Tiger 131

Tiger 131
Tiger 131, Tankfest 2012'de sergilenirken
YerTank Müzesi
TasarımcıHenschel & Son
TürüTiger tankı

Tiger 131, II. Dünya Savaşı'nın Kuzey Afrika Cephesi'nde, Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından kullanılan ve 24 Nisan 1943'te Tunus'taki çatışmalar esnasında Birleşik Krallık'ın 48. Kraliyet Tank Alayı tarafından ele geçirilen Tiger I tipi bir ağır tanktır. Tank ele geçirildikten ve Müttefik Devletler tarafından tamir edildikten sonra İngiltere'ye götürülerek incelenmiş, Alman tanklarının mühendisliği ve performansı hakkında bilgi almak ve propaganda amacıyla kullanılmıştır. 1951'de, Bovington'daki Tank Müzesi'ne transfer edilen tank, 1990'da sergiden çıkartılıp restorasyona alınmış, 2003'te müzeye dönmüş, 2012'de ise üzerindeki çalışmalar tamamlanmıştır. Faal durumdaki tek Tiger I'dir.

Alman hizmeti

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tiger 131, 6 Mayıs 1943. Hasarlı yükleyici kapısına dikkat ediniz.

Müttefikler tarafından Tiger I olarak bilinen ağır tank modelinin tam Alman model adı Panzerkampfwagen VI, Tiger I (H1), Sd.Kfz. 181 idi. Tareti Wegmann, gövdesi ise Henschel tarafından üretilen tankın Kassel'deki montajı Ocak veya Şubat 1943'te 250122 şasi numarasıyla tamamlandı. 12 Mart ile 16 Nisan 1943 tarihleri arasında, Kuzey Afrika Cephesi'nde kullanılması amacıyla Alman ağır tankı taburu 504. Schwere Heerespanzerabteilung 1. Bölük 3. Takım'a atanarak Tunus'a gönderildi ve burada, günümüzde adı olarak kullanılan 131 taret numarasıyla yer aldı.[1]

Britanyalılar tarafından ele geçirilmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tankın ele geçirilişi konusunda iki farklı anlatım vardır. 2019'a dek düşünüldüğü şekliyle Müttefiklerin Tunus'a bir hücum hazırlığında olduğunu bilen Almanlar, 20/21 Nisan 1943 gecesi bir karşı saldırı başlattı.[2] Djebel Djaffa adlı bir tepenin kuzey tarafındaki bir geçiş de dahil olmak üzere dört noktaya aynı anda saldırı düzenlendi.[3] İki Tiger I ile diğer birkaç tank, şafaktan önce bu geçide ilerledi ve gün boyunca yavaş yavaş geri çekilmeye zorlandı. Tiger 131, Birleşik Krallık'ın 48. Kraliyet Tank Alayı'nın (RTR) 4. Bölüğü A Takımı'na ait Churchill tanklarının 6 librelik toplarıyla üç kez vuruldu. Bunlardan Tiger'ın top namlusuna çarpan ilk mermi; taret halkasına sekti, taret döndürme sistemini sıkıştırdı, sürücüyü ve ön nişancıyı yaralayarak telsizi imha etti. İkinci atış, taret yükseliş tırnağına çarptı ve topun dikeyde nişan almasını sağlayan yükseliş cihazını devre dışı bıraktı. Üçüncü atış ise yükleyicinin kapağına çarptı ve parçaları tarete saptırdı. Tankın Alman mürettebatı yaralılarını da alarak kaçmayı başarsa da, sürülebilir ve büyük ölçüde sağlam tankı geride bıraktı.[4] Tank, Djebel Djaffa tepesini ele geçirirken Birleşik Krallık güçleri tarafından emniyet altına alındı. Tiger 131, Birleşik Krallık kuvvetleri tarafından ele geçirilen ilk sağlam Tiger tankıydı.[5]

