Yulen

41°45′16″N 23°28′20″E / 41.75444°N 23.47222°E / 41.75444; 23.47222

Yulen
JoylashuviBolgariya
Hudud31.56 km²
Oʻrtacha balandligi1600–2581 m
Tashkil topgan sanasi1994–yil 26–avgust
Yulen VikiOmborda

Yulen (bolgarcha: Юлен) — Pirin milliy bogʻidagi qoʻriqxona, Bolgariyaning janubi-gʻarbiy qismidagi togʻ tizmasida joylashgan. Blagoevgrad viloyati, Bansko munitsipaliteti hidudiga kiradi. Yulen 1994-yil 26-avgustda alp togʻlari oʻsimlik turlarini inson omilisiz oʻsishini kuzatish, shuningdek, noyob oʻsimlik va hayvonlar turlarini himoya qilish uchun tuzilgan[1][2]. U 31,56 km2 hududni egallagan.

Geografik koʻrinish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yulen dengiz sathidan 1600–2581 m balandlikda joylashgan[1]. Togʻ jinslari asosan granit va gneysdan iborat, ammo karbonatli jinslar ham bor. Qoʻriqxona suv resurslariga boy, masalan, Vasilashki koʻllari, Tipitskiy koʻllari, Gazeyskiy koʻllari, Polejanskiy koʻllari. Tuproqlari asosan qoʻngʻir[3].

Flora

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yulenda yuksak oʻsimliklarning 700 dan ortiq turi oʻsadi. Ulardan 44 tasi Bolgariya Qizil kitobiga kiritilgan[1]. Muhofazaga muhtoj turlardan baʼzilari globeflower (Trollius europaeus), narcissus anemone (Anemone narcissiflora), Aquilegia aurea, Isoetes lacustris[4] va boshqalar.

Makedon qaragʻay (Pinus peuce), shotland qaragʻayi (Pinus sylvestris), Norvegiya archa (Picea abies) va Yevropa kumush archasi (Abies alba), Bosniya qaragʻayining (Pinus holdreichii) oʻsadigan oʻrmonlar mavjud[1].

Fauna

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yulendagi eng tipik sutemizuvchilar jigarrang ayiq, kulrang boʻri va chamoisdir. Qushlar muhofaza qilishda muhim ahamiyatga ega boʻlib, ular orasida dogʻli yongʻoqqichin, bedana-moshak, gʻarb kaperkaili, tosh kaklik, shoxli lark, burgut, shimol goshavki va boshqalar kiradi[3][2]. Quyoshli hududlarda Yevropa ilonlari mavjud. Daryolar va baʼzi muzlik koʻllarida jigarrang olabaliqlar uchraydi[3].

Tarix

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yulen qoʻriqxonasi hududida antik davrdan qolgan qalʼa mavjud. Qalʼa Bansko shahridan taxminan 12 km uzoqlikda joylashgan. Qazishmalar va arxeologik topilmalar uning Rim imperiyasi hukmronligidan oldin qurilganini koʻrsatadi. Qalʼaning uzunligi 100 m, kengligi 25 dan 40 m gach. Inshootning koʻzga koʻrinadigan qoldiqlari shimoliy devorlarning kichik bir qismidir.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Yulen Reserve“. Official Site of Pirin National Park. Qaraldi: 2017-yil 6-dekabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Register of the Protected Territories and Zones in Bulgaria“. Official Site of the Executive Environment Agency of Bulgaria. Qaraldi: 2017-yil 6-dekabr.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 „Yulen Reserve“. Official Site of Pirin National Park. Qaraldi: 2017-yil 6-dekabr.„Yulen Reserve“. Official Site of Pirin National Park. Retrieved 6 December 2017.
  4. ↑ „Isoetes lacustris“. Red Book of Bulgaria, Volume I. 2017-yil 7-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 6-dekabr.