Vyetnam va Jahon banki

Xoshimin shahri Vetnamning iqtisodiy markazi va aholi soni boʻyicha eng katta shahri siaftida metropolga aylandi va sezilarli rivojlanishga erishdi.

 

Vetnam
Bayroq
Shior: Độc lập – Tự do – Hạnh phúc („“Mustaqillik – ozodlik – baxt”“)
Poytaxt	Hanoi
Eng katta shahar	Ho Chi Minh City
Rasmiy til(lar)	Vetnam
Din	45,3% xalq 28,4% Dinsiz 14,9% Buddizm 8,5% Xristianlik 1,5% hoahaoizm 1,2% Kaodaizm 0,2% Boshqalar
Hukumat	Birlashgan marksistik-leninistik bir partiyali sotsialistik respublika
• • Prezident	Nguyen Xuan Fuk
• • Bosh Vazir	Pham Minh Chinh
• • Milliy Assambleya Raisi	Vuong Dinh Hue
• • Bosh kotib	Nguyen Phu Trong
• Butun	331 699 km2 (128 070 kv milya) (66-chi)

Vetnam 1956-yil 21-sentabrda Jahon banki guruhiga (WBG) qoʻshildi. 1980-yillarning oʻrtalariga qadar Vetnam dunyoning eng kam rivojlangan davlatlaridan biri edi. 1986-yilda boshlangan bir qator iqtisodiy va siyosiy islohotlar, Đổi Mới nomi bilan tanilgan, Vetnamni tez iqtisodiy oʻsish va rivojlanishga olib kelidi va Vetnam oʻrtacha daromadli mamlakatga aylandi. Jahon banki (JB) 1993-yildan beri Vetnam bilan rivojlanish boʻyicha hamkorlikni davom ettirib keladi. 25-Mart, 2019-yil holatiga koʻra, Vetnamga 165 ta operatsiya va loyiha orqali jami 24 mlrd AQSH dollari miqdoridagi kreditlar va grantlar ajratdi, ulardan 44 tasi 2019 -yil holatiga koʻra faol va 9 milliard AQSH dollarini tashkil etadi. 2018-yilda oʻta qashshoqlik darajasi 3 foizdan past va YaIM oʻsish sur’ati 7,1 foizni tashkil etgan holda, Vetnam iqtisodiyoti oʻzining asosiy kuchini koʻrsatishda davom etmoqda va mustahkam ichki talab va eksportga yoʻnaltirilgan ishlab chiqarish tomonidan quvvatlanmoqda.

Vetnamdagi islohotlarni qoʻllab-quvvatlash va mamlakatning Markaziy rejalashtirilgan bozor iqtisodiyotiga oʻtishiga koʻmaklashish maqsadida JBning Vetnam bilan hamkorligi 270 dan ortiq loyihalar yoki JBGNING beshta tashkilotidan toʻrttasi(qashshoqlikni kamaytirish, taʼlim, qishloq va shahar xizmatlari, infratuzilma, yangi energiya va atrof-muhitni muhofaza qilish kabi sohalarni qamrab oladi) bilan strategik sheriklik orqali olib borilgan maslahat va tahliliy tadbirlarga guvoh boʻldi. JB va Vetnam hukumati Vetnam rivojlanishini yaxshilash, shu jumladan raqobatbardoshlikni mustahkamlash, barqarorlikni yaxshilash va kambagʻallar uchun imkoniyatlarni oshirish boʻyicha birgalikda harakat qildilar.

Kelajakni rejalashtirish nuqtai nazaridan, Vyetnam va Jahon banki 2017-yil may oyida Jahon banki tomonidan maʼqullangan yangi Davlat Hamkorlik Dasturida (CPF) tasvirlanganidek, „inklyuziv oʻsish, odamlarga investitsiyalar, ekologik barqarorlik va yaxshi boshqaruv“ ga ustuvor ahamiyat beradi. Oldingi ikkita hisobot tahlillariga asoslanib, CPF xususiy sektor rivojlanishini kuchaytirish, moliyaviy barqarorlikni qoʻllab-quvvatlash va qashshoqlikni kamaytirish, taʼlimni yaxshilash va kam uglerodli energiya ishlab chiqarishni ragʻbatlantirish kabi bir qancha strategik siljishlarni kiritdi.