Tiger 131 taretini hareketsiz hale getiren hasar

2012 ve sonrasında Tiger 131'in ele geçirilişinin nasıl gerçekleştiği hakkında yeni bilgiler ortaya çıkartıldı ve tankın 21 Nisan yerine 24 Nisan'da, düşünülenden farklı bir şekilde ele geçirildiği belirlendi. 2012'de Tank Müzesi'ni ziyaret eden Dale Oscroft, Tiger 131'in 1982'de ölen babası Josh Oscroft'un anlattığı bir anısında geçen tank olabileceğini düşündü. 24 Nisan 1942'de Tunus'ta Medjez el Bab ve Montarnaud arasındaki 174 rakımlı tepeyi ele geçiren Sherwood Foresters 2. Tabur'da[6] görev yapan babası John Oscroft, Dale'e taburunun Tunus'taki bir saldırısında taret mekanizması sıkışmış bir Tiger tankı ele geçirdiğini anlatmıştı. Bu hikâyenin Tiger 131 ile benzerliğini fark eden Dale, konu hakkında araştırma yapmaya başladı. Dale'in araştırmaları sonucu ortaya koyduğu olaylara göre 174 rakımlı tepenin ele geçirilmesinden hemen sonra Alman tankları bir karşı saldırı düzenlemişti. Bu karşı saldırı esnasında John Oscroft'a PIAT'ı ile tanklara saldırması emri geldi. Sürünerek tanka yaklaşan Oscroft, ateşlediği PIAT'ın Tiger'dan sektiğini gördü, bu yüzden siper aldı. Bu esnada destek birliği olan Churchill tankları nihayet çatışmaya varmıştı. John Oscroft anısında Tiger'ın eski bir 75 mm Fransız topuyla vurulduğunu ve taretinin sıkıştığını söylemişti ancak gerçekte Churchill tankların birinden yapılan bir atış tank taretinin sıkışmasına sebep oldu. Vurulan Tiger'ın mürettebatı tankı terk etti. Dale Oscroft incelediği savaş zamanı haritaları, fotoğraflar ve belgeler ile Tiger 131'in babasının bahsettiği tank olduğunu ortaya koydu, daha sonra Tiger uzmanı David Byrden ile beraber çalışarak uydu görüntüleri aracılığıyla teorisini doğruladı. Bu çalışmaya göre 24 Nisan 1943'te Sherwood Foresters 2. Tabur'a Gueriat el Atach'ta 174 rakımlı tepede yapılan saldırıda yer alan tank Tiger 131'di. Tiger, Sherwood Foresters'ı destekleyen ve 142 Alay Kraliyet Zırhlı Kolordusu veya 48 RTR'den bir Churchill tarafından vuruldu. Bu 21 Nisan'da Cebel Djaffa'daki Tiger'ın 131 olmadığını doğrular. Tiger 131, Djebel Djaffa'ya 15 mil uzakta ele geçirilmiştir.[7][8]

Daily Mail'de yayımlanan 2012 tarihli bir makale ile Noel Botham ve Bruce Montague'un aynı yıl çıkan Catch that Tiger adlı kitabı, Tiger 131'in Birleşik Krallık'a dönüşünü denetleyen mühendislik memuru Binbaşı Douglas Lidderdale'in Müttefikler tarafından bir Tiger I ele geçirmek için Winston Churchill tarafından atanan gizli bir görevin lideri olduğunu iddia eder.[9] Her ne kadar Churchill'in savaş sırasında askeri konularla yakından ilgilenmesi sebebiyle iddianın makul olduğu düşünülse de, bu hikâye yanlış olması sebebiyle Tank Müzesi tarafından reddedilmiştir. Kitapta anlatılan öykü, Lidderdale'in ölümünden önceki yıllarda yazdığı mektuplar ve makalelerde bahsettiği, "Tiger I ele geçirildiğinde kişisel olarak orada olmadığı" bilgisiyle çelişmektedir.[10]

Korunması

[değiştir | kaynağı değiştir]
VI. George, Haziran 1943'te Tunus'ta Tiger 131'i denetlerken. Birleşik Krallık Birinci Ordusu'nun arması, tankın üzerine boyanarak işlenmiştir.
Tank Müzesi'ndeki Tiger 131 (2017)

