Teknonim

Teknonim[kaynak belirtilmeli](Yunanca: τέκνον, "çocuk" ve ὄνομα, "isim"),[1] ebeveynlere çocuklarının isimleriyle hitap etme uygulamasıdır. Bu uygulamaya dünya çapında birçok farklı kültürde rastlamak mümkündür. Terim, antropolog Edward Burnett Tylor tarafından 1889 tarihli bir makalede ortaya atıldı.[2] Bu tür adlara teknonim, teknonimik veya soyadlı ad denir.

Bu uygulamanın bulunduğu kültürler:

  • Çeşitli Avustronezya halkları:
    • Ebeveynlerin ilk doğan çocuklarının adıyla anıldığı Cocos (Keeling) Adaları'ndaki Cocos Malayları.[3] Mesela Hashim adında bir adam ile karısı Anisa'nın Sheila adında bir kızları var. Hashim artık "Pak Sheila" (çev."Sheila'nın Babası") olarak tanınır ve Anisa da artık "Mak Sheila" (çev."Sheila'nın Annesi") olarak bilinir.
    • Bali halkı[4]
    • Dayaklar ve Borneo'nun Penan gibi akraba yerli halkları[5]
    • Madagaskar'ın Betsileo halkı, özellikle Zafimaniry alt grubu
    • Endonezya Madurese halkı
    • Endonezya'nın Mentawai halkı
    • Tayvan'ın Tao halkı
  • Korece; örneğin Koreli bir kadının Su-min adında bir çocuğu varsa ona Su-min Eomma (çev."Su-min'in annesi") adı verilebilir.
  • Çince de benzer ama aynı zamanda çok esnek bir olguya sahiptir. Bir oğlanın evdeki takma adının “二儿” (Er'er) olduğunu varsayalım, o zaman çocuğun babası çocuğun annesine "他妈"/"孩儿他妈"/"二儿他妈", yani "onun" diyebilir. sırasıyla "onun annesi"/"çocuğun annesi"/"Er'er'in annesi" diyebilir. Benzer bir durum çocuğun annesinin "妈" (anne) kelimesini "爸/爹" (baba) olarak değiştirerek kocasına (yani çocuğun babasına) seslenmesi için de geçerlidir. Bu kullanım çoğunlukla çocuğun ebeveynleri arasında kullanılır ancak bazı sınırlı alanlarda da kullanılabilir; örneğin çocuğun öğretmeninin çocuğun ebeveynlerine hitap şeklinde.
  • Arap kültüründe; örneğin, Hasan adında bir Arap adamın Zeyn adında bir erkek çocuğu varsa, Hasan artık Ebu Zeyn (çev. "Zeyn'in Babası") olarak bilinir. Aynı şekilde kadınlar için de Ümmü Zeyn (çev."Zeyn'in annesi") kullanılır. Bu, Arapçada künye olarak bilinir ve başkalarına saygı göstergesi olarak kullanılır.
  • Amazonlar[6]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Reflections on Japanese Language and Culture. Studies in the humanities and social relations. Institute of Cultural and Linguistic Studies, Keio University. 1987. s. 65. Erişim tarihi: 16 Haziran 2019. On the Notion of Teknonymy In the field of anthropology, the custom of calling the parent after the child is known as teknonymy, a term coined from the Greek word teknon "child" and the anglicized form of onoma as onymy "name". 
  2. ^ Lee, Kwang-Kyu; Kim Harvey, Youngsook (1973). "Teknonymy and Geononymy in Korean Kinship Terminology". Ethnology. 12 (1): 31-46. doi:10.2307/3773095. JSTOR 3773095. 
  3. ^ Winarnita, Monika; Herriman, Nicholas (2012). "Marriage Migration to the Malay Muslim community of Home Island (Cocos Keeling Islands)". Indonesia and the Malay World. 40 (118): 372-387. doi:10.1080/13639811.2012.709020. 
  4. ^ Geertz, Hildred; Geertz, Clifford (1964). "Teknonymy in Bali: Parenthood, Age-Grading and Genealogical Amnesia". The Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. 94 (2): 94-108. doi:10.2307/2844376. JSTOR 2844376. 
  5. ^ Needham, Rodney (1954). "The System of Teknonyms and Death-Names of the Penan". Southwestern Journal of Anthropology. 10 (4): 416-431. doi:10.1086/soutjanth.10.4.3628836. JSTOR 3628836. 
  6. ^ Vilaça, Aparecida (2002). "Making Kin out of Others in Amazonia". The Journal of the Royal Anthropological Institute. 8 (2): 347-365. doi:10.1111/1467-9655.00007. JSTOR 3134479.