Vedat Türkali
Vedat Türkali | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Abdülkadir Demirkan 13 Mayıs 1919 Samsun, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 29 Ağustos 2016 (97 yaşında) Yalova, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Çoklu organ yetmezliği |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye |
| Mezun olduğu okul(lar) | İstanbul Üniversitesi |
| Meslek | Yazar, şair |
| Evlilik | Ayşe Merih Pirhasan (e. 1942; ö. 2013) |
| Çocuk(lar) | Deniz Türkali Barış Pirhasan |
| Akraba(lar) | Zeynep Casalini (torunu) Yusuf Pirhasan (torunu) |
| Ödüller | Altın Portakal Film Festivali 2009 – Yaşam Boyu Onur Ödülü |
Abdülkadir Pirhasan (13 Mayıs 1919, Samsun - 29 Ağustos 2016, Yalova), Türk roman ve senaryo yazarı, şairdir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Asıl adı Abdülkadir Demirkan'dır. Daha sonra mahkeme kararıyla Pirhasan soyadını almıştır.[1] Samsun Lisesinde okuduktan sonra 1942 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun oldu. Aynı yıl eşi Merih Pirhasan'la evlendi.
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Üniversite mezuniyetinin ardından Maltepe Askerî Lisesi ve Kuleli Askerî Lisesinde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1951 yılında siyasi düşünceleri nedeniyle görevine son verildi ve tutuklandı. 9 yıl ceza aldı, 7 yıl sonunda şartlı tahliyeden faydalanarak serbest kaldı. Gar Yayınları'nı Rıfat Ilgaz ile kurduktan sonra, 1960'ta Dolandırıcılar Şahı filmi ile senaristliğe başladı. Senaristliğine devam eden Türkali, 1965'te yönetmenliği denemiştir.
Bir Gün Tek Başına ve Mavi Karanlık gibi romanları Türk edebiyatının en büyük eserleri arasına girmiştir. Bu romanlarını Yeşilçam Dedikleri Türkiye ve Tek Kişilik Ölüm başlıklı romanları takip etti.
Vedat Türkali, Mihri Belli'nin yakın arkadaşı, Atıf Yılmaz'ın da hem arkadaşı, hem de kayınpederidir.[2] Türkiye Komünist Partisi'nin ilk üyelerindendir. 2002 seçimlerinde Demokratik Halk Partisi'nden aday olarak aktif siyasete atılmıştır.
Vedat Türkali, oyuncu Deniz Türkali ve yönetmen Barış Pirhasan'ın babası; Deniz Türkali'nin kızı şarkıcı Zeynep Casalini'nin de dedesiydi. Türk edebiyatının usta isimlerinden olan Vedat Türkali, 29 Ağustos 2016'da Yalova'da tedavi gördüğü hastanede 97 yaşında hayatını kaybetti. Naaşı Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.[3]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1965 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Senaryo Ödülü, Karanlıkta Uyananlar
- 1970, TRT Oyun Ödülü (Dallar Yeşil Olmalı)
- 1974, Milliyet Yayınları Roman Yarışması Birincilik Ödülü
- 1976, Orhan Kemal Roman Armağanı
- 2009: Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema – Sinema Onur Ödülü
- 2009: Altın Portakal Film Festivali – Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2009 Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) Onur Ödülü[4]
- 2016, Beyaz Martı Edebiyat Onur Ödülü[5]
Başlıca eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir Gün Tek Başına, roman, 1974, ISBN 978-6053140177
- Eski Şiirler, Yeni Türküler, şiirler, 1979,
- Üç Film Birden, senaryolar, 1979,
- Mavi Karanlık, roman, 1983, ISBN 978-6053140191
- Eski Filmler, senaryolar, 1984,
- Bu Gemi Nereye (yazılar, anılar, 1985)
- Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 1985)
- Tek Kişilik Ölüm, roman, 1989, ISBN 978-6053140207
- Özgürlük İçin Kürt Yazıları (yazılar, 1996)
- Güven (roman, 1999)
- Komünist (anı, 2001)
- Yeşilçam Dedikleri Türkiye (roman, 2001)
- Bu Ölü Kalkacak (oyun, 2002)
- Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 2002)
- Kayıp Romanlar (roman, 2004)
- Yalancı Tanıklar Kahvesi (roman, 2009)
- Bitti Bitti Bitmedi (roman, 2014)
Vedat Türkali üzerine yazılan kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Edebiyatta Siyaset: Vedat Türkali Örneği, Şebnem Cansun (2020)
- Vedat Türkali and Third Cinema, Halil Şoreş Karakoç (2020)
- Vedat Türkali: Hayatı ve Eserleri, Mehmet Emin Purçak (2021)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2023.
- ^ "Deniz Türkali: Cilve olsun flört olsun". 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Vedat Türkali, İstanbul'da eşi Merih Pirhasan'ın mezarının yanında toprağa verilecek". Hürriyet. 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ "SİYAD - Türk Sineması Ödülleri". Sinema Yazarları Derneği. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2016.
- ^ Beyaz Martı Ödülü Vedat Türkali'nin 19 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Cumhuriyet, Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- BBC Türkçe ile 1987 yılında yapılan röportaj12 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- BirGün: Her gün tek başına bir adam: Abdülkadir Pirhasan7 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
