.

Tarançiler Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde İli Kazak Özerk İli'nde yaşarlar. Adları "tarımcı" anlamındaki "tarancı"'dan gelmektedir. Tarançi boyunu Radloff da araştırmıştır. Araştırma sonuçlarını meşhur "Пробен" (Proben) adlı eserinde toplamıştır.Tarnçileri İli yöresine Çinliler yerleştirmiştir.

Tarançi, müslüman olan bugünkü Sincan veya, doğu Türkistan'da, Tarım Havzasında civarındaki vahalarda yaşayan anadili Türkçe olan, Karluk dalı (bakınız Türk dilleri) ve İran ve Tocharian kökenli daha sonra Karluk, Uygur, Yağma ve Moğol kabileleri ile karışmış Orta Çağa özgü göçebelere verilen bir isimdir. Aynı isim - basit Çağatayca'da "bir çiftçi" demektir - Fergana Vadisinde ve tüm Ana asya'daki Türkistan'da tarımla uğraşan halka verilen isimdir.

Aynı isimde günümüz Afganistan, Kırgızistan, Özbekistan, Kazakistan ve Çin'de Sincan eyaletinde konuşulan Uygur lehçesidir.^[1]

Tarım Havzası'na rağmen (Kaşgar, Kumul, Hotan ve Turfan gibi vahalar) Tarım-Tarançi'lerin "geleneksel Yurdu"'dur, onlar Ming ve Qing Hanedanlığı zamanında Çin'de, her yerde şimdiki Urumçi ve İli gibi bölgelere yerleştiler.

Notlar

1. Çin'deki Uygur dilleri 24 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)