Azizul Haq

Qutub-e-Zaman Muftiy

Azizul Haq
Shaxsiy maʼlumotlar
Tavalludi 1903-yil
Vafoti 3-mart 1961-yil
Maqbara-e-Aziz, Jamia Patiya
Dini Islom
Farzandlari Mavlono Ismoil
Ota-onasi
  • Mavlono Nur Ahmad (otasi)
Era XX asr
Mazhab Sunniy
Yurisprudensiya Hanafiylik
Oqim Deobandiy
Alma mater Darul Ulum Deoband
Mazahir Ulum
al-Jamiah al-Arabiyyah al-Islamiyyah Jiri

Muftiy Azizul Haq (bengalcha: আজিজুল হক ; 1903 — 1961) hozirgi Bangladeshlik islom olimi va ijtimoiy islohotchi hisoblanadi. U Al-Jomiah al-Islomiyah Patiya asoschisi va uning birinchi kansleri bo'lib ishlagan[1][2][3][4].

Ilk faoliyati va ta'limi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Azizul Haq 1903-yilda Bengaliya prezidentligining Chittagong okrugi Patiya shahridagi Charkanai shahrida munshiy musulmon bengal oilasida tug‘ilgan. O‘n bir oyligida otasi Mavlono Nur Ahmaddan ayrildi. Azizul Haq o‘n bir yoshga to‘lganida onasidan ham ayrilgan. Shundan so‘ng u otasi tomonidan bobosi Munshi Surat Ali qo‘lida tarbiyalanadi.

1914-yilda bobosi uni Al-Jomiah al-Arabiyah al-Islomiyah Jiriyga olib boradi va u yerda Azizul Haqni direktori Shoh Ahmad Hasan nazorati ostida ishonib topshiradi.

Haq Meshkatni tamomlagan yili Shoh Ahmad Hasan keyingi yili madrasada Hadis bo'limi tashkil etilishini e'lon qildi. 1924-yilda Haq hadis ilmini tamomlab, qoʻshimcha taʼlim olish uchun Hindistonga joʻnab ketadi. U Saxaranpur tumanidagi Darul Ulum Deoband va Mazohir Ulumda tahsil olgan. U Ashraf Ali Tahonaviy qo'l ostida to'qqiz oylik ta'limni o'tkazgandan so'ng Bengaliyaga qaytib keladi.

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Azizul Haq Jiriy huzuriga qaytib, 1927-1940-yillarda madrasa muftiysi va mufassiri (Qur’on tafsiri olimi) bo‘lib ishladi. Azizul Haq ustozi Zamiriddin Ahmad homiyligida 1938-yilda Zamiriya Qosimul Ulum nomli madrasa tashkil etadi[2]. Keyinchalik u al-Jomia al-Islomiyah Patiya nomini oladi va islom universitetiga aylantiriladi. Umrining qolgan qismini shu madrasa rektori sifatida o‘tkazdi[4].

Shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jiri madrasasida muallim bo‘lib ishlagan vaqtida Azizul Haq Harinhayn (G‘arbiy Patiya)lik Badiur Rahmon Saudagarning qiziga uylangan. Bu nikohdan ularning uch o'g'il va to'rt qizi bor edi[5].

Vafoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Maqbara-i-Azizi

Haq 1961-yil 3-martdagi juma namozi oldidan, 63 yoshida vafot etdi. Uning janozasi (janoza namozi) Abdul Karim Madaniy (Anderkilla Shohi Jome masjidi imomi) tomonidan Jamiya Patiya maydonida o'qildi. Haq keyinchalik madrasa qabristoniga dafn qilindi, mazkur joy hozir Maqbara-i-Azizi nomi bilan mashhur[5].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Islam, Amirul. সোনার বাংলা হীরার খনি ৪৫ আউলিয়ার জীবনী (bn). Kohinoor Library, 2012 — 68–73-bet. 
  2. ↑ 2,0 2,1 „পটিয়া মাদ্রাসা এখন ইসলামি বিশ্ববিদ্যালয়“ (bn). Dainik Purbokone (2017-yil 1-dekabr). 2017-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 26-iyul.
  3. ↑ „জামিয়া পরিচিতি“ (bn). আল-জামেয়া আল- ইসলামীয়া পটিয়া. Qaraldi: 2020-yil 26-iyul.
  4. ↑ 4,0 4,1 Rahman. „পটিয়ার মুফতি আযীযুল হক রহ: ইলম ও আধ্যাত্মিকতার উজ্জ্বল নক্ষত্র“ (bn). Islam Times (2019-yil 26-sentyabr). 2020-yil 26-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 26-iyul.
  5. ↑ 5,0 5,1 Hasan, Shah Ahmad. Mashayekh-e-Chatgam (bn). Ahmad Prakashan, March 1988 — 292–294-bet. 

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Mawlana Nur Muhammad Azmi „2.2 বঙ্গে এলমে হাদীছ“, . {{{title}}} (bn). Emdadia Library, 2008 — 219–220-bet. 
  • Qadir, Masudul. পটিয়ার দশ মনীষী, 2 (bn), Al Manar Library, 2009 — 12–29-bet. 
  • Ahmadullah, Mufti. Mashayekh-e-Chatgam, 3rd, Dhaka: Ahmad Publishers, 2016 — 109–136-bet. ISBN 978-984-92106-4-1. 
  • Rahman, Nurur. Tazkeratul Aoliya (bn). Emdadia Library, 2010 — 112–116-bet. 
  • Tazkira-e-Aziz, Sultan Zauq Nadvi
  • Yaad-e-Aziz
  • Nizampuri, Ashraf Ali. The Hundred (Bangla Mayer Eksho Kritishontan), 1st, Salman Publishers, 2013 — 32–35-bet. ISBN 978-112009250-2.