Can Themba | |
---|---|
Vutomi | |
Ndzhawu yovelekiwa | Pitori , Khotavuxika 21, 1924 |
Tiko ra vutshami | Afrika-Dzonga |
Ndzhawu yolova | Manzini (en) , 1968 |
Education | |
Uleteriwe e | Yunivhesithi ya Forthare |
Tindzimi leti a a titiva, kutsala na kuvulavula | Xinghezi |
Ntirho | |
Ntirho | muteki wa mahungu nakambe mutsari |
Daniel Canodoise "Can" Themba (Khotavuxika 1924 - 8 Ndzhati 1967)[1][2] a a ri mutsari wa switori swo koma wa Afrika Dzonga.
Themba u velekiwe le Marabastad, ekusuhi ni le dorobeni ra Pitori, kambe u tsale ntirho wakwe wo tala le Sophiatown, e Joni, eAfrika Dzonga. Malabrastad. Doroba leri ri mbundzumuxiwile ehansi ka Nawu wa Mintlawa ya Rixaka wa nkarhi wa xihlawuhlawu, lowu a wu avela mintlawa ya tinxaka ku ya etindhawini letintshwa. A a ri xichudeni le Fort Hare College, laha a kumeke digri ya Xinghezi (hi risiva) na diploma ya vudyondzisi.
Endzhaku ko rhurhela edorobeni ra Sophiatown, u ringete ku tsala switori swokoma. Themba u nghenele mphikizano wo sungula wa switori swo koma wa Drum (ku nga magazini wa vantima va le madorobeni lowu vulavulaka ngopfu hi vukambisisi hi swifaniso), laha a hluleke.
Hi ku famba ka nkarhi u tirhe eka Drum, laha a veke un'wana wa "Majaha ya Drum," kun'we na Henry Nxumalo, Bloke Modisane, Todd Matshikiza, Stan Motjuwadi na Casey Motsisi. Hi ku famba ka nkarhi va hlanganisiwe na Lewis Nkosi na Nat Nakasa. Ntlawa lowu a wu hi xivuvulelo lexi nge: "Hanya hi xihatla, lova wa ha ri ntsongo naswona u ri ni ntsumbu wosaseka."[3]
Xiphemu lexi a xi hlawulekisa Drum a kuri vuswikoti byo kambisisa. Xin'wana xa swikongomelo swa kona a ku ri ku paluxa ntiyiso na kupfumaleka ka kuringana e hansi ka mfumo wa xihlawuhlawu. Themba u endle xiboho xo vona ndlela leyi tikereke to basa a ti ta angula ha yona loko a ya etikerekeni to vona, tani hi leswi a a ri munhu wa ntima.
Ku karhateka loku kulaka hi swipimelo swa xihlawuhlawu, ku n'wi vangele leswaku a rhurhela eSwazini laha a tirheke kona tanihi mudyondzisi. Hi 1966, u vuriwe "mukomanisi ximfumo, " hikwalaho ka swona mintirho yakwe yi yirisiwile eAfrika Dzonga. Tibuku takwe ti sungule kumeka hi xitalo eka malembe ya va - 1980 hi ku humesiwa ka tibuku timbirhi leti nga - The Will to Die (1972) na The World of Can Themba (1985).
Eka switori swakwe, u hlamusele ku karhateka ka vanhu va vantima la va dyondzeke e yunivhesiti na swona vahanya e madorobheni; naswona va tsandzeka ku humelerisa vuswikoti bya vona hi kwalaho ka swipimelo swo ya hi nghohe swa mfumo wa xihlawuhlawu, na swona va thlela va ringeta ku ringanisa vutomi bya le dorobhen na byale ma tiko xikaya.
U lovile hikwalaho ka vuvabyi bya mbilu eka kaya rakwe ra le Mazini hi 8 Ndhzati 1967.[4][2]