Dudu Miyan

Mavlaviy

Dudu Miyan
Shaxsiy maʼlumotlar
Tavalludi
Muhsin ad-Din Ahmad

1819
Vafoti 1862 (yoshi 42–43)
Dakka, Bengal prezidensiyasi, Britaniya Hindistoni
(hozir Dakka, Bangladesh)
Dini Islom
Mazhab Sunniy
Yurisprudensiya Hanafiylik
Oqim Faraizi
Tariqat Qodiriy
Tanilgan sohasi Faraizi harakati, 1857-yilgi Hindiston qoʻzgʻoloni

Muhsin ad-Din Ahmad (1819—1862) — Dudu Miyan nomi bilan tanilgan Bengaliyadagi Faraizi harakati yetakchisi. 1857-yilgi Hindiston qoʻzgʻolonida faol rol oʻynagan.

Yoshligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ahmad 1819-yilda Madaripurning Mulfatganj shahrida Bengal musulmonlari oilasida tug‘ilgan. Otasi Hoji Shariatulloh Faraiziylar harakatining asoschisi edi. Yoshligida otasidan taʼlim olgan Ahmad oʻn ikki yoshida Arabistonning Makka shahriga taʼlimni davom ettirish uchun yuboriladi[1].

Harakat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shariatulloh vafotidan keyin Miyan harakatni yanada radikal, agrar xarakterga olib keldi va samarali tashkiliy tuzilma yarata oldi.  Uning fikricha yer uni ishlaganlarga tegishli edi. Oʻzining boshqaruv tizimini oʻrnatdi, har bir qishloqqa bir xalifa (rahbar) tayinladi. Uning siyosati Britaniya boshqaruvidagi davlat tarkibida davlat yaratish edi[2]. 1838-yilda Miyan oʻz izdoshlarini zamindorlarga daromad toʻlamaslikka chaqirdi. Indigo Kuthis, tez-tez raiyatlar tomonidan hujumga uchragan va talon-toroj qilingan[3]. Qasos sifatida uy egalari va indigo ekuvchilar Miyanga qarshi ish qoʻzgʻatib, uni ushlab turishga harakat qilishdi. 1838-, 1844-, 1847-yillarda bir necha bor hibsga olingan, ammo dehqonlar orasida dinidan qatʼi nazar, shu qadar mashhur boʻlgani sababli qoʻyib yuborilgan va bu holatlarda sudlar kamdan-kam hollarda unga qarshi guvoh topardi. [4]

Vafoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1857-yilgi Hindiston qoʻzgʻoloni paytida Britaniya hukumati uni ehtiyot chorasi sifatida hibsga oldi va Kalkutta shahridagi Alipore qamoqxonasida saqladi. 1859-yilda ozod qilindi va qayta hibsga olindi. 1860-yilda yana ozod qilindi. 1862-yilda Miyan Dakkada 42-43 yoshlarida vafot etdi[1].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 Volume 3, Kenneth W. Jones. Socio-Religious Reform Movements in British India, 1989. ISBN 9780521249867. Qaraldi: 2018-yil 4-may. 
  2. ↑ U. A. B. Razia Akter Banu. Islam in Bangladesh. E. J. Brill, 1992 — 37–38-bet. ISBN 90-04-09497-0. „In Dudu Miyan's view, land belong to those who exploited it ... His administrative reforms entailed the division of Faraidi settlement areas into small units ... In each of the village units Dudu Miyan appointed a unit khalifah ... Dudu Miyan developed what amounted to a virtual parallel government to that of the British ... [The Faraidi movement's] primary political goal was to protect the helpless Muslim masses from the miserable conditions created by despotic and capricious zamindars of rural Bengal.“ 
  3. ↑ „The Faraizi Movement“. ImportantIndia.com (2013-yil 11-dekabr). 2018-yil 27-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 4-may.
  4. ↑ Hardy. The Muslims of British India. CUP Archive, 1972 — 56–-bet. ISBN 978-0-521-09783-3.