Indoneziya — Eron munosabatlari

Indoneziya — Eron munosabatlari

Indoneziya
Eron
Eron tashqi ishlar vaziri Muhammad Javod Zarif va uning indoneziyalik hamkasbi Retno Marsudi Eron poytaxti Tehronda uchrashdi.

Indoneziya va Eron 1950-yilda diplomatik munosabatlar oʻrnatgan. Munosabatlar yuqori hamkorlikka egadir, chunki koʻpchilik musulmon davlatlari sifatida har ikki xalq ham diniy yoʻnalishlaridagi farqlarga qaramay[1] islom dunyosini global miqyosda vakillik qilish uchun masʼuldirlar. Indoneziya dunyodagi eng koʻp sunniy aholiga ega, Eron esa dunyodagi koʻpchilik shialar yashaydigan kam sonli davlatlardan biridir[2].

Eron savdogarlari Indoneziyada Srivijaya davridan beri faol. XVI-XVII asrlarda Ache sultonligida forslar savdo ishlarini yuritgan. Ispaniyalik Melchor Davalos 1500-yillarning oxirida Borneo va boshqa joylarda forslarning mavjudligi haqida yozib qoldirgan[3].

O‘zaro munosabatlar natijasida Cetbang toʻplari takomillashtirildi va Demak sultonligi davrida Portugaliyaning Malakkadagi Demak istilosi paytida (1513) ishlatilgan. Bu davrda Yava toʻplarini ishlab chiqarish uchun temir Shimoliy Erondagi Xurosondan olib kelingan. Material yavaliklar tomonidan wesi kurasani (Xuroson temiri) nomi bilan tanilgan[4].

Tehronda Indoneziya elchixonasi, Jakartada Eron elchixonasi bor. Har ikki davlat Jahon Savdo Tashkiloti (JST), Qoʻshilmaslik harakati, Islom hamkorlik tashkiloti (IHT) va Rivojlanayotgan 8 lik davlatining toʻlaqonli aʼzolaridir.

BBC Jahon xizmatining 2013-yilgi so‘roviga ko‘ra, indoneziyaliklarning Eron haqidagi tasavvuri juda ijobiy, indoneziyaliklarning 98 foizi ijobiy fikr bildirgan. Bu Osiyoda Eron haqidagi eng yaxshi natijalardan biri. Dunyoda ijobiy natijalar bo‘yicha ikkinchi oʻrinda turadi[5].

2019-2021-yillarda Fors koʻrfazi inqirozi paytida Indoneziya Borneoda Eron va Panama tankerini qoʻlga oldi. Ikki kema neftni Indoneziya suvlarida noqonuniy oʻtkazishda gumon qilingan[6].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Priyambodo RH. „RI-Iran relations have no limit“. Antara News (2012-yil 19-mart). Qaraldi: 2013-yil 3-iyun.
  2. ↑ Yon Machmudi. „Cultural Cooperation between Indonesia and Iran:Challenges and Opportunities“. Academia.edu. Qaraldi: 2013-yil 3-iyun.
  3. ↑ SCOTT, WILLIAM HENRY (1989). "The Mediterranean Connection". Philippine Studies 37 (2): 131–144. ISSN 0031-7837. https://www.jstor.org/stable/42634581. 
  4. ↑ „Cetbang, Teknologi Senjata Api Andalan Majapahit“ (en-US). 1001 Indonesia (2020-yil 3-mart). Qaraldi: 2022-yil 17-may.
  5. ↑ GlobeScan. „Views of China and India Slide in Global Poll, While UK's Ratings Climb“. BBC World Service (2013-yil 22-may). 2013-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 25-avgust.
  6. ↑ „Indonesia seizes Iranian and Panamanian tankers“ (en). The Jakarta Post. Qaraldi: 2021-yil 12-aprel.