Kelib chiqishi

1940-yillarda asos solingan Jahon banki (JB) xalqaro moliya instituti hisoblanadi. Jahon banki beshta chambarchas bogʻliq institutlardan: Xalqaro taraqqiyot assotsiatsiyasi (IDA), Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki (XTTB), Xalqaro moliya korporatsiyasi (IFC), koʻp tomonlama tashkilot Investitsiyalarni kafolatlash agentligi (MIGA) va Investitsion nizolarni hal qilish xalqaro markazi (ICSID) iborat boʻlgan Jahon banki guruhiga (JBG) aylandi, u. Jahon banki veb-saytida berilgan maʼlumotlarga koʻra, „Jahon banki“ atamasi faqat „rivojlanayotgan mamlakatlarga past foizli kreditlar, foizsiz kreditlar va grantlar taqdim etuvchi“ XTTB va IDAga tegishli^[1].

Vyetnam 1956-yil 21-sentabrda Jahon bankiga qoʻshildi^[2]. 1980-yillarning oʻrtalariga qadar Vetnam dunyoning eng kam rivojlangan davlatlaridan biri edi. 1986-yilda boshlangan bir qator iqtisodiy va siyosiy islohotlar boʻlgan Đổi Mới davrida Vetnam tez iqtisodiy oʻsish va rivojlanishni boshdan kechirdi va oʻrtacha daromadi past boʻlgan mamlakatga aylandi^[3]. Jahon banki 1993-yildan beri Vetnam bilan rivojlanish boʻyicha hamkorlikni davom ettirib keladi^[4]. 2019-yil 25-mart holatiga koʻra, u Vetnamga 165 ta operatsiya va loyiha orqali jami 24 milliard AQSh dollari miqdorida kreditlar va grantlar ajratdi, ulardan 44 tasi 2019-yil holatiga koʻra faol boʻlib, 9 milliard AQSh dollarini tashkil etadi. 2018-yilda oʻta qashshoqlik darajasi 3 foizdan past va YaIM oʻsish sur’ati 7,1 foizni tashkil etgan holda, Vetnam iqtisodiyoti oʻzining asosiy kuchini koʻrsatishda davom etmoqda va mustahkam ichki talab va eksportga yoʻnaltirilgan ishlab chiqarish tomonidan quvvatlanmoqda^[3].

Strategik hamkorlik

Vetnamdagi islohotlarni qoʻllab-quvvatlash va mamlakatning Markaziy rejalashtirilgan bozor iqtisodiyotiga oʻtishiga koʻmaklashish maqsadida JBning Vetnam bilan hamkorligi 270 dan ortiq loyihalar yoki JBGNING beshta tashkilotidan toʻrttasi(qashshoqlikni kamaytirish, taʼlim, qishloq va shahar xizmatlari, infratuzilma, yangi energiya va atrof-muhitni muhofaza qilish kabi sohalarni qamrab oladi) bilan strategik sheriklik orqali olib borilgan maslahat va tahliliy tadbirlarga guvoh boʻldi^[5]. Jahon banki va Vetnam hukumati Vetnam rivojlanishini yaxshilash, jumladan, raqobatbardoshlikni kuchaytirish, barqarorlikni yaxshilash va kam taʼminlanganlar uchun imkoniyatlarni oshirish boʻyicha birgalikda saʼy-harakatlarni amalga oshirdi^[6][7].

