İklim göçü

İklim değişikliği nedeniyle daha fazla doğal afetin yaşanacağı bölgeleri gösteren şematik.

İklim göçü, “anormal derecede şiddetli yağışlar, uzun süreli kuraklıklar, çölleşme, çevresel bozulma veya deniz seviyesinin yükselmesi ve siklonlar" gibi ani veya kademeli olarak iklimle şiddetlenen felaketlerin etkisiyle, öncelikle gönüllü hareketi ifade eden, iklimle ilgili hareketliliğin bir alt kümesidir.[1] İklim göçmenlerinin çoğu kendi ülkeleri içinde yer değiştirir ancak az sayıda iklim nedeniyle yerinden edilmiş insan da farklı ülkelere yönelir.[2]

İklim değişikliği büyük, küresel ölçekte göçe yol açmaktadır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), her yıl ortalama 20 milyon insanın hava olayları nedeniyle dünyanın dört bir yanındaki ülkelerden diğer bölgelere zorla yerinden edildiğini tahmin ediyor.[3] İklimle ilgili felaketler, iklim açısından hassas bölge ve ülkelerde genellikle diğer yapısal zorluklarla karşı karşıya kalan marjinalize edilmiş nüfusları orantısız bir şekilde etkilemektedir.[3] İklim Değişikliğinin Göç Üzerindeki Etkisine İlişkin 2021 Beyaz Saray Raporu, iklim değişikliğinin ve iklimle ilgili göçün savunmasız ve marjinalleştirilmiş toplulukları istikrarsızlaştırmaktan, kaynak kıtlığını şiddetlendirmekten siyasi gerilimi ateşlemeye kadar uzanan çok yönlü etkilerinin altını çizdi.[4]

Mevcut uluslararası anlaşma, bölgesel ve ulusal yasal mevzuatın cok azı iklim göçmenlerine yeterli koruma sağlamaktadır.[3] Bununla birlikte, BM Dispatch'in belirttiği gibi, "iklim değişikliği nedeniyle yerlerinden edilmiş insanlar - uluslararası toplum onları bu şekilde tanımakta yavaş kalsa da - dünyanın her yerinde var."[5] Sonuç olarak, iklim göçü, küresel yaygınlığı ile tanınmaması ve araştırılmaması arasında bir tezat oluşturacak şekilde “dünyanın sessiz krizi” olarak tanımlanmıştır.[6] İklimle ilgili felaketler nedeniyle yerinden edilen insan sayısının 2050 yılına kadar 200 milyonu geçeceği tahmin edilmektedir.[6] Dünya Bankası, 2050 yılına kadar 216 milyon iklim göçmeni olacağını öngörürken,[7] Uluslararası Çevre Programı (IEP), 2050 yılına kadar 1,2 milyar iklim göçmeni olacağını öngörüyor.[8] BM Uluslararası Göç Örgütü ise 2060 yılına kadar 1,4 milyar iklim göçmeni olacağını tahmin etmektedir.[9]

Tanımlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

İklim göçmenleri, "anormal derecede şiddetli yağışlar, uzun süreli kuraklıklar, çölleşme, çevresel bozulma veya deniz seviyesinin yükselmesi ve kasırgalar" gibi ani veya kademeli iklim değişikliğinin etkisiyle yönlendirilen, öncelikle gönüllü hareket edenleri ifade eder.[1]

Mevcut çok az uluslararası çerçeve ile bölgesel ve yerel yasal rejim, iklim göçmenlerine yeterli koruma sağlamaktadır.[3] İklim göçmenleri yasal olarak mülteci olarak tanınmazlar ve bu nedenle uluslararası ve yerel mülteci hukuku korumalarından yararlanamazlar.[10] Papa Francis, Laudato si' (2015) adlı mektubunda, "çevresel bozulmanın neden olduğu artan yoksulluktan kaçmak isteyen göçmenlerin ... uluslararası sözleşmeler tarafından mülteci olarak tanınmadığını" kaydetti.[11] Amerika'da, çevresel faktörler nedeniyle yerinden edilmiş kişilere mülteci statüsü yerine insani vizeler veya her zaman kalıcı ikamet ve vatandaşlık yolları sağlamayan tamamlayıcı koruma sunulmaktadır.[3]

Uluslararası ölçekte, 1951 Mülteci Sözleşmesi, iklim faktörlerini bir mülteciyi tanımlamak için belirtilen kriterlerden birisi olarak tanımıyor.[10] Bununla birlikte, Ocak 2020'de BM İnsan Hakları Komitesi, "iklim krizinin etkilerinden kaçan iklim mültecilerinin, evlat edinen ülkeler tarafından iklimi acil bir tehdit oluşturan memleketlerine dönmeye zorlanamayacağına" karar verdi.[12]

İklim adaleti ve uyum

[değiştir | kaynağı değiştir]
Alman sanatçı Hermann Josef Hack'in Hannover'deki Dünya İklim Mülteci Kampı'nda 600 küçük iklim mülteci çadırı sergileniyor.

