İsveç-Türkiye ilişkileri

İsveç-Türkiye ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Sweden ve Turkey

İsveç
Türkiye
Diplomatik Misyon
İsveç'in Ankara BüyükelçiliğiTürkiye'nin Stockholm Büyükelçiliği
Temsilcilik
Büyükelçi Malena MårdBüyükelçi Hakkı Emre Yunt

İsveç-Türkiye ilişkileri, İsveç ve Türkiye arasındaki dış ilişkileri kapsamaktadır. İsveç'in Ankara'da bir Büyükelçiliği ve İstanbul'da bir Başkonsolosluğu bulunmaktadır. Türkiye'nin ise başkent Stockholm'de büyükelçiliği yer almaktadır.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Her iki ülke de Avrupa Konseyi, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) ve Akdeniz Birliği'nin tam üyesidir.

İsveç, Temmuz 2009'da Avrupa Birliği Konseyi dönem başkanlığını devraldığında, dönemin İsveç başbakanı Fredrik Reinfeldt Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğini desteklediğini açıkladı.[1][2] İsveç'in Yeşiller Partisi, Fransa ve Almanya'nın Türkiye'nin üyeliğine muhalefetini eleştirdi.[3][4]

İsveç'te diyanet kontrollü camiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: İsveç'teki Türkler

Dagens Nyheter'e göre, 2017'de İsveç'teki dokuz cami, Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı (Diyanet) tarafından gönderilen ve ödenen imamlara sahip. Dini görevleri ile birlikte, İmam da Türk Hükûmeti eleştirenler raporlama ile görevli vardır. Dagens Nyheter'e göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan propagandası camilerde açıkça sunuluyor.[5]

Ermeni soykırımı anlaşmazlığı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Ermeni Kırımı

12 Haziran 2008'de Riksdag, 1915 Ermeni Soykırımı olaylarını gerçek soykırım olarak adlandırmayı reddetti.[6] Ancak, 11 Mart 2010'da Riksdag sonunda Ermeni soykırımını tanıyan bir karar için oy kullandı.[7]

Bir oy çokluğu vardı, 131 lehte, 130 aleyhte ve 88 oy kullanılmadı.[8][9][10] Türkiye, İsveç büyükelçisini derhal geri çağırdı ve iki ülke arasında 17 Mart 2010'da yapılması planlanan görüşmeleri iptal etti.[11][12]

İsveç merkezli bir fabrikanın önünde yer alan Türkiye ve İsveç bayrakları, Bergama, İzmir

Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, " Siyasi hesaplamalar için yapılan bu kararı şiddetle kınıyoruz. Bu, iki ulusumuzun yakın dostluğuna uymuyor."[12] Türkiye'nin İsveç Büyükelçisi Zergun Korutürk, Aktuellt'te yaptığı açıklamada, iki ülke arasındaki ilişkiler üzerinde uzun vadeli bir doğanın "sert etkileri" olacağını belirterek, "Çok hayal kırıklığına uğradım. Ne yazık ki, Parlamenterler parlamenterlerden ziyade tarihçi olduklarını düşünüyorlardı ve bu çok, çok talihsiz".[10] İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt, Kopenhag'dan oylamanın sonucundan "pişman olduğunu" söyledi.[9]

Günümüz ilişkileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Osman Kavala anlaşmazlığı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekim 2021'de, 10 batılı ülke tarafından imzalanan aktivist Osman Kavala'nın serbest bırakılması için yapılan çağrının ardından, Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dışişleri bakanına diğer 9 büyükelçiyle birlikte İsveç büyükelçisini de istenmeyen kişi ilan etmesini istedi.[13] Ancak büyükelçilere ülkeyi terk etmeleri yönünde herhangi bir resmi tebligat ulaşmadı.

