Kameyn

Kameyn (birm: Kaman) nomi bilan ham tanilgan, Myanmaning Rakxayn shtatida joylashgan, asosan musulmon hind-aryan etnik guruhdir. Kaman nomi fors tilidan olingan boʻlib, "kamon" degan maʼnoni bildiradi^[1]. Kamanlar Myanma hukumati tomonidan rasman tan olingan va Arakan xalqini tashkil etuvchi 7 nafar etnik guruhdan biri sifatida tasniflangan^[2]. Ular mahalliy deb hisoblanadi va odatda milliy guvohnomaga ega Myanma fuqarolari sifatida tanilgan^[3][4][5].

Kamanlar Rakxaynda davom etayotgan tartibsizliklardan qattiq taʼsir koʻrsatdi^[6].

Tasiri

1660-yilda Mugʻal shahzodasi Shoh Shuja Mugʻallar imperiyasi taxtini egallashga muvaffaqiyatsiz urinishdan soʻng Arakanga (hozirgi Rakxayn shtati) qochib ketadi^[7]. Shahzoda oilasi va izdoshlari bilan Arakan hukmdori Makkaga ziyorat qilish uchun uni boshpana va kemalar bilan taʼminlash niyatida Myau-Uga koʻchib oʻtadi. Uning qochishi Mugʻallar imperiyasidan Arakanga qochib ketgan musulmon muhojirlar toʻlqini bilan birga boʻladi.

Arakan hukmdori Sanda Tudamma shahzodani avvaliga iliq kutib oldi, lekin tez orada munosabatlari buziladi. 200 nafar izdoshlari va mahalliy musulmonlar qurshovida boʻlgan shahzoda oʻzining oldingi vaʼdalaridan voz kechgan Arakan hukmdorini agʻdarishga qaror qiladi^[1]. 1661-yil fevral oyida Shoh Shuja va uning bir qancha sheriklari Arakan askarlari tomonidan oʻldirildi. 1663-yilda Shoh Shujaning bolalari, jumladan Arakan hukmdorining haramiga yuborilgan qizlari ham oʻldiriladi. Shoh Shujaning omon qolgan askarlari Arakan saroyining maxsus qoʻriqlash boʻlimiga, Kaman^[8] kiritiladi.

Kaman askarlari Shimoliy Hindistondan kelgan afgʻon yollanma askarlari bilan birga Arakan qirolligining siyosiy oʻyinlarida katta taʼsir oʻtkazdilar. Bu 1710-yilgacha davom etdi, qirol Sanda Vizaya I ularning kuchini bostirishga va kamanlarning koʻp qismini Ramri (Yanbi) oroliga yuborishga muvaffaq boʻladi. Kaman askarlarining avlodlari hozirgacha Ramrida va Akyob (Stue) yaqinidagi qishloqlarda istiqomat qilishadi.

1931-yilda Arakanda 2686 kamanlar yashagan.

Manbalar

1. Harvey 1925. sfn error: no target: CITEREFHarvey1925 (help)
2. Than Tun Win. „Composition of the Different Ethnic Groups under the 8 Major National Ethnic Races in Myanmar“ (deadlink). Embassy of the Republic of the Union of Myanmar, Brussels. 2020-yil 10-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 14-iyul.
3. Schearf 2012. sfn error: no target: CITEREFSchearf2012 (help)
4. „The silence of the muezzin“. The Economist (2013-yil 2-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 15-noyabr.
5. „Ethnic Kaman in Arakan Still Face Travel Restrictions“. Narinjara (2011-yil 25-iyun). 2013-yil 15-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 15-noyabr.
6. „Burma: Rohingya Muslims Face Humanitarian Crisis“. Human Rights Watch (2013-yil 26-mart). Qaraldi: 2013-yil 15-noyabr.
7. Yegar 2002. sfn error: no target: CITEREFYegar2002 (help)
8. Thant Myint-U 2011. sfn error: no target: CITEREFThant_Myint-U2011 (help)

Adabiyotlar

• Harvey, G. E.. History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd, 1925. 
• Schearf, Daniel. Kaman Muslims Raise Concerns of Wider Conflict. — 2012.
• Thant Myint-U. The River of Lost Footsteps. Faber & Faber, 2011. ISBN 9780571266067. 
• Yegar, Moshe. Between Integration and Secession: The Muslim communities of the Southern Philippines, Southern Thailand, and Western Burma / Myanmar. Lanham, MD: Lexington Books, 2002. ISBN 0739103563.