İklim göçmenleri, iklim değişikliği nedeniyle kendi ülkeleri içinde veya başka bir ülkeye göç edebilirler. Bununla birlikte, iklim değişikliğine hazırlık ve iklim değişikliğine yanıt niteliğindeki iklim uyum projeleri, toplulukların iklim direncini artırabilir ve insanların iklim değişikliği karşısında yapması gereken göç derecesini azaltabilir.

Yeterince hazırlıklı olmayan topluluklara çevresel zarar veren ve mevcut eşitsizlikleri şiddetlendiren iklim değişikliğinin hem kısa hem de uzun vadeli etkileri vardır.[13] Kısa vadede şiddetli fırtınalar ve doğal afetler gibi ani iklim olayları, kritik altyapıyı yok edebilir, mahalleleri su basabilir, ulaşım sistemlerini bozabilir, tıp merkezlerine aşırı yük bindirebilir, yiyecek ve su kıtlığına neden olabilir, enerji santrallerini istikrarsızlaştırabilir ve insan sağlığını ve refahını tehlikeye atabilir.[14] Uzun vadede, iklim değişikliğinin getirdiği kıtlıklar, kuraklıklar ve diğer kaynak sıkıntıları ve ekonomik zararlar, sağlıksız ortamlara maruz kalma nedeniyle çatışmalara, siyasi istikrarsızlığa ve birikmiş olumsuz sağlık etkilerine neden olabilir.[15][16][17] Kuraklık ve yavaş yükselen sıcaklıklar gibi yavaş etkili olaylar daha karışık etkilere sahiptir, ancak daha uzun vadeli değişikliklere yol açma olasılığı daha yüksektir.[18] Bazı durumlarda iklim değişikliği, sıcaklıkların [19] ve aşırı hava olaylarının ötesinde, ekonomik güvensizliği veya siyasi istikrarsızlığı şiddetlendirebilir ve göçe neden olabilir.[20][21] Bireyler ve ülkeler iklim değişikliğine eşit oranda sebep olmadıkları gibi, krizin olumsuz etkilerinden de ayni şekilde etkilenmemektedirler.[17]

Küresel istatistikler

[değiştir | kaynağı değiştir]
20 Eylül 2019'da Melbourne Küresel iklim grevinde "İklim değişikliği = daha fazla iklim mültecisi" pankartı tutan bir aktivist.

1990'da, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC 1990: 20), iklim değişikliğinin en büyük sonucunun, 'kıyı erozyonu, kıyı taşkını ve şiddetli kuraklık nedeniyle milyonlarca insanın yerinden edilmesiyle' ortaya çıkacak göç olabileceğini ilan etti.[22]

En yaygın tahmin, 2050 yılına kadar dünyada 150-200 milyon insanın iklim değişikliği nedeniyle yerinden olacağı yönündedir. Bu iddianın benzerleri, IPCC'nin (Brown 2008: 11)[23] ve Stern Review on the Economics of Climate Change'in (Stern ve ark. 2006: 3),[24] gibi etkili raporların yansıra Friends of the Earth,[25] Greenpeace Almanya (Jakobeit ve Methmann 2007)[26] ve Christian Aid gibi STK'lar[27] ve Avrupa Konseyi,[28] UNESCO,[29] IOM (Brown 2008) ve BMMYK gibi hükûmetler arası kuruluşlar[30] tarafından da paylaşılmıştır.

François Gemenne bu tahminlerin çoğu zaman, fiilen göç etmesi beklenen insan sayısına değil, risk altındaki bölgelerde yaşayan tum nüfusa dayandığını belirterek, sayıların uyum stratejilerini [veya] farklı güvenlik açığı düzeylerini hesaba katmadığının altını çizmektedir.[31] Ancak Hein de Haas, iklim değişikliği sorununu "kitlesel göç hayaletiyle ilişkilendirmenin gerçeklerden çok efsaneye dayalı tehlikeli bir uygulama olduğunu" savunmakta ve iklim değişikliğine ilişkin acil eylem iddiasını desteklemek için kıyameti andıran göç tahminlerinin kullanılmasını, yalnızca entelektüel olarak sahtekârlık değil, aynı zamanda bu argümanı kullananların güvenilirliğini ve daha geniş kapsamda iklim değişikliği eylemi davasını ciddi şekilde riske attığını ileri sürmektedir.[32]

