Ahmad Zarruq

Ahmad Zarruq (arabcha: أحمد زروق), shuningdek, Imom az-Zarruq ash-Shoziliy (Aḥmad ibn Aḥmad ibn Muḥammad ibn ‘Īsa) (1442—1493) nomi bilan ham tanilgan, 15-asrda yashagan marokashlik Shoziliy soʻfiy, foslik huquqshunos va avliyo[1][2]. Islom tarixidagi eng ko‘zga ko‘ringan va yetuk huquqshunos, nazariyotchi va ma’naviyatli olimlardan biri sanalib, ba’zilar uni o‘z davrining yangilovchisi (mujaddid) deb bilishgan. Birinchi bo‘lib „Olimlar va avliyolarni tartibga soluvchi“ (muhtasib al-ulamo va al-avliyo) faxriy unvoniga sazovor bo‘lgan[3]. Uning ziyoratgohi Liviyaning Misrata shahrida joylashgan. Noma’lum jangarilar qabrni qazib olib, masjidning yarmini yoqib yuborishgan.

Hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Zarruq 1442-yil 7-iyunda (Islom taqvimi boʻyicha 846-yilning 22-muharrami), Shayx Abdulloh Gannunning soʻzlariga koʻra, Marokashning togʻli hududida joylashgan Tilivan viloyatidagi qishloqda tugʻilgan[4]. Fos va Taza oʻrtasidagi hududda yashagan Barnusiyning Berber qabilasidan boʻlib, tugʻilganining dastlabki yetti kunida onasidan ham, otasidan ham yetim qolgan. Uni mohir huquqshunos buvisi tarbiyalagan va birinchi ustozi bo‘lgan. Zarruq molikiy mazhabining oxirgi eng koʻzga koʻringan olimlaridan biri boʻlsa-da, shoziliy tasavvuf shayxi va Shoziliy tariqatining Zarruqiyya oqimi asoschisi sifatida koʻproq tanilgan. Muhammad al-Jazuliyning zamondoshi boʻlgan.

„Zarruq“ (maʼnosi „ko‘k“) taxallusi bilan fiqh, arab tili, Muhammad payg‘ambar rivoyatlari kabi an’anaviy islom ilmlarini o‘rganib, bir qancha mavzularda yirik asarlar yozgan. Eng mashhur asarlari, avvalambor, Qavoid at-tasavvuf (Tasavvuf asoslari), Molikiy fiqhiga oid sharhlari va ibn Atoullohning Hikomiga qilgan sharhlaridir. Sharqda Makka, Tihama, va Misrga borib, Liviyadagi Misratada istiqomat qilgan va shu yerda 899-yilda (1493) vafot etgan. Liviyadagi Misratada dafn etilgan.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ El-Rouayheb, Khaled. Islamic Intellectual History in the Seventeenth Century (en). Cambridge University Press, 2015-07-08 — 248-bet. ISBN 9781107042964. 
  2. ↑ Scott Alan Kugle, Rebel Between Spirit and Law, Indiana University Press, 2006, ISBN 0-253-34711-4, p. 7
  3. ↑ „Zaytuna College Perennial Faculty“. 2015-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 11-yanvar.
  4. ↑ Scott Alan Kugle, Rebel Between Spirit and Law, Indiana University Press, 2006, ISBN 0-253-34711-4, p. 8

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Scott Alan Kugle, Rebel Between Spirit And Law: Ahmad Zarruq, Sainthood, And Authority in Islam, Indiana University Press, 2006, ISBN 978-0-253-34711-4
  • Ali Fahmi Khashim, Zarruq, the Sufi: A guide in the way and a leader to the truth : a biographical and critical study of a mystic from North Africa
  • Salah Hussein Al-Houdalieh, "Visitation and Making Vows at the Shrine of Shaykh Shihab Al-Din," Journal of Islamic Studies, 21,3 (2010), 377–390.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Zaineb S. Istrabadi, Qawa’id al-Tasawwuf, The Principles of Sufism, annotated translation with introduction, Phd thesis with extensive information on his life, times, contemporaries and interpretation of the text (pdf-file) [1] (Wayback Machine saytida 9 March 2016 sanasida arxivlangan)
  • Foundations of the spiritual path by Sidi Ahmad Zarruq, translated by Hamza Yusuf (pdf-file) [2]