Wikirating
| Wikirating | |
|---|---|
 | |
| Tijoratmi | Yoʻq |
| Qaysi tillarda | inglizcha |
| Muassisi | Dorian Credé, Wikirating Association[1] |
| Muallifi | Dorian Credé |
| URL | www.wikirating.org |
Wikirating — bu mamlakatlar, kompaniyalar va tuzilgan mahsulotlarning kredit reytingi haqida jamoatchilik maʼlumotlarini taqdim etishga qaratilgan bepul hamkorlikdagi kredit reytinglari platformasi. Bu mustaqil, xolis va shaffof reytingni aniqlash uchun birinchi navbatda jamiyat tomonidan taqdim etilgan maʼlumotlar va maʼlumotlarga asoslangan birinchi mustaqil reyting platformasi hisoblanadi[2][3][4][5][6][7].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Platformani ishlab chiqish 2010-yilning bahorida boshlangan. Avstriyalik matematik Dorian Credé hamkasbi Ervan Salembier bilan birga uni yaratishga kirishgan. Platforma 2011-yil oktabr oyida MediaWiki tuzilishi ichida internetdan joy olgan. 2011-yil oxiriga kelib, 2100 ga yaqin foydalanuvchilar reytinglarga hissa qoʻshishgan[4]. 2012-yil fevral Salembier Wikiratingni tark etdi va 2012-yil noyabr oyida Amerikaning notijorat reyting kompaniyasi Public Sector Credit Solutions ushbu platformada oʻzining ochiq reyting maʼlumotlarini eʼlon qildi[8].
Reyting sxemasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Wikirating anʼanaviy reyting agentliklari bilan bir xil reyting sxemasidan foydalanadi, yaʼni „AAA“ (eng yuqori reyting) dan „D“ gacha (standart).
Baholash usullari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Platforma reytingni aniqlashning uchta usulini taklif qiladi.
Davlat sektori kredit asoslari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Public Sector Credit Framework (Davlat sektori kredit asoslari)
Ovoz berish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Wikiring foydalanuvchilari har bir mamlakat yoki kompaniya reytingiga ovoz berishlari mumkin. Manipulyatsiyani oldini olish uchun ovoz berish bir ovoz bilan cheklangan.
Suveren Wikirating Index (SWI)
[tahrir | manbasini tahrirlash]SWI (Mustaqil Wikirating Index) hukumatning kredit qobiliyatiga taʼsir koʻrsatadigan turli omillarni hisobga olgan shaffof formuladan foydalanib hisoblanadi.
2013-yil oktabr holatiga koʻra SWI indeksi quyidagi besh mezonni oʻz ichiga oladi (ulush qiymati bilan):
- davlat qarzi (yalpi ichki mahsulotning %) — 50 %
- to'lov balansi (yalpi ichki mahsulotga nisbatan %) — 20 %
- Yalpi ichki mahsulotning oʻsish sur’ati — 10 %
- Inflyatsiya darajasi — 10 %
- Ishsizlik darajasi — 10 %
Olingan qiymat inson taraqqiyoti indeksi (HDI) (60 %) va korrupsiyani idrok etish darajasi (40 %) boʻlgan „tuzatish omili“ ga koʻpaytirish orqali oʻrnatiladi[9][10].
- Hisob-kitoblar
Har bir mezon barcha mamlakatlarning nisbiy minimal va maksimal miqdorini hisobga olgan holda tuzatiladi.Hisoblangan qiymatlar elektron jadvalda tuziladi[11].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Wikirating:About“. Wikirating. 2013-yil 31-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012.
- ↑ „Gemeinsam die Welt bewerten“. Neue Zürcher Zeitung (2012-yil 21-fevral). 2013-yil 30-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 28-oktyabr.
- ↑ „Mit der Macht der Masse“. Spiegel Online (2012-yil 23-yanvar). 2013-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 28-oktyabr.
- ↑ 4,0 4,1 „AAAstreine Idee“. Financial Times Deutschland (2012-yil 2-yanvar). 2012-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 4-yanvar.
- ↑ „Wikirating: una alternativa innovadora a las agencias de calificación“. RT (2012-yil 29-yanvar). 2013-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-yanvar.
- ↑ „Web-Community greift nach Ratingmacht“. Wiener Zeitung (2011-yil 29-dekabr). 2012-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 4-yanvar.
- ↑ „Notez les pays sur Wikirating“. Le Matin (Switzerland) (2011-yil 29-dekabr). 2012-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 4-yanvar.
- ↑ „Crowdsourced Credit Rating Providers Join Forces“. PR Newswire (2012-yil 27-dekabr). 2013-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 21-sentyabr.
- ↑ „Human Development Report 2010“. 2011-yil 28-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 30-oktyabr.
- ↑ „Corruption Perceptions Index 2010“. 2012-yil 9-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 30-oktyabr.
- ↑ „http://www.wikirating.org/wiki/Rating_Method_Sovereign_Wikirating_Index_(SWI)“. 2013-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 30-oktyabr.