İsveç'in NATO üyeliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

13 Mayıs 2022'de Türkiye, İsveç'in NATO'ya üyeliğini veto edebileceğini açıkladı. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç'in Finlandiya ile birlikte aralarında PKK, PYD, YPG, Gülen Hareketi ve DHKP-C gibi terör örgütlerine ev sahipliği yaptığını ve bu iki ülkenin adaylığına olumlu bakmadıklarını ifade etti.[14][15] 18 Mayıs 2022'de Türkiye, Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılım müzakerelerini başlatılmasını hızla engelledi.[16] 28 Haziran 2022'de Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında üçlü muhtıra anlaşması Madrid'de yapılan NATO zirvesi kapsamında imzalandı. ve böylece Türkiye, Finlandiya ve İsveç'in üyelik hedeflerini desteklemeyi kabul etti.[17] 23 Ocak 2024 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde İsveç'in NATO'ya katılması için yapılan oylamaya 346 milletvekili katıldı. 287 vekilin kabul verdiği oylamada, 55 ret oyu çıktı ve İsveç'in NATO üyeliği mecliste kabul edilmiş oldu.[18] 25 Ocak 2024 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç'in NATO'ya üyelik başvurusu kararını imzaladı ve onayladı.[19]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Turkey Has Friends in EU, Swedish Prime Minister Fredrik Reinfeldt". Turkish Weekly. 21 Nisan 2009. 5 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2009. 
  2. ^ "EU'S UPCOMING PRESIDENT EXTENDS FULL SUPPORT FOR TURKEY'S MEMBERSHIP". TurkNet. 8 Mayıs 2009. 4 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2009. 
  3. ^ "Sweden's Greens: Opposition to Turkey due to Islamophobia". Today's Zaman. 11 Mayıs 2009. 28 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2009. 
  4. ^ "German, French Leaders Oppose Turkey Joining EU". The Wall Street Journal. 14 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2009. 
  5. ^ "Genom statsanställda imamer har Turkiet inflytande i nio svenska moskéer. Många turksvenskar i Stockholm, Göteborg och Malmö har slutat gå till moskén av rädsla. Den alltmer auktoritära turkiska regimen skrämmer och kartlägger meningsmotståndare i Sverige". DN.SE (İsveççe). Dagens Nyheter. 1 Nisan 2017. 15 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2019. 
  6. ^ "Swedish Parliament Refuses to Recognize the Armenian Genocide". 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2020. 
  7. ^ https://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5g220vjRf5SSVm5PTU7W4wjC2dUIgD9ECK0NO0 [yalın URL]
  8. ^ "Swedish MPs enrage Turkey". Radio Netherlands Worldwide. 11 Mart 2010. 15 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2010. 
  9. ^ a b "Turkey outraged as Sweden labels Armenian massacre 'genocide'". Deutsche Welle. 11 Mart 2010. 13 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2010. 
  10. ^ a b "Turkey recalls envoy to Sweden over Armenia vote". Reuters. 11 Mart 2010. 14 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2010. 
  11. ^ "Déjà Vu? Turkey Recalls Ambassador to Sweden". Armenian Weekly. 11 Mart 2010. 6 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2010. 
  12. ^ a b "Sweden angers Turkey with Armenian vote". RTÉ. 11 Mart 2010. 14 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2010. 
  13. ^ "Turkey to declare 10 ambassadors 'persona non grata'". dw.com. 23 Ekim 2021. 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ Aktan, Sertaç (13 Mayıs 2022). "Erdoğan'dan İsveç ve Finlandiya'ya NATO'da veto sinyali". euronews. 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022. 
  15. ^ "Erdoğan: Turkey 'not positive' about Sweden and Finland joining Nato". the Guardian (İngilizce). 13 Mayıs 2022. 13 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2022. 
  16. ^ "NYT: Türkiye, İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya hızlı üyeliğini bloke etti". Euronews. 18 Mayıs 2022. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022. 
  17. ^ "NATO Zirvesi: Türkiye, Finlandiya ve İsveç'in üyelik başvurusunu desteklemeyi kabul etti". BBC Türkçe. 28 Haziran 2022. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022. 
  18. ^ "TBMM'den İsveç'e NATO vizesi". NTV. 23 Ocak 2024. 23 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  19. ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç'in NATO üyeliği kararını onayladı". NTV. 26 Ocak 2024. 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2024.