Ajvatovitsa

Donji Vakuf orqali Ajvatovitsa korteji (2019)

Ajvatovitsa Yevropadagi eng yirik islom anʼanaviy, diniy va madaniy tadbiridir. Bosniya va Gertsegovinaning Prusac shahri yaqinida joylashgan. Ajvaz-dedo (Ajvaz bobosi) sharafiga atalgan. U aholini maʼrifat qilish va hududda taraqqiyotga erishish uchun ishlagan taqvodor musulmon boʻlgan.

Ajvaz-dedo 1463-yilda fath qiluvchi Usmonli qoʻshinlari bilan Axisorga (bugungi kunda Prusak, Bosniya va Gersegovina nomi bilan mashhur) kelgan soʻfiy darvesh edi[1].

Qoyaning boʻlinishi haqidagi hikoya 1510-yilda Usmonlilar hukmronligi davrida Prusakning kichik togʻ qishlogʻiga tahdid soladigan uzoq vaqt qurgʻoqchilik paytida suv uchun ibodat qilgan keksa Ajvaz-dedo haqidagi afsonaga borib taqaladi. Biroq, Ajvaz Dede qishloq yaqinida Suljaga togʻida buloq topdi[2]. Buloqni uzunligi 74 metr, eni 30 metr boʻlgan qoya toʻsib qoʻygan, bu esa oqar suv tizimini qurishga toʻsqinlik qilgan edi. Ajvaz-dedo 40 kun davomida Allohdan toshni yorishini yolvordi[3]. Qirqinchi kuni ertalab Ajvaz-dedo duosidan keyin tushida ikkita oq qoʻchqor toʻqnashib, toshni yorganini koʻrdi. Uygʻonganida toshning ikkiga boʻlinganini koʻrdi. Prusakga suv olish uchun yangi tashkil etilgan kanyon boʻylab yogʻoch quvurlar oʻrnatildi. Buni Xudoning moʻjizasi va marhamatining belgisi sifatida koʻrib, odamlar tosh yorilib ketgan joyga ziyorat qila boshladilar.

1947-yilda, kommunistik Yugoslaviyaning dastlabki yillarida Travnik tuman sudi tomonidan oʻn uch kishi „Ajvatovitsa diniy bayrami munosabati bilan ruxsat etilmagan kortejda qatnashganlik, davlat amaldorlariga qarshilik koʻrsatganliklari va diniy bayroqlarni koʻtarish taqiqini buzganliklari“ uchun hukm qilingan[4]. Oʻn uch shaxs, shuningdek, otda ketayotganda kortejni tarqatib yubormoqchi boʻlgan ikki politsiyachiga hujum qilgan va ularni pichoq bilan qoʻrqitganlikda ayblangan. Ushbu voqeadan soʻng, diniy joyni saqlash kommunistik Yugoslaviya hukumati tomonidan 1990-yil iyun oyida anʼana yangilanmaguncha taqiqlangan edi[5][6]. Ushbu voqeani xotirlash uchun Prusakda har yili bayramlar oʻtkaziladi[7]. „Ajvatovitsa kunlari“ deb nomlangan yirik turistik va diniy diqqatga sazovor joyga aylandi. Hodisaning 500 yilligi 2010-yil iyun oyida nishonlandi[8][9].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Održana Ajvatovica, najveći muslimanski skup u Evropi“. Blic (2013-yil 1-iyul). Qaraldi: 2015-yil 9-aprel.
  2. ↑ „Ajvatovica – molitva u tradiciji“. Novo vrijeme (2013-yil 29-iyun). 2015-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 9-aprel.
  3. ↑ „U Pruscu održana 502 Ajvatovica“. Al Jazeera Balkans (2012-yil 24-iyun). Qaraldi: 2015-yil 9-aprel.
  4. ↑ Katic, Mario. Pilgrimage and Sacred Places in Southeast Europe, 12 January 2014. ISBN 9783643905048. Qaraldi: 2015-yil 9-aprel. 
  5. ↑ „Hiljade vjernika u Pruscu, Ajvatovica je najveće dovište muslimana u Evropi“. Radio Sarajevo (2014-yil 22-iyun). 2015-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 9-aprel.
  6. ↑ „504. Ajvatovica pod motom "Ususret ramazanu dovom za domovinu i zavičaj"“. Vijesti (2014-yil 5-iyun). 2015-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 9-aprel.
  7. ↑ „Svečano otvorena 504. Ajvatovica“. Klix (2014-yil 6-iyun). Qaraldi: 2015-yil 9-aprel.
  8. ↑ „Donji Vakuf: Promovisana poštanska marka povodom 500 godina Ajvatovice“. 24 sata (2010-yil 17-iyun). 2015-yil 16-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 9-aprel.
  9. ↑ „Otvaranje 500. "Ajvatovice"“. Klix (2010-yil 5-iyun). Qaraldi: 2015-yil 9-aprel.