Vetnam 1960-yil 24-sentabrda, IBRDga 1956-yil 21-sentabrda, XMKga 1967-yil 4-avgustda va MIGAga 1994-yil 5-oktabrda qoʻshilgan^[8]

IDA(Xalqaro taraqqiyot assotsiatsiyasi)

2016-yilda Xanoyda metro 2-liniyasining qurilishi.

2019-yilning 31-iyul holatiga koʻra, IDA Vetnamga umumiy qiymati qariyb 20,95 milliard AQSh dollari miqdorida kreditlar va 35 million AQSh dollari miqdoridagi grantlar ajratdi, ular davlat boshqaruvi, suv taʼminoti va kanalizatsiya, chiqindilarni boshqarish, sogʻliqni saqlash, qishloq xoʻjaligi, taʼlim, transport va ijtimoiy himoya kabi sohalarni qamrab olgan 160 dan ortiq loyihalarni qoʻllab-quvvatladi. 169 ta loyihadan 43 tasi faol (2019-yil holatiga koʻra) va 7 tasi toʻxtatilgan. 2018-yilda shahar infratuzilmasi va shahar boshqaruvini yanada yaxshilash uchun „Dinamik shaharni kompleks rivojlantirish“ loyihasi tasdiqlandi^[9].

Mustaqil baholash guruhi (IEG) WBG^[10] rivojlanish samaradorligini baholaydi va soʻnggi oʻn yil ichida Vetnamdagi IDA loyihalarini umuman ijobiy deb baholadi; koʻpchilik loyiha reytinglari oʻrtacha qoniqarli yoki yaxshiroq edi^[11]. Biroq, murakkabroq loyiha dizaynlari, ish samaradorligini baholashning kamchiliklari va bartaraf etish choralarining kechiktirilishi tufayli soʻnggi yillarda natijalar reytingining pasayish tendentsiyasi kuzatildi^[12].

XTTB(Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki)

2009-yilda XTTB Vetnamga „davlat investitsiyalari islohotlarini qoʻllab-quvvatlash uchun“ 500 million AQSh dollari miqdoridagi birinchi kreditni maʼqulladi. 2019-yil 31-iyul holatiga koʻra, XTTB Vetnamda 16 ta loyihani moliyalashtirdi, ularning umumiy kredit portfeli taxminan 3,46 milliard AQSh dollarini tashkil etdi^[13]. Moliyalashtirilgan loyihalar davlat boshqaruvi, sanitariya, energiya uzatish va taqsimlash, energetika va qazib olish, sanoat, savdo va xizmat koʻrsatish, transport, qishloq va shaharlararo yoʻllar kabi sohalarni qamrab oladi^[14].

XMK(Xalqaro moliya korporatsiyasi)

2019-yil 13-iyun holatiga koʻra, IFC Vetnamdagi 50 ta loyihaga taxminan 1 milliard AQSh dollari miqdorida sarmoya kiritdi va 16 loyihaga maslahat xizmatlari uchun jami 20,2 million AQSh dollari miqdorida byudjet ajratdi. 1997-yilda Vetnamda oʻz vakolatxonasini tashkil etganidan beri XMK xususiy sektorning moliyalashtirish imkoniyatlarini yaxshilash, tarkibiy isl

ohotlarni ragʻbatlantirish, xalqaro standartlarni ilgari surish va Vetnamning biznes muhitini yaxshilash ustida ishladi^[15].

Vetnam biznes forumi

1997-yil dekabr oyida Yaponiyaning Tokio shahrida Vetnam hukumati va uning donorlar hamjamiyati oʻrtasida Maslahat guruhi yigʻilishi boʻlib oʻtdi. XMK hukumat va xususiy sektor oʻrtasida muloqot oʻtkazishni taklif qildi, bu esa Vetnam biznes forumini (VBF) tashkil etilishiga olib keldi. VBF veb-saytidagi maʼlumotlarga koʻra, „tashabbus hukumat, donorlar va xorijiy investorlar Vetnamga sarmoya kiritishni tezlashtirish uchun yaxshilanishlarni izlayotgan kontekstda qilingan. Shu bilan birga, hukumat rahbarlari va alohida xorijiy investorlar oʻrtasida bir-biriga qarama-qarshi tavsiyalarni keltirib chiqaradigan koʻplab erkin, tuzilmasiz uchrashuvlar boʻlib oʻtdi.“^[16].