İklimle ilgili göç genellikle uzak bir mesele olarak çerçevelenirken, aşırı hava olayları şimdiden dünyanın birçok yerinde insanları evlerini terk etmeye zorlamaktadır. Ülke İçinde Yerinden Edilmeyi İzleme Merkezi'ne (IDMC) göre, sadece 2020 yılında, fırtınalar, seller, toprak kaymaları, orman yangınları ve kuraklıklar, 38 milyon insanın kendi ülkesi içinde başka bir bölgeye göç etmesine neden oldu. Bu şimdiye dek bu konuda kaydedilmiş en büyük sayı ve silahlı çatışmalardan kaynaklanan zorunlu göç hareketlerinin üç katı oranında.[33]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Climate change and disaster displacement". UNHCR (İngilizce). 20 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ "2021 Global Report on Internal Displacement". www.internal-displacement.org. 9 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  3. ^ a b c d e "IRAP Advocacy Memo on Climate Displacement" (PDF). International Refugee Assistance Project. November 2022. 10 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ "The White House Report on the Impact of Climate Change on Migration" (PDF). 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ ""Climate Refugees," Explained". UN Dispatch (İngilizce). 24 Nisan 2017. 24 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ a b "Climate refugees: The world's silent crisis". Nikkei Asia (İngilizce). 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  7. ^ "Climate Change Could Force 216 Million People to Migrate Within Their Own Countries by 2050". WorldBank.org. World Bank. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. 
  8. ^ "Over one billion people at threat of being displaced by 2050 due to environmental change, conflict and civil unrest" (PDF). Economics and Peace. Institute for Economics & Peace. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. 
  9. ^ Vince (18 Ağustos 2022). "The century of climate migration: why we need to plan for the great upheaval". The Guardian. 16 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2023. 
  10. ^ a b United Nations High Commissioner for Refugees. "Convention and Protocol Relating to the Status of Refugees". UNHCR (İngilizce). 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  11. ^ Pope Francis, Laudato si': On care for our common home 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., paragraph 25, published 24 May 2015, accessed 12 June 2023
  12. ^ "Climate refugees cannot be sent back home, United Nations rules in landmark decision". CNN (İngilizce). 20 Ocak 2020. 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  13. ^ "There's No Such Thing as a Natural Disaster". Items (İngilizce). 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  14. ^ "The Impact of Natural Disasters". Sciencing (İngilizce). 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2021. 
  15. ^ "Climate Change, Migration, and Conflict". Center for American Progress (İngilizce). 3 Ocak 2012. 24 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2021. 
  16. ^ "Sixth Assessment Report — IPCC". 14 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2021. 
  17. ^ a b "Economic Recovery after Natural Disasters". United Nations (İngilizce). 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2021.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  18. ^ Cissé, G., R. McLeman, H. Adams, P. Aldunce, K. Bowen, D. Campbell-Lendrum, S. Clayton, K.L. Ebi, J. Hess, C. Huang, Q. Liu, G. McGregor, J. Semenza, and M.C. Tirado, 2022: Health, Wellbeing, and the Changing Structure of Communities. 19 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. In: Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change 28 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [H.-O. Pörtner, D.C. Roberts, M. Tignor, E.S. Poloczanska, K. Mintenbeck, A. Alegría, M. Craig, S. Langsdorf, S. Löschke, V. Möller, A. Okem, B. Rama (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, UK and New York, NY, USA, pp. 1041–1170, doi:10.1017/9781009325844.009.
  19. ^ Xu (26 Mayıs 2020). "Future of the human climate niche – Supplementary Materials". Proceedings of the National Academy of Sciences. 117 (21): 11350-11355. doi:10.1073/pnas.1910114117. ISSN 0027-8424. PMC 7260949 $2. PMID 32366654. 
  20. ^ "How does climate change affect migration?". Stanford Earth (İngilizce). 2 Haziran 2021. 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ Lilleør (1 Aralık 2011). "Economic drivers of migration and climate change in LDCs". Global Environmental Change (İngilizce). 21: S70-S81. doi:10.1016/j.gloenvcha.2011.09.002. ISSN 0959-3780. 
  22. ^ Warner K and Laczko F. (2008). ‘Migration, Environment and Development: New Directions for Research 19 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.’, in Chamie J, Dall’Oglio L (eds.), International Migration and Development, Continuing the Dialogue: Legal and Policy Perspectives, IOM, page 235
  23. ^ Brown, O (2008). 'Migration and Climate Change', IOM Migration Research Series, paper no.31, www.iom.int
  24. ^ Stern, N. (Ed.) (2006). The Economics of Climate Change: The Stern Review, Cambridge University Press, Cambridge
  25. ^ Friends of the Earth, 'A Citizen's Guide to Climate Refugees, Fact Sheet Four: Predictions of Climate Refugees to 2050' (FOTE: London), 2007: 10
  26. ^ Jakobeit, C., and Methmann, C. (2007). Klimafluchtlinge – Die Verleugnete Katastrophe, Greenpeace, Hamburg
  27. ^ Christian Aid (2007). ‘Human Tide: The Real Migration Crisis 9 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.’ (CA: London), page 6
  28. ^ Parliamentary Assembly Doc. 11084, 23 October 2006, The Problem of Environmental Refugees: 1
  29. ^ "UNESCO (2007)". 29 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. 
  30. ^ UNHCR (2002), ‘A critical time for the environment 4 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.’, Refugees No.127. Geneva.
  31. ^ Gemenne, F (2009). 'Environmental Migration: Normative Frameworks and Policy Prescriptions', Doctoral Thesis, Sciences-Po, Paris
  32. ^ https://heindehaas.blogspot.com/2020/01/climate-refugees-fabrication-of.html 15 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Climate refugees: The fabrication of a migration threat
  33. ^ "2022 Global Report on Internal Displacement". www.internal-displacement.org. 19 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.