Abu al-Sanaʼ Muhammad bin Zayd al-Lamishi

أبو الثناء اللامِشي Abu al-Sana' al-Lamishi
Unvoni	Shayx ul-islom
Shaxsiy maʼlumotlar
Vafoti	early 6th century A. H. = beginning of the 12th century A. D. Samarqand, Oʻzbekiston
Dini	Islom
Era	Islom oltin davri
Hudud	Movarounnahr (arabcha — „daryoning narigi tomoni“), Movarounnahr (Markaziy Osiyo)
Mazhab	Sunniylik
Yurisprudensiya	Hanafiylik
Imom	Moturidiylik[1]
Asosiy qiziqish(lar)i	Aqida, Kalom (Islamic theology), Tavhid, Fiqh (Islamiy huquqshunoslik), Usul al-Fiqh, Mantiq
Mashhur ish(lar)i	Kitab al-Tamhid li-Qawaʼid al-Tawhid, Kitab fi Usul al-Fiqh

Abu al-Sana Muhammad bin Zayd al-Lamishi (arabcha: أبو الثناء محمود بن زيد اللامِشي) 5-asr oxiri va 6-asr boshlarida hayot boʻlgan Movarounnahrdan kelgan hanafiy — moturidiy alloma edi^[2].

Biografiya

Uning hayoti haqida juda kam narsa maʼlum. Kitoblari qimmatli boʻlishiga qaramay, nashrlari bilan mashhur emas va tabaqat kitoblarida uning hayoti haqida koʻp maʼlumot berilmagan. U Fargʻonaning (Oʻzbekiston) Lamish degan joyidan boʻlib, Shayx ul-islom nomi bilan mashhur edi.

Tugʻilish

Uning tavallud sanasi nomaʼlum, ammo hijriy 539-yilda hayotda bo‘lganligi maʼlum qilingan.

Uztozlari

 

Baʼzida u Imom Abul Muʼin an-Nasafiyning shogirdi boʻlgan deb taxmin qilinadi, ammo bu aniq maʼlum emas. UAbul Muʼin an-Nasafiyning (vafoti 508/1115) „Tabsirat al-adilla“ asaridan baʼzi so‘zlarni keltirgan.

Kitoblar

Uning nashr etilgan kitoblari orasida:

• Kitob at-Tamhid li-Qavoid at-Tavhid (arabcha: كتاب التمهيد لقواعد التوحيد ạltwḥyd ' Tavhidga oid qoidalarga kirish ishi),
• Moturidiy ilohiyotining eng muhim kitoblaridan biri hisoblanadi.

• Kitob fi Usul al-Fiqh (arabcha: كتاب في أصول الفقه), usul al-fiqh janridagi adabiyotlar orasida noyobdir. Boshqa matnlardan farqli oʻlaroq, u usul kitoblaridagi mavzu boʻlimining klassik sxemasiga koʻra koʻproq lugʻat shaklida joylashtirilgan.

Vafoti

Uning vafot etgan sanasi aniq emas, lekin baʼzi manbalarda u 81 yoshida hijriy 522-yil (milodiy 1128-yil) Ramazon oyida vafot etganini xabar qilishgan. Lekin bu dargumon, chunki u hijriy 539-yilda boshqa manbalarga ko‘ra edi. Uning o‘limining yana bir sanasi hijriy VI asr boshlarida/milodiy XII asrda berilgan bo‘lib, bu mantiqiyroq bo‘lar edi.

Yana qarang

• Hanafiylar roʻyxati
• Ash’ariylar va moturidiylar roʻyxati
• Musulmon teologlari roʻyxati

Manbalar

1. Nazila Isgandarova. Muslim Women, Domestic Violence, and Psychotherapy: Theological and Clinical Issues. Routledge, 2018 — 46-bet. ISBN 9780429891557. 
2. „Kitab Fi Usul al-Fiqh by Imam Abu ‘l-Thana’ Mahmud ibn Zayd al-Lamishi“. at-Tahawi.com – Muslim Bibliophilia.

Arab manbalari

• • كتاب: التمهيد لقواعد التوحيد لأبي المعين النسفي؛ ويليه: (التمهيد لقواعد التوحيد لأبي الثناء اللامشي)، تحقيق وتعليق: أحمد فريد المزيدي، الناشر: دار الكتب العلمية، ص: 9
  • كتاب: جامع المضمرات في شرح مختصر الإمام القدوري، تأليف: يوسف بن عمر بن يوسف الكادوري، دراسة وتحقيق: عمر عبد الرزاق حمد الفياض، الناشر: دار الكتب العلمية، الجزء الثاني، ص: 80

Havolalar

• „at-Tamhid li-qavoid at-tavhid“ kitobidan iqtibos (arabcha)