Kenja turkum: | Eleodes |
---|
Eleodes | |
---|---|
Eleodes pimelioides | |
Ilmiy klassifikatsiya | |
Vakillik: | Hayvonlar |
Filum: | Artropodlar |
Sinf: | Hashorotlar |
Oila: | Tenebrionidae |
Utugʻ: | Amphidorini |
Gen: | Eleodes Eschscholtz, 1829 |
Subgenera | |
|
Eleodes — qoramtir qoʻngʻizlar turkumi, Tenebrionidae oilasiga mansub hashorot turi. Ular odatda pinakat qoʻngʻizlari yoki choʻl hidli qoʻngʻizlar sifatida tanilgan. Ular Shimoliy Amerikaning gʻarbiy qismiga endemik boʻlib, koʻplab turlari Sonoran choʻlida keng tarqalgan. Pinakat nomi meksikan-ispancha soʻz boʻlib, hasharotning Nahuatl (Aztek) nomidan olingan, pinakatl, „qora qoʻngʻiz“ deb tarjima qilinadi[1].
Eleodes turlarining uzunligi 8 dan 40 mm gacha boʻlib, tanasi qora rangda. Ushbu turning barcha vakillari yirtqichlardan himoyalanish maqsadida quinon yoki shunga oʻxshash moddalar ishlab chiqaradi va koʻpchilik vakillarida u darhol purkash uchun qoʻngʻiz bosh qismida joylashgan boʻladi. Ular odatda koʻproq qumli muhitda uchraydi[2].
Tana uzunligi taxminan 2 sm. Qoʻngʻizlar jigarrang-qora rangga ega (qizildan qora ranggacha boʻlishi ham mumkin). Turlarning soni va hajmi boʻyicha quyuq qoʻngʻizlarning eng katta jinslaridan biri hisoblanadi. Ushbu turning lichinkalari koʻpincha haqiqiy simli qurtlarga, yongʻoqchi qoʻngʻizlarning lichinkalariga (Elateridae) oʻxshashligi sababli „soxta simli qurt“ deb ataladi[3].
Eleodesning 230 dan ortiq turlari mavjud[4][5][6].Tegishli avlodlar (Embaphion — Lariversius — Neobaphion — Nycterinus — Trogloderus’') bilan birgalikda Amphidorini oilasini tashkil qiladi. Bu jins birinchi marta 1829-yilda rus tabiatshunosi Iogann Fridrix fon Eshsholz tomonidan aniqlangan[7].
Caverneleodes kenja jinsi turlari Triplehorn: E. easterlai — E. grutus — E. guadalupensis — E. labialis — E. leptoscelis — E. mikroplar — E. osculans — E. reddelli — E. rugosifrons — E. sprousei — E. tomasi — E. wheeleri — E. wynnei — …