XMK rahbarligi bilan VBF xususiy sektor uchun „toʻsiqlarni kamaytiradigan va biznesni rivojlantirish jarayonlarida shaffoflikni oshiruvchi islohotlar“ orqali taxminan 200 million dollar tejab qoʻydi. VBF qonunlarning adolatli bajarilishini taʼminlash va Vetnam hukumati va xususiy sektor oʻrtasida Vetnam iqtisodiyotining barcha jabhalarida ochiq va aniq aloqalarni rivojlantirishga qaratilgan saʼy-harakatlarini davom ettirdi^[17]. 2019-yil yarim yillik VBFda AQSh Savdo palatasi (AmCham), Vetnamdagi Yaponiya Savdo-sanoat palatasi (JCCI), Vetnamdagi Koreya biznes palatasi (KoCham) va Britaniya biznes guruhi kabi koʻplab mamlakatlarning palatalari Vetnam (BBGV), Vetnamning infratuzilmani rivojlantirishga investitsiyalarining yuqori darajasidan qayta tiklanadigan energiya sohasidagi keng koʻlamli yutuqlargacha boʻlgan koʻplab mavzular haqida xabar berdi va muhokama qildi. Jahon bankining Vetnam boʻyicha direktori Usmon Dionening yakuniy bayonotida, Vetnam nafaqat aqlli yoki konservativ, balki moslashuvchanroq boʻlishi kerakligi taʼkidlandi^[18].

MIGA

2019-yil 19-iyul holatiga koʻra, MIGA Vetnamda infratuzilmani, ishlab chiqarishni rivojlantirish va xususiy sektor oʻsishini yaxshilash uchun XTTB va XMK bilan hamkorlik qilib, uchta loyiha uchun jami 907,4 million AQSh dollarini kafolatladi^[19]. 2013-yilda MIGA Masan Groupning isteʼmol mahsulotlari biznesini kengaytirishni qoʻllab-quvvatlash uchun 167,7 million AQSh dollari miqdorida kreditni kafolatladi; bu XMKning 150 million AQSh dollari sarmoyasi bilan bir qatorda oziq-ovqat xavfsizligini oshirish, yangi ish oʻrinlari yaratish, sezilarli soliq tushumlarini yaratish va mahalliy kichik va oʻrta korxonalar rivojlanishini yaxshilash imkonini berdi^[20]. 2014-yil 7-martda MIGA BT20 Milliy avtomagistrali 20 loyihasini moliyalashtirish uchun 500 million AQSh dollarini kafolatladi, uning maqsadi Xoshimin-Da Lat yoʻlagi uchun muhim bogʻlovchi yoʻlni rekonstruksiya qilish va modernizatsiya qilish va Vetnamning eng qashshoq hududlarini iqtisodiy rivojlanishni kuchaytirish^[21]. 2015-yil 31-dekabrda MIGA Vetnamda qayta tiklanuvchi energiya va energetika infratuzilmasini rivojlantirish va takomillashtirishni qoʻllab-quvvatlagan Xoy Xuan gidroenergetika loyihasi uchun 239 million AQSh dollarini kafolatladi^[22].

Muhim loyihalar

Qashshoqlikni kamaytirish

Lay Chau provinsiyasidagi qishloq yoʻllari yaxshilandi.

