Ramon Kamps

Ramon Kamps
isp. Ramon Camps
Tuu datası

25 ğinwar 1927

Tuu urını

Buenos-Ayres

Ülem datası

22 avgust 1994 (67 yäş)

Ülem urını

Buenos-Ayres

Eşçänlek töre

xärbi xezmätkär[en]

İälek

Аргентина байрагы Argentina

Ğäskär töre

qorı cir ğäskärläre, politsiä[en]

Däräcä

brigada generalı[en]

Avtograf

Ramon Kamps, Ramon Xuan Alberto Kamps (isp. Ramon Juan Alberto Camps; 1927 yılnıñ 25 ğinwarı, Buenos-Ayres1994 yılnıñ 22 avgustı, Buenos-Ayres) — Argentina armiäseneñ[en] brigada generalı, «Pıçraq suğış[en]»ta qatnaşuçı. 1977—1981 yıllarda — Buenos-Ayres provinsiäse politsiä[en] başlığı. 1977—1979 yıllarda — Argentina federal’ politsiäse[en] başlığı. Säyäsi repressiälärdä kürenekle rol’ uynağan. Keşelekkä qarşı cinäyätlär[en] öçen xökem itelgän. Soñınnan kiçerelgän.

«Lagerlär çılbırın» buldıruçı

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Armiä xezmäte yıllarında üzen ütä uñ qaraşları, natsizmğa[en] simpatiäläre häm yarsulı antisemitizm[en] belän kürsätkän. 1976 yılnıñ 24 martında xärbi tüntäreleşennän soñ xärbi rejimnıñ cäza apparatına cälep itelgän. 1977 yılnıñ yazında federal’ politsiä häm Buenos-Ayres provinsiäse politsiäsen citäklägän.

Ramon Kamps yäşeren izolätsiä üzäkläre (faktik räwäştä yäşeren törmälär) sistemasın oyıştırğan[1]. Bu çeltär «lagerlär çılbırı» isemen alğan (Camps familiäseneñ yañğıraşı — «lagerlär» bäyle süz uyını). Kamps buysınuwında katolik ruxani-kapellan sıyfatında Kristian fon Vernix[en] xezmät itkän, ul şulay uq qulğa alularda, soraw alularda häm cäzalawlarda qatnaşqan[2].

Kampsnıñ üze süzlärençä, 1976—1983 yıllarda «xäbärsez yuğalğan» yaqınça 9 meñ argentinalınıñ 5 meñe anıñ boyırığı buyınça yä anıñ qatnaşında urlanğan häm üterelgän[3].

Urlawlarnı häm cäzalawlarnı oyıştıruçı

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

1976 yılnıñ 16—21 sentäbrendä Ramon Kamps «Karandaşlar töne[en]» cäza operatsiäse citäkçeläreneñ berse bulğan. «Peronist yäşläre»neñ un sul aktivistı — 14—19 yäşlek studentlar häm mäktäp uquçıları urlanğan häm yäşeren totu üzägenä kiterelgän[4]. Alarnıñ altısı häläq bulğan. Aksiä potentsial’ räweştä sul radikal’ idän astına quşılırğa sälätle qorbannarnıñ «säyäsi ışanıçsızlığı» belän nigezlängän. Monnan tış, 1975 yılda bu un yeget häm qız cämäğät transportında yörü bäyäsen arzanaytunı taläp itkän. «Karandaşlar töne» «Pıçraq suğış»nıñ iñ räximsez aksiäläreneñ berse sanala[5].

Kamps 1977 yılnıñ aprelendä qulğa alınğan jurnalist Xakobo Timermannan[en] şäxsän soraw alğan[6]. La Opinión gäzite möxärrire Timerman «Montoneros[en]» sul radikal’ xäräkäte belän bäyle xoquq yaqlawçı häm liberal ğına tügel, ä yahüd dä bulğan. Kamps anı İsrail yaqlı şartlatu eşçänlegendä, Argentina territoriäsendä sionist däwläte tözergä niätläwdä ğäyeplägän. Timermannı cäzalağannar. Timermannı soraw aluda häm cäzalawda şulay uq fon Vernix qatnaşqan.

Soñınnan Timerman irekkä çığa häm İsrailğa küçä alğan. Kamps turında ul «bik tübän intellektual’ däräcädäge keşe» häm «paranoidal’ üterüçe» dip söylägän[7].

Üzeneñ publik çığışlarında Ramon Kamps antimarksizm häm antisemitizmğa basım yasağan. Ul Adolf Hitler qarata simpatiä turında publik räwäştä söylägän. Şulay uq mäğlümat alunıñ optimal’ ısulı bularaq cäzalawlarnı qullanunı publik räwäştä nigezlägän.

Xärbi rejim cimerelgännän soñ Ramon Kamps qulğa alınğan. Kampsqa 32 üterüdä, 120 cäzalaw qullanuda, berniçä yöz urlawda ğäyepläw belderelgän. Epizodlarnıñ şaqtıy öleşe isbatlanğan. 1986 yılda Federal’ xökem Ramon Kampsnı 25 yılğa iregennän mäxrüm itkän.

1990 yılnıñ 30 dekäbrendä Argentinanıñ uñ prezidentı Karlos Menem[en] elek xökem itelgän xärbi rejim eşleklelären[8] — generallar Videla[en], Viola[en], Agosti[en], Lambruskini[en], Kamps häm admiral Masseranı[en] kiçerü turında boyırıq çığarğan. Ramon Kamps azat itelgän.

Biznes häm säyäsi publitsistika belän şöğellängän. Anıñ räsmi räweştä tropik ciläk-cimeş belän säwdä itüçe firması qoral säwdädä şiklänelgän[9]. Ramon Kamps üzeneñ mäqälälärendä häm çığışlarında «milli reorganizatsiä»neñ cäza organnarı ğämällären aqlağan, säyäsi doşmannarğa (bigräk tä Timermanğa[10]) kisken höcüm itkän.

1994 yılnıñ avgustında wafat bulğan.