Ziyoul Mustafo Razvi Qadri

Zia ul Mustafa
مفتی ضیاء المصطفیٰ اعظمی رضوی قادری امجدی
Tavalludi
Muhammad Vaahid Ali

2nd Shavvol 1354 28-dekabr 1935-yil (1935-12-28) (88 yosh)
Fuqaroligi hind
Kasbi Muftiy, muhaddis, Diniy Notiq, Islom olimi
Bolalari Mufti Ata ul Mustafa Aazmi, Mufti Abu Yusuf Muhammad Qadriy va boshqa 2oʻgʻil, 3 qiz
Otasi Mufti Amjad Ali Aazmi
Veb-sayti http://jamiaamjadia.net/Allamah.php

Zia ul Mustafo Aazmi Qadri Razvi Amjadi (مفتی ضیاء المصطفیٰ اعظمی رضوی قادری امجد) (hindcha: मुफ्ती अल्लामा ज़ियाउल मुस्तफा कादरी) islomiy olim. U Barelvi harakati tomonidan Hindistonning bosh muftiysi hisoblangan muftiy Asjad Razo Xon qoʻl ostida Naaib Qozi ul Quz’zat fil Hind (Hindiston Bosh muftiysi oʻrinbosari) boʻlib xizmat qilmoqda[1].

Ziyo al-Mustafo ellik yildan ortiq Buxoriy va Muslim hadislaridan dars bergan va 60 000 dan ortiq hadislarni roviylar zanjiri hamda ishonchliligi maʼlum qilgan. 2016-yilda u Aal al-Bayt qirollik islomiy fikr instituti tomonidan dunyodagi eng nufuzli 500 musulmondan biri sifatida tan olingan[2].

Tugʻilishi va oilasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ziyoul Mustafo Razvi Qadri 1935-yil 28-dekabrda (hijriy 1354-yilning 2-shavvolida) Hindistonning Uttar-Pradesh shtati, G‘ozi shahrida tug‘ilgan. Uning otasi Sadr ush Shariah Hindiston bosh muftiysi va mujadid Imom Ahmad Rizo Xon Qadrining davomchisi boʻlgan. Uning tugʻilgandagi ismi Muhammad Vohid Ali edi. Huzur Sadr ush Shariatning oʻgʻli Ollomo Ziyo ul Mustafo oʻz nasl-nasabini Mavlono Xayruddinga bogʻlaydi[3][4].

Otasi Amjad Ali Aazmi uni oʻz uyida oʻqitgan va keyinchalik u olim Fayzul Arifin Gʻulom Aasi huzuriga oʻqish maqsadida kelgan. U Shoh Abdulaziz Murodobodiy Muborakpuriy davrida Jamia Ashrafia Muborakpurga oʻqishga kiradi. Ziyoul Mustafo Razvi Qadri turli islom ilmlarini oʻrgangan va 19 yoshida Jomiy Ashrafiyani hijriy 1377-yilda tugatgan[5][6]. Ustozlari Shoh Abdulaziz Murodobodiy: „Huzur sadrush shariatdan nimaga erishgan bo‘lsam, hammasini Ziyo ul Mustafoga berdim“, deb aytgan[7].

Hayot va xizmatlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ziyoul Mustafo Razvi Qadri 22 yoshida Hindistonning Azamgarx shahridagi Jamiya Ashrafiya Mubarakpurga oʻqituvchi etib tayinlangan. U Hindiston Sharai Kengashining prezidenti va Bareillyda har yili oʻtkaziladigan Fiqahiy seminarlarini boshqaradi. Ziyoul Mustafo Razvi Qadri ikkita Taibatul Ulma Jamia Amjadia Rizvia va Kulyatul Banatul Amjadia (Qizlar uchun) madrasalarining asoschisi hisoblanadi. Qizlar taʼlimi instituti onasi Hazraning iltimosiga koʻra 1981-yilda tashkil etilgan[6][8]. 2019-yil mart oyida Bareilly shahrida boʻlib oʻtgan 16-yillik fiqhiy seminarida Hindiston bosh muftiysi oʻrinbosari etib tayinlangan. Uning minglab shogirdlari olim boʻlib, sunniy soʻfiylik oqimlari bilan bogʻlangan[9].

