Mavlono Hofizi Qur'on Maqsudullah | |
|---|---|
মকসুদুল্লাহ | |
| Shaxsiy maʼlumotlar | |
| Tavalludi | 1883 |
| Vafoti |
1961-yil Talgachhia, Bakerganj tumani, Sharqiy Pokiston |
| Talgachhia Darbar Sharif | |
| Dini | Islom |
| Mazhab | Sunniy |
| Yurisprudensiya | Hanafiylik |
| Oqim | Deobandiy |
| Education |
Kachua Madrasasi Darul Ulum Deoband |
| Ustozlar |
Sayyid Ahmad Kalkiniy Ali Ahmad Hasanpuriy |
| Tariqat | Chishti |
Maqsud Ulloh ibn Tanoʻ Ullloh ibn Hijr Ullloh al-Gʻoziy ((arabcha: مقصود الله بن ثناء الله بن حجر الله الغازي); 1961–1883), yoki oddiygina Maqsudulloh (bengalcha: মকসুদুল্লাহ), Talgasiyaning birinchi piri Darbar Sharif sifatida tanilgan Bengal Deobandiy islom olimi edi[1][2]. U Ashraf Ali Tanviyning shogirdi boʻlgan va Katta Barisal hududida koʻplab qavmiy madrasalariga asos solgan[3].
Maqsudulloh 1883-yilda Bengaliya prezidentligining Backergunge tumanida joylashgan Jalakatining Talgasiya qishlogʻida Gʻoziylarning Bengal musulmon oilasida tugʻilgan. Uning otasi Moulvi Gʻozi Sanoulloh 1898-yilda haj ziyoratidan qaytayotganda vafot etgan, shuning uchun Maqsudulloh onasi Amina Xotun va otasi tomonidan bobosi Moulvi Gʻozi Hijrullohning qoʻlida tarbiyalangan[4].
Maqsudulloh yoshligidayoq Qur’on yod olgan. Uning bobosi Moulvi Gʻozi Hijrulloh uni yaqin atrofdagi Kachua madrasasiga olib borib, Kalkiniy Said Ahmad qoʻliga ishonib topshiradi[4]. Ahmad Kachuadagi oʻqishni tamomlagach, Maqsudullohga Hindistonga borishni va Dorul Ulum Deoband seminariyasiga oʻqishga kirishni buyuradi. Maqsudulloh 1906-yilda Deobandga joʻnab ketadi va u yerda bir necha yil davomida islomiy ilmlarni oʻrganishni davom ettiradi[5]. Deoband davridagi boshqa Barisali talabalari orasida Zaynul Abedin, Muhammad Yasin, Mansur Ahmad va Fajruddin bor edi. Maqsudulloh Ashraf Ali Tanviyning shogirdi va muridi boʻldi[6]. Tanviy keyinroq uni Hasanpurlik Ali Ahmad qoʻliga oʻqishga yuboradi. Maqsudulloh Hasanpur va Sahronpurda bir oz vaqt oʻqib, keyin 1916-yilda Deobandga qaytib keladi, hamda u yerda toʻrt tariqada bir necha kun ichida Sanviydan xalifat (ruhiy vorislik) unvonini oladi[7].
Maqsudulloh 1919-yilda Bengaliyaga qaytadi. Keyinchalik uzoq yillar Kachua madrasasiga mudir etib tayinlanadi. Soʻng u Dars-i Nizomiy oʻquv dasturi asosida Katta Barisal mintaqasidagi ilk qavmiy muassasalaridan biri boʻlgan ota-bobolarining Talgachiya qishlogʻidagi Madrasa-e-Ashrafia Emdadiani tashkil qiladi. Shuningdek, u „Baytul Mamur“ nomi bilan mashhur madrasaga tutash masjid ham qurdiradi. Maqsudulloh keyinchalik Barisalda Ashraful Ulum Barisal, Latabuniya madrasasi, Kayxali madrasasi va Bhandariyadagi Paikxali Maqsudul Ulum madrasasi kabi yana koʻplab madrasalar ochadi[4].
1947-yil 13-dekabrda Chavkbazar Jome Ebadulloh masjidida Sayid Mahmud Mustafo raisligida maslahat konferensiyasi boʻlib oʻtadi. Anjumanda Buyuk Barisalning yirik ulamolari, jumladan, Mahmudiya madrasasini tashkil etishda yordam bergan Talgasiyalik Maqsudulloh ham ishtirok etgan[8].
Maqsudulloh 1961-yilda vafot etgan va Talgasiya Darbar Sharifda dafn etilgan. Uning oʻrniga Shohidulloh Ashrafiy kabi avlodlari pir boʻlgan[9].