Krupa (daryo)

Krupa
Tavsif
Uzunligi 2,5
Davlat Sloveniya
Krupa (daryo)
Krupa daryosining boshlanish joyi
Krupa manbaidagi toʻgʻon

Krupa – Sloveniyadagi daryo, Semičning janubi-sharqida joylashgan, Bela Krajina karst tekisligining oʻrta qismidan boshlanadi. Tekislikning balandligi deyarli 30 m ni tashkil etadi. Quyi boʻr davrining qalin qatlamli ohaktoshlaridan iborat tosh qoplamasi ostidagi karst buloqlari daryoning asosiy manbai hisoblanadi. Daryo tekislikdan chiqib 2 km masofaga ega vodiydan oʻtib, Gratsdan quyiroqda joylashgan Lahinja daryosiga borib quyiladi. Butun daryo qirgʻoqlari bilan 1997-yilda tabiiy yodgorlik va Natura 2000 hududi sifatida roʻyxatga olingan. Daryoning uzunligi 2,5 km ni tashkil etadi. Uning oʻrtacha oqimi taxminan 1000 l / s. Eng past suv sathi yoz oylarida kuzatiladi[1].

Buloqlar joylashgan hududda avvallari foydalanilgan tegirmoni boʻlgan tosh toʻgʻon mavjud boʻlib, u 1989-yilda qayta tiklangan.

Hayvonot dunyosi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asl koʻlning choʻkindi qatlamida, gʻor midiyasi Congeria cusceri mavjud boʻlgan yagona Sloven koni topilgan. Gʻor salyanozilarining endemik turlari ham aniqlangan, ular midiya bulogʻida (Izvir Jamske školjke) yashaydi[2]. Bu yerda olm (Proteus anguinus) nomli baliq turi ham uchraydi[3].

Ifloslanish

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bož Flajšmanning „Bela Krajinada bir necha ming odam xavf ostidami?“ maqolasiga koʻra, Bela Krajinadagi sobiq noqonuniy PCB chiqindilarining taxminiy joylari, Dolenjski roʻyxati, 1987-yil

Semič shahridagi Iskra zavodi zaharli va parchalanishi qiyin boʻlgan polixlorli bifenillar (PCB) dan ishlab chiqilgan chiqindi kondansatkichlarni Krupaning karst tekisligining bir necha hududlariga tashlaganligi aniqlangan.

Muhofaza qilinishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Daryo tabiiy yodgorlik sifatida muhofaza qilinadi va Natura 2000 ekologik tarmogʻi tarkibiga kiritilgan. Bu Lebica-Krupa Karst (slovencha: Kraška učna pot od Lebice do Krupe) tabiat manzilgohining asosiy elementi hisoblanadi.

Yana qarang

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Naša naravna dediščina, Ob belokranjski Krupi, Andrej Hudoklin, Zavod RS za varstvo narave, Dolenjski list, 22.10.2009
  2. ↑ Hudoklin, Andrej; Ilenič, Tine „Izvir jamske školjke“. Qaraldi: 2018-yil 3-iyun.
  3. ↑ „Krupa“ (sl). Www.zrvns.si. Institute of the Republic of Slovenia for Nature Conservation. 2012-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-iyul.

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Sloveniya Respublikasining rasmiy gazetasi, №. 81/97
  • Sloveniyaning eng muhim tabiiy merosini inventarizatsiya qilish (Dblicica), Lyublyana, 1991-yil