Zia ul Mustafa | |
---|---|
مفتی ضیاء المصطفیٰ اعظمی رضوی قادری امجدی | |
Tavalludi |
Muhammad Vaahid Ali 2nd Shavvol 1354 28-dekabr 1935-yil |
Fuqaroligi | hind |
Kasbi | Muftiy, muhaddis, Diniy Notiq, Islom olimi |
Bolalari | Mufti Ata ul Mustafa Aazmi, Mufti Abu Yusuf Muhammad Qadriy va boshqa 2oʻgʻil, 3 qiz |
Otasi | Mufti Amjad Ali Aazmi |
Veb-sayti | http://jamiaamjadia.net/Allamah.php |
Zia ul Mustafo Aazmi Qadri Razvi Amjadi (مفتی ضیاء المصطفیٰ اعظمی رضوی قادری امجد) (hindcha: मुफ्ती अल्लामा ज़ियाउल मुस्तफा कादरी) islomiy olim. U Barelvi harakati tomonidan Hindistonning bosh muftiysi hisoblangan muftiy Asjad Razo Xon qoʻl ostida Naaib Qozi ul Quz’zat fil Hind (Hindiston Bosh muftiysi oʻrinbosari) boʻlib xizmat qilmoqda[1].
Ziyo al-Mustafo ellik yildan ortiq Buxoriy va Muslim hadislaridan dars bergan va 60 000 dan ortiq hadislarni roviylar zanjiri hamda ishonchliligi maʼlum qilgan. 2016-yilda u Aal al-Bayt qirollik islomiy fikr instituti tomonidan dunyodagi eng nufuzli 500 musulmondan biri sifatida tan olingan[2].
Ziyoul Mustafo Razvi Qadri 1935-yil 28-dekabrda (hijriy 1354-yilning 2-shavvolida) Hindistonning Uttar-Pradesh shtati, G‘ozi shahrida tug‘ilgan. Uning otasi Sadr ush Shariah Hindiston bosh muftiysi va mujadid Imom Ahmad Rizo Xon Qadrining davomchisi boʻlgan. Uning tugʻilgandagi ismi Muhammad Vohid Ali edi. Huzur Sadr ush Shariatning oʻgʻli Ollomo Ziyo ul Mustafo oʻz nasl-nasabini Mavlono Xayruddinga bogʻlaydi[3][4].
Otasi Amjad Ali Aazmi uni oʻz uyida oʻqitgan va keyinchalik u olim Fayzul Arifin Gʻulom Aasi huzuriga oʻqish maqsadida kelgan. U Shoh Abdulaziz Murodobodiy Muborakpuriy davrida Jamia Ashrafia Muborakpurga oʻqishga kiradi. Ziyoul Mustafo Razvi Qadri turli islom ilmlarini oʻrgangan va 19 yoshida Jomiy Ashrafiyani hijriy 1377-yilda tugatgan[5][6]. Ustozlari Shoh Abdulaziz Murodobodiy: „Huzur sadrush shariatdan nimaga erishgan bo‘lsam, hammasini Ziyo ul Mustafoga berdim“, deb aytgan[7].
Ziyoul Mustafo Razvi Qadri 22 yoshida Hindistonning Azamgarx shahridagi Jamiya Ashrafiya Mubarakpurga oʻqituvchi etib tayinlangan. U Hindiston Sharai Kengashining prezidenti va Bareillyda har yili oʻtkaziladigan Fiqahiy seminarlarini boshqaradi. Ziyoul Mustafo Razvi Qadri ikkita Taibatul Ulma Jamia Amjadia Rizvia va Kulyatul Banatul Amjadia (Qizlar uchun) madrasalarining asoschisi hisoblanadi. Qizlar taʼlimi instituti onasi Hazraning iltimosiga koʻra 1981-yilda tashkil etilgan[6][8]. 2019-yil mart oyida Bareilly shahrida boʻlib oʻtgan 16-yillik fiqhiy seminarida Hindiston bosh muftiysi oʻrinbosari etib tayinlangan. Uning minglab shogirdlari olim boʻlib, sunniy soʻfiylik oqimlari bilan bogʻlangan[9].
U Ashrafiyada „Mumtoz ul Fuqaho“ hisoblangan. Uning mashhur unvoni Muhadis Kabirdir[10].
Hozirda Ziyoul Mustafo Razvi Qadri mashhur „ Sunan at-Termiziy“ hadislar toʻplamining sharxini yozmoqda[10].
U Mustafo Razoxon qo‘l ostida ishlaganidan beri turli mavzularda bir necha minglab fatvolar yozgan[10]. Ziyoul Mustafo Razvi Qadri muftiy Aʼzam-i Hind Mustafo Ridoxonning vorisi (xalifasi) etib ham tayinlangan[11].
Uning rasmiy veb-saytidagi maʼlumotlarga koʻra, u munozara va Ahli Sunnat eʼtiqodlariga ixtisoslashgan hamda Deobandi va Vahobiy olimlariga qarshi Badayun, Banaras va Katiharning mashhur bahslarida gʻalaba qozongan[10]. U muntazam ravishda butun Hindiston va dunyoning boshqa qismlarida islomiy seminarlar va konferensiyalar oʻtkazadi[12][13][14][15].
Uning shogirdlaridan biri va islom olimi Mavlonosi Oftob Muso Qosim Razviy Janubiy Afrikaning Durban shahrida Imom Mustafo Razo tadqiqot markazini tashkil qildi[16].
Oldingisi | Muftiy Amjad Ali Aazmiy oilasining boshligʻi | Keyingisi |