Tarık El-Bısri (Arapça: طارق ببب السساس بليم البسري, IPA: [ˈtʕɑːɾʕeʔ ʕæbdelfætˈtæːħ seˈliːm elˈbeʃɾi]; d. 1 Kasım 1933, Kahire -ö. 26 Şubat 2021, Kahire, Mısır), Mısırlı yargıç ve yazar.[1]
El-Bısri, 15 Şubat 2011'de Silahlı Kuvvetler Yüksek Konseyi tarafından 2011 Mısır Devrimi sonrasında anayasa değişikliklerini yapması için kurulan komitenin başına getirildi.[2][3]
El-Bısri 1 Kasım 1933'te Kahire, Mısır'da doğdu. Dedesi Saliem el-Bısri, 1900-1904 ve 1909-1916 yılları arasında al-Azhar'ın şeyhiydi. Babası Abd el-Fattah el-Bısri ise 1951'deki ölümüne kadar Mısır Temyiz Mahkemesi başkanıydı. Amcası tanınmış yazar 'Abd al-'Aziz'dir. Emad ve Zyad adında iki oğlu vardı.
El-Bısri, 1953 yılında Kahire Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Mezun olduktan sonra, 1998 yılında emekli olana kadar çalıştığı Mısır Danıştayı'nda görev yaptı. Emekli olmadan önce, Mısır Danıştayı'na birinci başkan vekili (Al-na'ib al-awwal) ile Yasama ve İstişare Genel Kurulu Başkanlığı'na (Al-jama'iya al-'umumiya lil-fatawa wal-tashri') vekalet etti.
El-Bısri öncelerden laik solcu olmasına rağmen daha sonra "ılımlı İslami" siyasi görüşü benimseyerek akımlar arasında köprü vazifesi görerek saygınlık kazandı.[1]
El-Bısri, son olarak 2008 yılında Amr Adeeb'e verdiği röportaj sonrasında Mısır'ın önde gelen televizyon ve radyo kişiliklerinden Hamdi Kandil tarafından 2011 Mısır cumhurbaşkanlığı seçimlerine uygun aday olarak gösterilmişti.[4]
El-Bısri 26 Şubat 2021 tarihinde doğum yeri Kahire, Mısır'da COVID-19 nedeniyle 87 yaşında ölmüştür.[5][6][7]
Hukuk, tarih, İslam ve sosyal düşünce konuları üzerine yazdığı eserleri:
- Al-ʻArab fī muwājahat al-ʻudwān (العرب في مواجهة العدوان).
- Al-Ḥiwār al-Qawmī-al-Dīnī : awrāq ʻamal wa-munāqashāt al-nadwah al-fikrīyah allatī naẓẓamahā Markaz Dirāsāt al-Waḥdah al-ʻArabīyah (الحوار القومي الديني : اوراق عمل ومناقشات الندوة الفكرية التي نظمها مركز دراسات الوحدة العربية).
- Al-Ummah fī ʻām : taqrīr ḥawlī ʻan al-shuʼūn al-siyāsīyah wa-al-iqtiṣādīyah al-Miṣrīyah (الأمة في عام : تقرير حولي عن الشئون السياسية والاقتصادية المصرية).
- Al-Islām wa-al-taṭarruf al-dīnī (الإسلام والتطرف الديني).
- Miṣr bayna al-ʻiṣyān wa-al-tafakkuk (مصر بين العصيان والتفكك).
- Al-Qaḍāʼ al-Miṣrī bayna al-istiqlāl wa-al-iḥtiwāʼ (القضاء المصري بين الاستقلال والاحتواء).
- Ḥarakah al-siyāsīyah fī Miṣr, [1945-1952] (حركة السياسية في مصر [1945-1952]).
- Al-Malāmiḥ al-ʻāmmah lil-fikr al-siyāsī al-Islāmī fī al-tārīkh al-muʻāṣir (الملامح العامة للفكر السياسي الإسلامي في التاريخ المعاصر).
