Patentlangan tezkor ish yuritish (ingl. Patent Prosecution Highway, PPH[1], PTIY[2]) — patent idoralari oʻrtasidagi hamkorlikni optimallashtirishga qaratilgan tashabbus boʻlib, patent talabnomalarini koʻrib chiqishda ishtirokchilarga qidiruv va tahlil natijalaridan oʻzaro foydalanish imkonini beradi.
PPH haqidagi bitim taraflari, agar tomonlardan birining patent idorasi talabnomani patentga layoqatli deb aniqlagan boʻlsa, boshqa tomonning idorasi ushbu talabnoma boʻyicha tezlashtirilgan koʻrib chiqish tartibini qoʻllashi mumkinligiga rozilik bildiradi. PPH birinchi ofisda (qoidaga koʻra, mamlakatdagi joriy ofisda) olingan soʻrovni qidirish va oʻrganish natijalarini ikkinchi ofis tomonidan tan olinishiga asoslanadi[3]. Natijada biznes yuritish harajatlarining kamayishi, boshqa mamlakatlarda ixtirochi huquqlarini himoya qilish kafolatlarining ortishi, izlash va koʻrib chiqish sifatining yaxshilanishi, ularning barcha murakkabligiga qaramay, patent tashkilotlarining strategik missiyasini amalga oshirishni taʼminlaydi[4]. PPH patent muassasalari oʻrtasidagi ikki va koʻp tomonlama shartnomalar asosida amalga oshiriladi. Yaponiya va Qoʻshma Shtatlar tomonidan yoʻlga qoʻyildi. Patent muassasalari 2003-yilda muzokaralarni olib borishni boshladi, 2006-yilda esa pilot loyihani boshladi. Ikki tomonlama dastur 2008-yilning yanvar oyidan boshlab toʻliq ishga tushdi. Bu voqea mamlakatlar va ularning birlashmalari (jumladan, IP5) oʻrtasidagi kelishuvlarning butun tarmogʻini va yondashuvini yaxshi tushunish va rivojlantirish orqali keltirib chiqardi. Xalqaro dastlabki ekspertiza organi (International Preliminary Examining Authority, IPEA) tomonidan tayyorlangan Patent kooperatsiyasi haqidagi kelishuv (Patent Cooperation Treaty, PCT) bilan qoʻshimcha dolzarb harakat bilan uygʻunlik yaratib, Yozma xabar (Written Opinion, WO) va Xalqaro dastlabki ekspertiza hisoboti (International Preliminary Examination Report (IPER)ni tezkor koʻrib chiqish uchun qabul qiladi[5].
2016-yilga kelib, 41 davlatning ikki tomonlama shartnomalari tarmogʻiga va IP5 mamlakatlari oʻrtasidagi shartnomaga qoʻshimcha ravishda, ushbu mamlakatlarning yarmi ishtirok etadigan Global Patent Prosecution Highway bilan koʻp tomonlama kelishuv yaratilgan.
Koʻp tomonlama maqom hujjatlarni soddalashtirish, standartlashtirish va unifikatsiya qilishda yutuq va PPH jarayoniga kirish va umuman patentlash shartlarini amalga oshirishga imkon berdi. Shuni ishonch bilan ayta olamizki, ijtimoiy rivojlanish nuqtai nazaridan Global PPH loyihasi intellektual mulkni boshqarishning global sifatini yaxshilashga tubdan hissa qoʻshdi[6]. Tezkor ish yuritishni amalga oshirish natijalarini tahlil qilish yaxshi natijalarni koʻrsatmoqda. Standart jarayon boʻyicha patent olish muddati 25 oyni, PPH uchun esa 2-3 oyni talab etadi. (USPTO maʼlumotlari). PPH boʻyicha chegirmalar 95 % ga yetishi mumkin, standart holatda esa atigi 44 %ni tashkil etadi[7].
PPH masalalari boʻyicha eng faol patent muassasalaridan biri Yaponiya Patent idorasi (JPO) hisoblanadi. Amerika Qoʻshma Shtatlari Patent va tovar belgilari boʻyicha idorasi (USPTO) bilan bir qatorda, Yaponiya muassasasi barcha ishchi formatlar va koʻp sonli ikki tomonlama shartnomalarning ishtirokchisidir. „Patent Prosecution Highway Portal Site“ JPO tomonidan boshqariladi.[4] 2011-yilda Yaponiya PPH-2.0 — PPH MOTTAINAIni ishga tushirdi, u hozirda koʻplab mamlakatlar tomonidan moslashtirilgan va keng qoʻllanilib kelinadi: bu ikkinchi ofisga birinchi ofisning qidiruv va tahlil natijalarini qayta ishlatishga va aksincha jarayonga ham imkon beradi[8].
Rossiya Federatsiyasi Xitoy, Ispaniya, Finlandiya, Yaponiya va AQSH bilan ikki tomonlama shartnomalar formatida hamda Global PPH formatida ham PPH doirasidagi hamkorlikning faol ishtirokchisi hisoblanadi[9].