Vetnamda qashshoqlikni kamaytirish va turmush sharoitini yaxshilash uchun bir qator loyihalar amalga oshirildi. 2001-yilda boshlangan Shimoliy togʻlarda qashshoqlikni kamaytirish boʻyicha birinchi loyiha qishloq yoʻllari, sugʻorish tizimlari, suv taʼminoti, taʼlim va sogʻliqni saqlash tizimlari kabi keng tarmoqlarni qamrab olgan infratuzilma va qishloq xizmatlarini yaxshilashga qaratilgan. Loyiha 2010-yilda xuddi shunday maqsadlar bilan boshlangan Ikkinchi Loyiha bilan bir qatorda, Vetnamning eng qashshoq mintaqasidagi loyiha benefitsiarlari oʻrtasida aholi jon boshiga daromadni 15% ga oshishiga olib keldi^[23].

Boshqa loyihalar, jumladan, 2001-yildan boshlangan kambagʻallikni qisqartirishni qoʻllab-quvvatlash krediti (PRSC) boʻyicha oʻnta loyiha va uchta qishloq moliyaviy loyihasi ham moliyadan foydalanish imkoniyatlarini yaxshilash orqali qishloq xususiy korxonalari va uy xoʻjaliklariga foyda keltirdi. Milliy qashshoqlik chegarasida yashovchi odamlar ulushi 1993-yildagi qariyb 60 foizdan 2014-yilda 13,5 foizgacha kamaydi^[24]. PRSC loyihalarini amalga oshirish jarayonida muammolar, jumladan, mahalliy bilimlarning yetarli emasligi va samarasiz hamkorlik loyiha faoliyatini kechiktirdi va dastur sifati bilan bogʻliq xavotirlarni keltirib chiqardi; Loyihaning samaradorligini baholash hisobotida umumiy loyiha ham, Vetnam faoliyati ham qoniqarsiz deb baholandi^[25][26].

Taʼlim

Nguyen Quang Dieu oʻrta maktabidagi yangi binolar

Jahon banki Vetnamda taʼlimning qulayligi, sifati va tengligini oshirishga qaratilgan koʻplab taʼlim loyihalarini moliyalashtirgan. 1993-yilda Vetnamda birinchi taʼlim loyihasi – „Boshlangʻich taʼlim loyihasi“ ishga tushirildi. JB maʼlumotlariga koʻra, loyiha „koʻproq va yaxshiroq maktab kitoblari bilan taʼminlangan, sinf xonalari qurilgan va beshta qishloq viloyatida maktab boshqaruvini yaxshilagan“. U 1993-yildagi 86% dan 2002-yilda 95% gacha qamrab olish darajasini (maktabga boradigan bolalar darajasi) oshirdi^[27]. 2013-yildan 2017-yilgacha 5 yoshli bolalar uchun „maktabga tayyorgarlikni oshirish“ uchun Vetnamning maktabga tayyorgarligini oshirish loyihasi boshlandi^[28]. Loyiha maktabgacha yoshdagi bolalarni qamrab olish darajasini 2012-yildagi 73,7 foizdan 2017-yilda 87,6 foizgacha oshirdi^[29]. 2009-yildan 2014-yilgacha Oliy taʼlimni rivojlantirish siyosati dasturi doirasidagi uchta loyiha taʼlim sifatini, masʼuliyatini va shaffofligini oshirish maqsadida oliy taʼlim islohotini qoʻllab-quvvatladi va amalga oshirdi^[30].