- Al-Waḍʻ al-qānūnī al-muʻāṣir bayna al-sharīʻah al-Islāmīyah wa-al-qānūn al-waḍʻī (الوضع القانونى المعاصر بين الشريعة الإسلامية والقانون الوضعى).
- Al-Dīmūqrātīyah wa-al-Nāṣirīyah (الديموقراطية والناصرية).
- Dawr al-thaqāfah fī taḥqīq al-wifāq al-ʻArabī (دور الثقافة فى تحقيق الوفاق العربى).
- Al-Jamāʻah al-waṭanīyah : al-ʻuzlah wa-al-indimāj (الجماعة الوطنية : العزلة والإندماج).
- Manhaj al-naẓar fī al-nuẓum al-siyāsīyah al-muʻāṣirah li-buldān al-ʻālam al-Islāmī (منهج النظر في النظم السياسية المعاصرة لبلدان العالم الإسلامي).
- Shakhṣīyāt wa-qaḍāyā muʻāṣirah (شخصيات وقضايا معاصرة).
- Mustaqbal al-ḥiwār al-islāmī al-ʻalmānī
- Mushkilatān wa-qirāʼah fīhimā (مشكلتان وقراءة فيهما).
- Saʻd Zaghlūl yufāwiḍu al-istiʻmār : dirāsah fī al-mufāwaḍāt al-Miṣrīyah al-Barīṭānīyah, 1920-1924 (سعد زغلول يفاوض الاستعمار : دراسة في المفاوضات المصرية البريطانية، 1920-1924).
- Bayna al-Islām wa-al-ʻUrūbah (بين الإسلام والعروبة).
- Al-Dīmūqrāṭīyah wa-niẓām 23 Yūliyū 1952-1970 (الديمقراطية ونظام ٢٣ يوليو، ١٩٥٢-١٩٧٠).
- Dirāsāt fī al-dīmuqrāṭīyah al-Miṣrīyah (دراسات في الديمقراطية المصرية).
- Al-Ḥarakah al-siyāsīyah fī Miṣr, 1945-1952 (الحركة السياسية في مصر، ١٩٤٥-١٩٥٢).
- Al-Muslimūn wa-al-Aqbāt fī iṭār al-jamāʻah al-waṭanīyah (المسلمون والأقباط في إطار الجماعة الوطنية).
- Bayna al-jāmiʻah al-dīnīyah wa-al-jāmiʻah al-waṭanīyah fī al-fikr al-siyāsī.
- Fi al-mas'alah al-Islamiyah al-mu'asirah bayna al-Islam wa al-'Urubah.
- Māhiyāt al-muʻāṣarah.
- Shakhṣīyāt tārīkhīyah.
- Buḥūth muʼtamar miʼawīyat al-Imām al-Bannā : al-mashrūʻ al-iṣlāḥī lil-Imām Ḥasan al-Bannā : tasāʼulāt li-qarn jadīd (بحوث مؤتمر مئوية الامام البنا : المشروع الاصلاحي للامام حسن البنا : تساؤلات لقرن جديد).
- Ummatī fī al-ʻālam : ḥawlīyat qaḍāyā al-ʻālam al-Islāmī, 1419-1420 H/1999 M (أمتي في العالم : حولية قضايا العالم الإسلامي ١٤١٩-١٤٢٠ ه /١٩٩٩م).
- Faith in protest 19 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Alliance of Egyptian Americans, 2006 interview
- Profile 21 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ellis Goldberg, nisralnasr blog, 15 February 2011
- Understanding Egypt's revolution 5 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Tarik al-Bishri, Al Jazeera English, 18 March 2011, "The chair of the committee tasked with rewriting the Egyptian constitution reflects on the birth of a new regime."
- Egypt's new legitimacy 11 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Tarek El-Bishry, The Guardian, 21 March 2011, "Egypt's referendum results have set us on the path to rebuild our country on new democratic grounds"