Pokiston — Fransiya munosabatlari

Fransiya–Pokiston munosabatlari

Fransiya
Pokiston

Pokiston — Fransiya munosabatlari Pokiston va Fransiya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir.

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mamlakatlar 1951-yil 31-iyulda diplomatik munosabatlar o‘rnatgan, shundan so‘ng poytaxtlarda elchixonalar ochilgan. Fransiya Pokistonni tan olgan birinchi musulmon boʻlmagan davlat hisoblanadi. 1960-yil avgustda savdo shartnomasi, keyin 1966-yil oktyabr oyida import-eksport masalalarini tartibga soluvchi shartnoma imzolandi[1]. Sovuq urush davrida Fransiya Pokistonni oʻzining ittifoqchisi hisoblagan va bu mamlakat qurolli kuchlari uchun asosiy qurol va oʻq-dori yetkazib beruvchi edi[2].

Sovuq urush tugagandan soʻng Fransua Mitteran prezidentligi davrida Fransiya tashqi siyosati unchalik oʻzgarmadi. Biroq Fransiya prezidentlari Hindistonga Pokistonga qaraganda tez-tez tashrif buyurishgan. Parij hech qachon Islomobodning BMTning Kashmir boʻyicha rezolyutsiyalari boʻyicha qarorlarini yoqlamagan. 1998-1999-yillarda mamlakatlar oʻrtasidagi munosabatlar yomonlashgan, chunki Parij Kargil urushining boshlanishida Pokiston rahbariyatini aybladi. Fransiya har doim Hindiston va Pokiston oʻrtasidagi tinchlik muloqotini qoʻllab-quvvatlagan, ammo uzoq davom etgan mojaroni hal qilishda vositachilikni taklif qilmagan[2]. 2002-yilda Karachidagi terakt oqibatida ushbu shaharda shartnoma asosida ishlayotgan 13 nafar Fransiya fuqarosi halok bo‘lgan.

Harbiy va strategik hamkorlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Pokistonning Parijdagi elchixonasi

1967-yilda Fransiya Pokiston havo kuchlari va dengiz floti uchun muhim qurol yetkazib beruvchiga aylangan. Shunday qilib, 1967-yilda Fransiya Dassault Aviationga qiruvchi samolyotlarning birinchi partiyasini yetkazib berdi, shuningdek, suv osti kemalarini ishlab chiqarish texnologiyasini sotdi. 1990-yilda Pokiston havo kuchlari ishlatilgan fransuz qiruvchilarining partiyasini sotib oldi va 1996-yilda 40 ta razvedka samolyotini sotib olish boʻyicha shartnoma imzoladi. Pokiston 1967-yildan 2000-yilgacha qiruvchi va fuqarolik samolyotlarini sotib olish boʻyicha Fransiyaning eng yirik xorijiy aerokosmik mijozidir. Pokiston harbiy-dengiz kuchlari 1994-yilda Dafna va Agosta tipidagi suv osti kemalarini egallab olgan Fransiya bilan ham yaqin unosabatlar o‘rnatgan[2].

2009-yilda Fransiya Pokistonda atom energiyasidan foydalanishni oshirish uchun moliyaviy yordam berishga kelishib oldi. Rasmiy Islomobod buni muhim qadam deb atadi. Mamlakat tashqi ishlar vazirligi Fransiya fuqarolik yadro texnologiyasini Pokistonga o‘tkazishga rozi bo‘lgani haqida bayonot berdi. Fransiya Tashqi ishlar vazirligi mamlakat Pokiston bilan yadroviy xavfsizlik sohasida hamkorlik qilishga tayyorligini tasdiqladi. Pokistonning Associated Press agentligi fransuz diplomatlari bilan suhbatni eʼlon qildi. Pokiston tomoni bunday bitim imzolanishi Pokiston yadroviy obyektlarida xavfsizlik holatini yaxshilashga yordam beradi, degan fikrni bildirdi[3] . Shartnoma imzolangandan soʻng, fransuz rasmiylari bu mamlakatlar oʻrtasidagi fuqarolik yadro hamkorligining boshlanishi ekanligini va hamkorlik faqat yadro xavfsizligini taʼminlash bilan cheklanishini tasdiqladi[4].

Savdo aloqalari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2009-yilda tovar ayirboshlash 313 million AQSH dollariga yetib, Pokiston Fransiyaning 65-yirik savdo sherigiga aylandi[5], savdo oʻsish tendentsiyasida[6].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Agreements and Treaties“. Government of France. Embassy of France, Islamabad. 2017-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 16-sentyabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Racine, Jean-Luc; et. al. „Pakistan and France: The Legacies of the Past and turn of the Century“ (google docs). Institute of Strategic Studies, Islamabad 66–84. Global Security Perspectives and Worldlviews. Seminar Report. Institute of Strategic Studies, Islamabad, 2007, pp. 66-84. 2016-yil 10-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 17-sentyabr.
  3. ↑ APP and other news agencies. „Pakistan in 'French nuclear deal'“ (stm). BBC Pakistan. BBC Pakistan (2009-yil 15-may), s. 1. 2018-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 17-sentyabr.
  4. ↑ Jill Marie Parillo. „France-Pakistan Nuclear Deal in Play“. Physicians for Social Responsibility (PSR) (2009-yil 24-iyul). 2018-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 17-sentyabr.
  5. ↑ Research & Analysis Directorate / WTO Cell of Trade Development Authority of Pakistan „Pakistan and France Trade Relations“. Research & Analysis Directorate / WTO Cell of Trade Development Authority of Pakistan. 2022-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 17-sentyabr.
  6. ↑ „Archived copy“. 2009-yil 21-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 25-iyun.