Infratuzilma va qishloq xizmatlari

Jahon banki tomonidan qoʻllab-quvvatlangan 200 dan ortiq loyihadan 53 tasi „qishloq xizmatlari va infratuzilmasiga“ tegishli boʻlib, bu barcha sohalar ichida eng koʻpidir^[31]. IEG maʼlumotlariga koʻra, Uchinchi qishloq transporti loyihasi (2006–2014) qishloq yoʻllarini qayta tiklash va saqlash orqali qishloq joylarda „sayohat xarajatlarini kamaytirish va kirishni yaxshilash“ ga qaratilgan. Har qanday ob-havoga mos keladigan yoʻldan 2 kilometr (1,2 milya) masofada yashovchi odamlar 2011-yildagi 76% dan 2014-yilda 87% gacha koʻtarildi^[32]. Qizil daryo deltasining qishloq suv taʼminoti va kanalizatsiya loyihasi suv taʼminoti va kanalizatsiya infratuzilmasini yaratish va yaxshilashga qaratilgan. Loyiha Qizil daryo deltasidagi toʻrtta viloyatda yashovchi 800 ming kishiga foyda keltirishi kutilg.^[33]. 2004-yildan 2014-yilgacha amalga oshirilgan Vetnam shaharlarini modernizatsiya qilish loyihasi uylar, yoʻllar, kanallar va koʻpriklarni yaxshilash orqali 7,5 million shahar aholisi uchun infratuzilmani yaxshilashga qaratilgan.^[34]

Energiya

2000-yildan beri Vetnamning yillik yalpi ichki mahsuloti oʻsish sur’ati 5% dan 7,6% gacha boʻlgan^[35]. Mamlakatning energiyaga boʻlgan talabi va isteʼmoli shunga mos ravishda oʻsdi. 2011-yil 26-aprelda Jahon banki gidroelektr energiyasi shaklida qayta tiklanadigan energiya ishlab chiqarishni maqsad qilgan Trung Son gidroenergetika loyihasini tasdiqladi. XTTBning 330 million dollarlik krediti evaziga Trung Son gidroenergetika kompaniyasi toʻgʻonni qurdi, Jahon banki esa yordam va texnik yordam koʻrsatdi. 2017-yil 31-iyul holatiga koʻra, loyiha 955 GVt/soat (3440 terajul) toʻplangan energiya ishlab chiqarish va 37 million AQSh dollari daromad keltirdi^[36]. 2004-yildan 2014-yilgacha boʻlgan ikkinchi qishloq energetika loyihasi kabi avvalgi loyihalar ham koʻproq elektr energiyasi bilan taʼminlash va foydalanish imkoniyatini oshirish orqali qishloqlardagi uy xoʻjaliklariga foyda keltirdi^[37].

Kelajakdagi maqsadlar va strategiyalarni oʻzgartirish

Qishloq xoʻjaligini rivojlantirishda atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim oʻzgarishiga eʼtibor kuchaymoqda.

Mamlakat hamkorligi asosi

Vetnam uchun 2018-yildan 2022-yilgacha boʻlgan yangi Davlat Hamkorlik Dasturi (CPF)^[38] 2017-yil 5-mayda Jahon Banki Ijroiya Direktorlar Kengashi tomonidan maʼqullangan^[39]. Hamkorlikda Vetnam va Jahon banki „inklyuziv oʻsish, odamlarga investitsiyalar, ekologik barqarorlik va yaxshi boshqaruv“ ga ustuvor ahamiyat beradi. CPF " Vyetnam 2035: farovonlik, bunyodkorlik, tenglik va demokratiya sari va 2016-yildagi tizimli mamlakat diagnostikasi " tahliliga asoslangan boʻlib, xususiy sektor rivojlanishini kuchaytirish, moliyaviy barqarorlikni qoʻllab-quvvatlash va qashshoqlikni kamaytirish, taʼlimni yaxshilash va kam uglerodli energiya ishlab chiqarishni ragʻbatlantirish kabi bir qancha strategik siljishlarni joriy qildi^[39].

Jahon banki xususiy sektor rivojlanishini yanada ragʻbatlantirishni, davlat xizmatlari va transfertlarini qoʻllab-quvvatlashni, etnik ozchiliklar oʻrtasida qashshoqlikni kamaytirishni, taʼlim va mehnat bozorlarini uygʻunlashtirishni va koʻproq kam uglerodli energiya ishlab chiqarishni ragʻbatlantirishni rejalashtirgan^[40].