U Ashrafiyada „Mumtoz ul Fuqaho“ hisoblangan. Uning mashhur unvoni Muhadis Kabirdir[10].

Kitoblar va shartnomalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hozirda Ziyoul Mustafo Razvi Qadri mashhur „ Sunan at-Termiziy“ hadislar toʻplamining sharxini yozmoqda[10].

U Mustafo Razoxon qo‘l ostida ishlaganidan beri turli mavzularda bir necha minglab fatvolar yozgan[10]. Ziyoul Mustafo Razvi Qadri muftiy Aʼzam-i Hind Mustafo Ridoxonning vorisi (xalifasi) etib ham tayinlangan[11].

Debatchi yoki Munazir

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uning rasmiy veb-saytidagi maʼlumotlarga koʻra, u munozara va Ahli Sunnat eʼtiqodlariga ixtisoslashgan hamda Deobandi va Vahobiy olimlariga qarshi Badayun, Banaras va Katiharning mashhur bahslarida gʻalaba qozongan[10]. U muntazam ravishda butun Hindiston va dunyoning boshqa qismlarida islomiy seminarlar va konferensiyalar oʻtkazadi[12][13][14][15].

Uning shogirdlaridan biri va islom olimi Mavlonosi Oftob Muso Qosim Razviy Janubiy Afrikaning Durban shahrida Imom Mustafo Razo tadqiqot markazini tashkil qildi[16].

  1. „Asjad Raza appointed leader of Barelwi Muslims“, Daily News, 6 April 2019, qaraldi: 2 May 2020
  2. „The Muslim 500, 2016“ (2015-yil 8-oktyabr). Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  3. „alihya.org.uk/the-sword-of-raza-muhaddith-e-kabeer/“. alihya.org.uk. 2020-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  4. „Hayat E Huzur Mohaddis E Kabeer By Mufti Abul Hasan Misbahi“. ataunnabi.com. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  5. „The Chain Of Light ( Vol. 2) : Publishers : Imam Mustafa Raza Research Centre Imam Mustafa Raza Research Centre P.O. Box 70140, Overport, 4067 Durban, South Africa : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive“. archive.org. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  6. 6,0 6,1 „Introduction - Allama Ziaul Mustafa Qadri“. jamiaamjadia.net. 2020-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  7. „THE SWORD OF RAZA SHAYKH ZIA UL MUSTAFA 'MUHADITH-E-KABEER'“ (2012-yil 18-sentyabr). Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  8. „allama arshadul qadri urs“. jagran.com. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  9. „Archived copy“. 2020-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-iyul.
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 http://www.ziaulmustafa.com/media/the%20sword%20of%20raza.pdf [formatsiz URL PDF]
  11. „Huzur Muhaddith-e-Kabeer“. thesunniway.com. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  12. „Imam Ahmad Raza Conference“. jamiaturraza.com. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  13. „Peace conference in Murshidabad“. milligazette.com. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  14. „हुज़ूर शेरे नेपाल के विसाल पर तन्ज़ीम बरेलवी उलमा-ए-अहले सुन्नत ने ताजियत पेश की - Firashatul Momin Kadim“. fmqnews.page. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  15. „Sectarian slugfest: From Shia-Sunni, Barelvi-Deoband, its now Barelvi ulema vs Ajmer Dargah's Sufis“. SabrangIndia. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
  16. „About Us | Noori - Imam Mustafa Raza Research Center (IMMRC)“. noori.org. Qaraldi: 2020-yil 16-iyun.
Oldingisi Muftiy Amjad Ali Aazmiy oilasining boshligʻi Keyingisi