Tiger 131, imha edilen diğer Tiger tanklardan alınan parçalar ile tamir edildi ve performansını değerlendirmek için incelendi. Tunus'ta sergilenen tank, Kral VI. George ile Winston Churchill tarafından resmî olarak denetlendi. Tank, Ekim 1943'te Birleşik Krallık'a gönderilerek tank yapımı hakkında raporlar üreten Tank Teknolojisi Okulu tarafından kapsamlı test ve değerlendirmeye tabi tutulmadan önce, halkın moralini yükseltmek amacıyla çeşitli yerlerde sergilendi.[11] Ele geçirilen tank, Birleşik Krallık Tedarik Bakanlığı tarafından 25 Eylül 1951'de Bovington'daki Tank Müzesi'nin envanterine katıldı. Günümüzde E1951.23 envanter numarasıyla müze koleksiyonunda yer almaktadır.[12][13]

1990 yılında müze ve Ordu Üssü Onarım Teşkilatı tarafından restore edilmesi için müzedeki sergiden çıkarıldı. Restorasyon esnasında tank neredeyse tamamen söküldü ve yeniden birleştirildi. Tiger 131'in orijinal Maybach HL210 motorunun sergilenmek için kesitlere ayrılması sebebiyle yerine müzenin Tiger II'sinden alınan Maybach HL230 motoru monte edildi. Diğer bir önemli değişiklik olarak, tankın motor bölmesine modern bir yangın söndürme sistemi eklendi.[14] Yenilenen Maybach HL230 motorunun aşınması ve performansı, metalürji uzmanları tarafından II. Dünya Savaşı'nda Alman üretimi alaşımları ve bu alaşımların performansını araştırmak için incelendi.[15]

Aralık 2003'te Tiger 131, çalışan bir motorla müzeye döndü. Bu yenileme sonucunda tank çalışan tek Tiger I tankı hâline geldi.[16] Daha fazla çalışma ve dönem renklerinde boyamanın ardından toplam maliyeti £80.000 olan restorasyon 2012'de tamamladı.[17] Tank her yıl Tank Müzesi tarafından düzenlenen Tiger Günü etkinliklerinde çalıştırılarak sergilenmektedir.[18]

Tiger 131, 2014 çıkışlı Fury filminde kullanıldı.[19]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Our Tiger: The Tiger Tank Restoration Project Journal" (İngilizce). Tank Müzesi. s. 2. 16 Eylül 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "United States Army in World War II, Mediterranean Theater of Operations, Northwest Africa, Chapter XXXII" (İngilizce). 29 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ ""ORDER FOR THE OPERATION FLIEDERBLÜTE"". 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  4. ^ Carruthers, Bob. Tiger in Combat (İngilizce). Coda Books. s. 28. 
  5. ^ "The Capture of Tiger 131" (PDF) (İngilizce). Tank Times. Şubat 2012. s. 3. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  6. ^ "TIGER I" (İngilizce). Tank Müzesi. 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  7. ^ A Twist in the Tale of the Tiger (İngilizce), Tank Müzesi, 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Ocak 2021 
  8. ^ New Chapter in Story of Tiger 131: 6/6 -What Happened at Point 174? (İngilizce), Tank Müzesi, 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 9 Ocak 2021 
  9. ^ Botham, Noel; Montague, Bruce (2012). Catch that Tiger (İngilizce). John Blake. s. [sayfa belirt]. 
  10. ^ "How Did they Catch that Tiger?" (İngilizce). Tank Müzesi. 29 Ocak 2013. 4 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2017. 
  11. ^ Green, Michael; Brown, James D. (2008). Tiger Tanks at War. Zenith Publishing. s. 17. 
  12. ^ "TMN on Tour: Bovington Tank Museum Tiger Collection Walkaround". The Modeling News. 8 Temmuz 2018. 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  13. ^ Lewis, Tanya (2015). "'Fury' Film Features Last Working WWII Tiger Tank". livescience.com. 12 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  14. ^ "Our Tiger: The Tiger Tank Restoration project Journal". Tank Müzesi. s. 141. 13 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ Material Characterization and Real-Time Wear Evaluation of Pistons and Cylinder Liners of the Tiger 131 Military Tank (İngilizce), ss. 637-644 
  16. ^ Green, Michael; Brown, James D. (2008). Tiger Tanks at War. Zenith Publishing. s. 15. 
  17. ^ "Tiger Tank inspected by Winston Churchill back on the move". The Daily Telegraph (İngilizce). 1 Nisan 2012. 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "TIGER DAY 15" (İngilizce). Tank Müzesi. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  19. ^ "'Last' WW2 Tiger tank to be used in Brad Pitt film". BBC News. 18 Kasım 2013. 21 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]