Vetnam 2035: farovonlik, ijodkorlik, tenglik va demokratiya sari

Jahon banki va Vetnam ekspertlari Vetnam 2035: Farovonlik, bunyodkorlik, tenglik va demokratiya sari ifodalangan mamlakatning kelajakdagi rivojlanishining rejasini yaratish boʻyicha birgalikda saʼy-harakatlarni amalga oshirdi. Hisobotga koʻra, Vetnam 2035-yilgacha zamonaviy, sanoati rivojlangan mamlakatga oʻtishni yakunlashni rejalashtirmoqda. Maqsadga erishish uchun uchta ustun taklif qilindi: „Ekologik barqarorlik bilan iqtisodiy farovonlik“, „Adolat va ijtimoiy inklyuzivlik“, „Qobiliyatli va hisobdor davlat“^[41].

Bahslar

Jahon banki Vetnamga nisbatan muhim majburiyatlarni olgan boʻlsa-da, Jahon bankining Vetnam rivojlanishiga qoʻshgan hissasi darajasi muhokama qilinmoqda. Jahon banki Vetnamni bozorga yoʻnaltirilgan siyosatining muvaffaqiyatli modeli sifatida koʻrsatgan boʻlsa-da, tanqidchilar Jahon bankining Vetnam islohotlarini ragʻbatlantirishdagi roli boʻrttirilgan, chunki islohotlar tashqi emas, balki ichki edi. 1990-yillarda Jahon banki Vyetnamda tarkibiy oʻzgarishlar boʻyicha bir qancha takliflar kiritdi. Biroq, Vetnam hukumati bu takliflarni qabul qilishdan bosh tortdi va shundan soʻng u savdoni liberallashtirishni istamadi, bu esa baʼzi olimlarning JB Vetnam rivojlanishiga cheklangan taʼsiri bor degan xulosaga kelishiga olib keldi^[42].

