Tluka leri ra Matimu ya mu Afrika i tsalwa ra mpambulo ntsena. Unga pfuneta Wikipediya leyi, hi ku ri ndlandlamuxa. |
Godide | |
---|---|
Vutomi | |
Ndzhawu yovelekiwa | Mfumo wa Gaza , 1876 |
Ndzhawu yolova | Ribuwa ra tinhenha (Doroba) , Mawuwani 31, 1911 |
Ndyangu | |
Tata wakwe | Nghunghunyana |
Ndzisana | |
Ntirho |
Godide Nxumalo (ca 1876 - † 31 Mawuwani 1911), akuri n'wana wa Nghunghunyana, mufumi wohetelela wa mfumo wa Gaza. Uhlawuriwe hi tata wakwe tani hi mudyandzhaka wa yena. Ndzhaku ka ku hluriwa ka Nghunghunyana, Godide ukhomiwile hi masocha ya maphutukezi naswona a yisiwa e Lisbon, tani hi muhlampfa na mubohiwa wa mfumo wa maphutukezi e xihlaleni xa Azore.[1] Hi yena mudyandhzaka wohetelela wa mfumo wa Gaza loyi a amukeriwile.
Godide uvelekiwe hi lembe ra 1876, ekusuhi na nambu wa Limpopo e tikweni ra Mozambhiki. Tata wakwe akuri Hosi Nghunghunyana naswona mana wakwe akuri Vuyazi, loyi a a lovoriwe hi Mzila, tata wa Nghunghunyana leswaku ava nsati wan'wana wa yena wa mudyandhzaka. Endzhaku ka kuvelekiwa, Vuyazi unyamalarile naswona anga thlelanga a voniwa nakambe, hiswona leswi endleke leswaku Godide a kurisiwa hi nsati loyi a vuriwaka Soni. Hambiswiritano, nghunghunyana a a rhandza n'wana loyi wakwe, naswona a a tiyisisa leswaku n'wana loyi u tshama kusuhi na yena.
Hambi leswi a angari yena n'wana wa mativula, Nghunghunyana a a n'wi langhile leswaku ava mudyandzhaka ehenhla ka Maguwa, loyi akuri yena n'wana wa mufana lonkulu wa Nghunghunyana. Vuxaka exikarhi ka Godide na Maguwa, abyiri bya valala, laha avahambeta ku kurihelana na ku lwa. Hambiswiritano, Nghunghunyana a a rhandza Godide, kutlula Maguwa, loyi a an'wivona a tsakela ngopfu tindyondzo na ririmi ra xiphutukezi, kutlula xichangana.
Godide u yile a kula na ku rhanzeka e tikweni, naswona a a kumeka a rhangela rin'wana ra mavutho ya Nghunghunyana, laha a theleke a tivisiwa tani hi mudyandzhaka loko ku fika pfhumba ra maphutukezi, e Manjhakazi.
Godide u rhangerile mavutho ya nyimpi yo hlaya laha a ringeteke ku lwa na maphutukezi lawa ama rina mathlarhi ya nyimpi yo tlula mavuthu ya Godide, naswona a hluriwa eka tinyimpi timbirhi, laha a pfumeleke leswaku avangari matimba yo hlula maphutukezi. Hambiswiritano, Godide u kombile vurhena lebyi kulu, laha a aveke muvulavuleri wa hosi Nghunghunyana, eka maphutukezi, naswona u tlangile xiphemu lexi kulu, ku xwerisa kuhlasela ka maphutukezi e Chayimeti, Nsindza wa mfumo.