Indoneziya — Norvegiya munosabatlari

Indoneziya va Norvegiya davlatlarining xaritada joylashuvi. Yashil rangda Indoneziya, sariq rangda Norvegiya koʻrsatilgan.

Indoneziya va Norvegiya 1950-yilda diplomatik munosabatlar oʻrnatgan. Oʻshandan beri Indoneziya va Norvegiya iqlim va energetika, demokratiya va inson huquqlari, xalqaro siyosiy masalalar va savdo kabi sohalarda hamkorlik qilib kelmoqda. Ikki davlat qashshoqlik va iqlim o‘zgarishiga qarshi, shuningdek, demokratiya va bag‘rikenglikni targ‘ib qilishda strategik hamkorlik o‘rnatishga kelishib olgan^[1]. Indoneziyaning Osloda elchixonasi, Norvegiyaning esa Jakartada elchixonasi bor.

Ikki xalq oʻrtasida odamlarning aloqasi yaxshi. 2004-yil dekabrida Hind okeanidagi sunami 84 norvegiyalikning hayotiga zomin boʻlgan. 2013-yilda Norvegiyaga tashrif buyurgan indoneziyalik sayyohlar soni sezilarli darajada oshdi va har yili mingdan ortiq norvegiyalik talabalar Baliga Bali madaniyatini oʻrganish uchun tashrif buyurishadi^[2].

Tarixi

Oslodagi Indoneziya elchixonasi

Indoneziya va Norvegiya oʻrtasidagi ikki tomonlama munosabatlar Indoneziya Respublikasi tashkil etilishidan oldin ham boshlangan. 1906-yilda Gollandiyaning Ost-Indiyasidagi Bataviyada (hozirgi Jakarta) Norvegiyaning faxriy bosh konsulligi tashkil etilgan. Indoneziya milliy inqilobidan soʻng, Norvegiya Indoneziya suverenitetini tan olgan birinchi davlatlardan biri boʻldi, shundan soʻng 1950-yil 25-yanvarda Norvegiyaning Bangkokdagi elchixonasi akkreditatsiyasi orqali diplomatik munosabatlar oʻrnatildi^[3]. Indoneziya 1950-yilda Osloda oʻz missiyasini ochdi, ammo keyin 1960-yil sentyabrda yopildi. 1971-yil 27-aprelda Jakartada Norvegiyaning rezident elchixonasi rasmiy ravishda tashkil etildi. Indoneziya 1982-yilda Osloda oʻz elchixonasini ochish orqali oʻzaro javob berdi^[4].

Iqtisodiy munosabatlar

Indoneziya va Norvegiya oʻrtasidagi iqtisodiy aloqalar, ayniqsa, energetika, dengiz va baliqchilik sohalariga qaratilgan. O‘zaro tovar ayirboshlash hajmi 2010-yilda 353,79 million AQSh dollariga, 2011-yilda 309,52 million dollarga, 2012-yilda esa 321,88 million dollarga yetdi^[2]. Indoneziyaning Norvegiyaga eksporti kiyim-kechak, poyabzal, mebel, aloqa moslamalari, optik asboblar va ziravorlarni oʻz ichiga oladi. Norvegiyaning Indoneziyaga eksporti asosan Norvegiya lososlari boʻlsa-da, 2012-yilda Indoneziya ulardan 4000 tonna import qilgan^[2]. Indoneziyada Norvegiya baliqchilik, qogʻoz, kimyo va metall sanoati, qurilish, savdo va taʼmirlash, transport, saqlash va aloqa va koʻchmas mulk kabi turli sohalarga sarmoya kiritdi^[5]. Hozirgacha Norvegiya Indoneziyaga 650 million dollar sarmoya kiritgan^[2]. 2014-yil holatiga koʻra, Indoneziyada 20 ga yaqin Norvegiya kompaniyalari mavjud va faoliyat yuritgan^[1].

Ekologik hamkorlik

2011-yilda Prezident Susilo Bambang Yudxoyono Norvegiya hukumati tabiatni muhofaza qilish uchun 1 milliard dollarlik yordam vaʼda qilgandan soʻng, torf va asosiy oʻrmonlar uchun yangi oʻrmonchilik ruxsatnomalariga ikki yillik moratoriy eʼlon qildi^[6].

Yuqori darajadagi tashriflar

Prezident Susilo Bambang Yudxoyono 2006-yilda va 2010-yil may oyida Norvegiyaga tashrif buyurdi. Bosh vazir Yens Stoltenberg 2007-yilda Indoneziyaga ikki marta kelgan^[3]. 2012-yil noyabr oyida Norvegiya valiahd shahzodasi Xokon Magnus va valiahd malika Mette-Marit Indoneziyaga tashrif buyurishdi^[4].

Manbalar

1. „Norway and Indonesia – bilateral relations“. Norway Embassy in Indonesia. 2017-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 1-may.
2. Anders Holm Nielsen. „Ties between Norway and Indonesia grow stronger“. ScandAsia.com (2013-yil 23-may). Qaraldi: 2014-yil 1-may.
3. „Message from the Ambassador“. Norway Embassy in Indonesia. 2017-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 1-may.
4. „Message from the Ambassador“. Indonesian Embassy in Norway. 2017-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 1-may.
5. „Brief History of Bilateral Relations“. Indonesian Embassy in Norway. 2019-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 1-may.
6. „Forest Ministry Pushes to Continue Deforestation Moratorium, House Pushes Back“. www.jakartaglobe.com.

Havolalar

• Indoneziyaning Oslodagi elchixonasi, Norvegiya (Wayback Machine saytida 2012-09-01 sanasida arxivlangan)
• Norvegiyaning Jakartadagi elchixonasi, Indoneziya (Wayback Machine saytida 2016-12-15 sanasida arxivlangan)