Manbalar

1. „Commonly Asked Questions about the World Bank Group“. The World Bank. Qaraldi: 31-avgust 2019-yil.
2. „Member Countries“ (en). World Bank. 1-iyul 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
3. „Overview (Context)“ (en). World Bank. 14-iyun 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
4. „Overview (Results)“ (en). World Bank. 14-iyun 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
5. „Projects & Operations – All Projects The World Bank“. projects.worldbank.org. 24-oktabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
6. „Country Partnership Strategy for the Socialist Republic of Vietnam for the Period FY12 – FY16“. World Bank 8, 36. The World Bank Group (7-noyabr 2011-yil). 2-aprel 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
7. „Country Partnership Strategy for the Socialist Republic of Vietnam for the Period FY18 – FY22“. World Bank 27,30,85. The World Bank Group (4-may 2017-yil). 12-iyul 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-avgust 2019-yil.
8. „Member Countries“ (en). World Bank. 1-iyul 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
9. „Projects & Operations – All Projects The World Bank“. projects.worldbank.org. 24-oktabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
10. „Independent Evaluation Group“. IEG. 21-iyul 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-avgust 2019-yil.
11. „Country Partnership Strategy for the Socialist Republic of Vietnam for the Period FY12 – FY16“. World Bank. The World Bank Group (7-noyabr 2011-yil). 2-aprel 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
12. „Country Partnership Strategy for the Socialist Republic of Vietnam for the Period FY18 – FY22“. World Bank. The World Bank Group (4-may 2017-yil). 12-iyul 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-avgust 2019-yil.
13. „WBG Finances – IBRD/IDA Lending Summary“ (en). financesapp.worldbank.org. 28-fevral 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-avgust 2019-yil.
14. „Projects & Operations – All Projects The World Bank“. projects.worldbank.org. 24-oktabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
15. „IFC in Vietnam: Creating Opportunity Where It’s Needed Most“. IFC. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
16. „Introduction – VBF“ (en-US). Vietnam Business Forum. Qaraldi: 2020-yil 5-fevral.
17. „IFC-Sponsored Vietnam Business Forum Keeps Up with Challenging Business“. www.ifc.org.
18. „Book Midterm 2019 – ENG – VBF“. Vietnam Business Forum.
19. „WBG Finances – MIGA Summary“ (en). financesapp.worldbank.org. 12-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
20. „Ma San Group Consumer Products Expansion Project | Multilateral Investment Guarantee Agency | World Bank Group“ (en). www.miga.org. 12-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
21. „BT20 National Highway 20 | Multilateral Investment Guarantee Agency | World Bank Group“ (en). www.miga.org. 12-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
22. „Hoi Xuan Hydropower Project | Multilateral Investment Guarantee Agency | World Bank Group“ (en). www.miga.org. 12-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
23. „Second Northern Mountains Poverty Reduction Project“. The World Bank. 12-noyabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
24. Painter, Martin (2003). „Public administration reform in Vietnam: problems and prospects“. Public Administration and Development. 23-jild, № 3. 259–271-bet. doi:10.1002/pad.249.
25. „Project Performance Assessment Report: Vietnam“. The World Bank (30-iyun 2015-yil). 28-avgust 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-avgust 2019-yil.
26. „Vietnam Poverty Reduction Support Credit 10“. The World Bank. 3-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
27. „The World Bank and Vietnam: A strong and enduring partnership“. www5.worldbank.org. 26-iyun 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
28. „Vietnam School Readiness Promotion Project (Overview)“. The World Bank. 23-noyabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-avgust 2019-yil.
29. „Vietnam School Readiness Promotion Project (Results)“. The World Bank. Qaraldi: 31-avgust 2019-yil.
30. „IEG ICR Review“. Independent Evaluation Group 1,2,6. Qaraldi: 29-avgust 2019-yil.
31. „Projects & Operations – All Projects The World Bank“. projects.worldbank.org. 24-oktabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.„Projects & Operations – All Projects The World Bank“. projects.worldbank.org. Archived from the original on 24 October 2018. Retrieved 19 November 2018.
32. „IEG ICR Review“. Independent Evaluation Group. 3-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-avgust 2019-yil.
33. „Red River Delta Rural Water Supply and Sanitation Project“. The World Bank 5,11,73 (15-avgust 2005-yil). Qaraldi: 29-avgust 2019-yil.
34. „Better Infrastructure for 7.5 Million Urban Residents in Vietnam“ (en). World Bank. 15-oktabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
35. „GDP growth (annual %) | Data“. data.worldbank.org. 17-iyul 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
36. „Implementation Status & Result Report for VN-Trung Son Hydropower Project“. World Bank 1,2. 12-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-avgust 2019-yil.
37. „IEG ICR Review“. Independent Evaluation Group 1,5. 12-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-avgust 2019-yil.
38. „WBG Country Partnership Framework for Vietnam 2018–2022: Key Priorities“ (en). World Bank (5-iyul 2017-yil). 26-sentabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-avgust 2019-yil.
39. „New Vietnam – World Bank Group strategy focuses on inclusive growth, investment in people, environmental sustainability and good governance“ (en). World Bank. 12-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-noyabr 2018-yil.
40. „Country Partnership Strategy for the Socialist Republic of Vietnam for the Period FY18 – FY22“. World Bank. The World Bank Group (4-may 2017-yil). 12-iyul 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2019-yil.
41. „Vietnam 2035: Toward Prosperity, Creativity, Equity, and Democracy“. World Bank 11,12 (2016). 12-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-avgust 2019-yil.
42. Cling, Jean-Pierre; Razafindrakoto, Mireille; Roubaud, François (18-aprel 2013-yil). „Is the World Bank compatible with the "Socialist-oriented market economy"?“. Revue de la Régulation (inglizcha). № 13. doi:10.4000/regulation.10081. 12-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 20-noyabr 2018-yil.