Chernogoriya arxitekturasi

Gospa od Skrpjela — Kotor koʻrfazidagi orol, Perast shahri qarshisida joylashgan.

Chernogoriya arxitekturasi Rim va Venetsiyadan Usmonlilar imperiyasigacha va zamonaviy davrlarga qadar koʻplab taʼsirlarning aralashmasidan hosil boʻlgan.

Xususiyatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chernogoriya bir qator muhim madaniy va tarixiy joylarga, jumladan, Roman, Gotika va Barokko uslublariga oid meros ob’ektlariga ega.

Chernogoriya qirgʻoqboʻyi mintaqasi, ayniqsa, diniy yodgorliklari bilan mashhur, jumladan Avliyo Trifon sobori, Avliyo Luqo bazilikasi (800 yildan ortiq), Savina monastiri, Chetinye va boshqalar[1].

Baʼzan Venetsiya Chernogoriyasi deb ataladigan bu hudud, asosan, Cattaro (Kotor) va Perastoda (Perast) joylashgan venetsiya meʼmorchiligi bilan toʻla. Qadimgi Kattaro shahri YUNESKOning Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan.

Arxitektura va diniy sanʼatdagi Vizantiya taʼsiri, ayniqsa, mamlakatning ichki qismida yaqqol namoyon boʻladi.

Chernogoriya meʼmorchiligining aksariyati Vizantiya, Lotin yoki Venetsiya (Gotik, Roman, Barokko) va Usmonlilar uslubida qurilgan.

„Storica Cattaro“ arxitekturasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Toʻrt asrlik Venetsiya hukmronligi shaharga tipik Venetsiya meʼmorchiligini berdi. Bu Kotorni YUNESKOning Jahon merosi ob’ektiga aylantirishga hissa qoʻshdi[2].

Cattaroning Venetsiya istehkom tizimi (venetsiyaliklar uni „Kotor“ deb atashadi), uni dengizdan himoya qiladi, aslida uzunligi 4,5 km, balandligi 20 m va kengligi 15 m boʻlgan devor boʻlib, dunyoning tarixiy qadriyatlaridan biri sifatida saqlanib qolgan.

Qoʻrgʻonlarning qurilishi XVIII asrgacha davom etgan va qayta qurilgan. Cattaroning eng qadimgi darvozasi, shaharda mavjud boʻlgan uchta darvoza, qisman IX asrda qurilgan Janubiy darvozadir. Shimoliy va Asosiy darvozalar XIV asrning birinchi yarmida Uygʻonish davri uslubida qurilgan. Rim meʼmorchiligining Adriatikadagi eng yorqin yodgorligi 1166-yilda IX asrdagi sobiq maʼbad qoldiqlari ustiga qurilgan Avliyo Trifon sobori hisoblanadi. Bu yerda XIV asrga oid freskalarning qoldiqlari va XIV asrdan XX asrgacha boʻlgan mahalliy va Venetsiyalik aholi tomonidan qurilgan koʻplab yodgorliklar mavjud.

  1. „Archived copy“. 2011-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 17-iyul. St. Tryphonʼc Cathedral
  2. „Natural and Culturo-Historical Region of Kotor“. Unesco World Heritage Convention. Qaraldi: 2010-yil 8-dekabr.