Nur Alam Halil Aminiy

Mavlono

Nur Alam Halil Aminiy
Shaxsiy maʼlumotlar
Tavalludi 1952-yil 18-dekabr
Vafoti 3-may 2021-yil(2021-05-03)
(68 yoshda)
Devband, Hindiston
Dafn etilgan joyi Qasmi qabristoni
Dini Islom
Asosiy qiziqish(lar)i Arab va urdu adabiyoti
Mashhur ish(lar)i Falastin Fi Intezari Salahidin, Pas-e-Marg-e-Zindah, Wo Koh Kan Ki Baat
Alma mater Dorul ulum Mau, Dorul ulum Deoband, Madrasa Aminiya, Qirol Saud universiteti

Nur Alam Halil Aminiy (1952-yil 18-dekabr — 2021-yil 3-may) hindistonlik sunniy musulmon olimi, akademik, arab va urdu tillari adabiyotchisi[2]. Dorul Ulum Deobandda arab tili va adabiyoti katta professori edi. Aminiyning "Falastin Fi Intezari Salohidin " kitobi Assam universiteti doktoranturasida oʻqigan va „Miftohul Arabia“ kitobi turli madrasalarda dars-e-nizomi oʻquv dasturlariga kiritilgan.

Aminiy Dorul Ulum Mau, Darul Ulum Deoband, Aminiya Madrasasi va Qirol Saud universiteti bitiruvchisi edi. Kitoblari orasida Vo Koh Kan Ki Baat, Harf-e-Shirin, Miftah al-Arabiya va Falastin Fi Intezari Salohidin bor.

Biografiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nur Alam Halil Aminiy 1952-yil 18-dekabrda Biharning Muzaffarpur shahrida tug‘ilgan[3]. U Imdadiya Darbhanga, Darul Ulum Mau va Darul ulum Deoband madrasalarida tahsil olgan. 1970-yilda anʼanaviy dars-e-nizomiy taʼlimini tamomlash uchun Kashmir darvozasidagi Aminiya madrasasiga koʻchib oʻtdi. Ustozlari Abdul Haq Azmiy, Vahiduz Zamon Kairanviy va Muhammad Miyan Devbandiy[4][1]. Qirol Saud universitetida arab tilini oʻqitish mutaxassisligi boʻyicha oʻqigan[5].

Karyerasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aminiy 1972-yildan 1982-yilgacha Dorul ulum Nadvatul ulamoda arab adabiyotidan dars bergan[3]. Keyinchalik Dorul ulum Deobandda faoliyat boshlab, bu yerda 39 yil dars bergan[4]. Dorul Ulum Deobandning oylik arabcha jurnali Al-Dai bosh muharriri boʻlgan[6][7]. 2017-yilda Prezident Faxriy yorlig‘i bilan taqdirlangan[8]. Shogirdlari soni 1000 dan ortiq, jumladan Muhammad Najib Qasmiy ham[6][3].

Aminiy arab va urdu tillarida asarlar yozgan muallif edi. U ikki tilda ham yozgan va urdu tilidan arab tiliga 25 ga yaqin kitoblarni tarjima qilgan[3]. Arab tilida 500 dan ortiq maqolalar yozgan. Maqolalari milliy va xalqaro jurnallarda, jumladan, Al-Faysal, Al-Jazira, Al-Dawah of Riyod, hind jurnallaridan Al-B’as al-Islami, Tameer-e-Hayāt va Laknauning Al -Furqon kabilarda nashr etilgan[5]. Tarjima qilgan asarlari orasida Abul Hasan Ali Nadviyning „Zamonaviy davrda dinni qadrlash va talqin“, Muhammad Taqi Usmoniyning „Muoviya va tarixiy faktlar“, Manzur No‘moniyning „Eron inqilobi, humayniylik va shialik“, „Muhammad Ilyos Qandlaviy va uning diniy islohoti“, „Hind olimlari va Muhammad ibn Abdulvahhobga qarshi targ‘ibot“, Husayn Ahmad Madaniyning „Hindiston taʼlim holati: Britaniya mustamlakachiligidan oldin va keyin“ kabilar bor[3].

Vafoti va merosi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Amini 2021-yil 3-may kuni Devbanddagi qarorgohida vafot etdi[6]. Islom ulamolari Abul Qosim No‘moniy, Arshad Madaniy, Muhammad Sufyon Qosmiy va Mahmud Madaniy uning vafotiga munosabat bildirishdi[9]. Janoza namoziga Arshad Madaniy imomlik qilib, Dorul ulum Deobanddagi Qasmi qabristoniga dafn etishdi[10]. Assam universitetida Abul Kalom Socio-Political Aspects in the Writings of Noor Alam Khalil Amini with Special Reference to Falastin Fi Intezari Salahidin nomli doktorlik dissertatsiyasini yozgan.

Asarlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aminiyning arab va urdu tillaridagi asarlari[11]:

  • Al-davotul islomiya bayn al-ams va al-yavm (arabcha)
  • "As-sahabatu va makanatuhum fi al-islom" (arabcha), urdu tilida " Sahoba-e-Rasool Islam ki Nazar Mai " (Muhammadning sahobalari islom nazarida) nomi bilan nashr etilgan.
  • al-Muslimoona fi al-Hind (arabcha) (Hind musulmonlari)
  • Falastin Fi Intezari Salohidin (arabcha), urdu tilida Falastin kisi Salohuddin ke intezar mai (Falastin bir qancha Salohiddinni kutmoqda) nomi bilan chop etilgan
  • Harf-e-Shirin (urdu)
  • Kya Islam Paspa Horaha hai (Islom oʻlmoqdami?)
  • Maujuda Saleebi Saihuni Jang (urdu)
  • Miftaxul Arabistoni (arabcha). Bu kitob turli madrasalarda dars-e-nizomiy o‘quv dasturida o‘qitiladi[7].
  • Mujtamaʼtuna al-maʼsarah va al-tariqu ila al-islom (arabcha)
  • Mata Takun ul Kitobat-o- Muassirah? (arabcha)
  • Pas-e-Marg-e-Zindah (urdu)
  • Taʼallamu al-arabiya faʼinnaha min dinikum (arabcha)
  • Vo Koh Kan Ki Baat (Vahiduz Zamon Kairanviyning tarjimai holi)

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 Nayab Hasan Qasmi „Mawlāna Nūr Alam Khalīl Amīni“, . Darul Uloom Deoband Ka Sahafati Manzarnama, 2013 (ur), Deoband: Idara Tahqeeq-e-Islami — 247–252-bet. 
  2. ↑ „مولانا نور عالم خلیل امینی عربی و اردو کی مشترکہ لسانی روایت کے علم بردار تھے:ابرار احمد اجراوی“. Qindeel Online (2021-yil 3-may). Qaraldi: 2021-yil 4-may.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Qasmi, Mohammad Najeeb. „آہ! عربی واردو زبان وادب کا شہسوار چل بسا“ (ur). Baseerat online. Qaraldi: 2021-yil 3-may.
  4. ↑ 4,0 4,1 „حضر ت مولانانور عالم خلیل امینیؒ کا انتقال ملت اسلامیہ کا بڑا علمی خسارہ: امارت شرعیہ“ (ur). Qindeel Online. Qaraldi: 2021-yil 4-may.
  5. ↑ 5,0 5,1 Noor Alam Khalil Amini „About the author of the book“, . Pas-e-Marg-e-Zindah, 5th, February 2017 (Urdu), Deoband: Idara Ilm-o-Adab — 933-bet. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 „معروف عالم دین مولانا نور عالم خلیل امینی کا انتقال ، علمی وادبی حلقہ سوگوار“ (ur). Millat Times (2021-yil 3-may). 2021-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-may.„معروف عالم دین مولانا نور عالم خلیل امینی کا انتقال ، علمی وادبی حلقہ سوگوار“ (Wayback Machine saytida 2021-05-02 sanasida arxivlangan) [Famous Islamic scholar Nūr Alam Khalil Amini passes away]. Millat Times (in Urdu). 3 May 2021. Retrieved 3 May 2021.
  7. ↑ 7,0 7,1 „Maulana Noor Alam Khalil Amini nominated for President's Award“. The Siasat Daily. Qaraldi: 2020-yil 24-may.„Maulana Noor Alam Khalil Amini nominated for Presidentʼs Award“. The Siasat Daily. Retrieved 24 May 2020.
  8. ↑ President Awards the Certificate of Honour 2017, HRD Ministry, GoI, qaraldi: 24 May 2020
  9. ↑ „देवबंद: नहीं रहे दारुल उलूम के वरिष्ठ उस्ताद मौलाना नूर आलम, दुनिया के इस्लामिक जगत में था बड़ा नाम“ (hi). Amar Ujala. Qaraldi: 2021-yil 3-may.
  10. ↑ „Maulana Noor Alam Khalil Amini, a senior maestro of the Islamic educational institution Darul Uloom and a great scholar of Arabic language, died after a long illness“. The News Caravan. Qaraldi: 2021-yil 5-may.
  11. ↑ Mahtab, Ahsan, ed (16–31 January 2017). "Urdu Ke Farogh Mai Ulama-e-Deoband Ka 150 Saala Kirdar [150 year role of the scholars of Darul Uloom Deoband in the propagation of Urdu]" (ur). Fikr-e-Inqelab (All India Tanzeem Ulma-e-Haque Trust) 5 (112): 535.