Tâi-oân hong-im hû-hō

Tâi-gí Hong-im Hû-hō
Ēng taî-gí hong-im hû-hō siá--ê "pah-kho-choân-su"
Script type	Pòaⁿ-im-chiat bûn-jī （Piau tī Hàn-jī piⁿ--á）
Creator	Chu Tiāu-siông、Taî-oân-séng Kok-gí Thui-hêng Úi-oân-hōe
Time period	1946 nî kaù-taⁿ
Su-siá hong-hiòng	Iù tò-pîng kàu tsìng-pîng
Languages	Tâi-gí、Kheh-gí
Related scripts
Parent systems	Hàn-jī Chù-im hû-hō Tâi-gí Hong-im Hû-hō
ISO 15924
ISO 15924	Bopo, , ​Bopomofo
Unicode
Unicode alias	Bopomofo
Unicode range	U+3100–U+312F U+31A0–U+31BF
_BLANK_
Tsit phian bûn-tsiunn pau-kuat kok-tsè im-piau (IPA) lāi-té ê gú-im tsuân-siá im-piau. Iú-kuan IPA hû-hō ê kài-siāu-sìng tsí-lâm, tshiánn tsham-ua̽t Pang-tsān: [ ], / / hām ⟨ ⟩ tsi-kan ê khu-piat, tshiánn tsham-ua̽t IPA § kuà-hō hām tsuân-lio̽k hun-keh-hû.

臺灣方音符號
Hàn-jī	方音符號
Pe̍h-ōe-jī	Hong-im Hû-hō
Tâi-lô	Hong-im Hû-hō
Bbánpìng	Hōngyīm Húhô

Taî-gí hong-im hû-hō ê su-siá hoān-lē, ùi téng-koân khai-sí sī: Taî-lô, Hàn-jī, Taî-gí hong-im hû-hō (ē-kha hit tiám piáu-sī tha̍k pún-tiāu)

臺語方音符號的直書範例（左下方小點表示發音保持本調）

Hong-im hû-hō (ㄏㆲ ㄧㆬ ㄏㄨˊ ㄏㄜ˫, Hàn-jī: 方音符號, Kheh-gí Pe̍h-ōe-jī: Fông-yîm Fù-ho, Taiwanese Phonetic Symbols(TPS)), Tiong-hôa Bîn-kok Kàu-io̍k-pō͘ koaⁿ-hong kā hō-chò "hong-im hû-hō hē-thońg", bîn-kan koh kā kiò-chò Taî-gí chù-im, sī chi̍t thò khe̍h laî piau-sī Tâi-gí kah Kheh-gí ê piau-im hû-hō. Chú-iàu sī í chù-im hû-hō chò ki-chhó͘, koh ke chi̍t-kóa hû-hō lâi piáu-sī hôa-gí lāi-té bô ê im.

Le̍k-sú

Hong-im hû-hō hē-thońg, tī it kiú sù lio̍k nî iû Tâi-oân-séng Kok-gí Thui-hêng Úi-oân-hōe hong-giân-cho͘ ê Ho̍h-ló-lan̂g Chu Tiāu-siông kàu-siū siat-kè^[1], Bat-tī tâi-oân końg-pò tiān-tâi ū kàu-ha̍k chiat-bo̍k, mā tī kok-gí-ji̍t-pò liân chài, í ē-mn̂g im chò phiau-chún, m̄-koh āu-lâi in-ūi thui-hêng kok-gí ūn-ton̄g tio̍h khah chió lan̂g teh ēng--ah, Chu kàu-siū mā cháu-khì Sin-ka-pho^[2][3].

Tâi-oân Tāi-ha̍k Tiong-bûn-hē thè-hiu kàu-siū Ngô͘ Siú-lé siá--ê kok-tâi tùi-chiàu oa̍h-iōng sû-tián kah hiong-thó͘ bûn-ha̍k chok-ka Iôⁿ Chheng-chhiok siá--ê tâi-hôa siang-gí sû-tián lońg chhái-ēng chù-im, 1998 nî Tiong-hôa Bîn-kok Kàu-io̍k-pō͘ mā kong-kò sú-iōng tâi-gí chù-im.^[4]2006 nî 10 goe̍h 14 hō, Kàu-io̍k-pō͘ kong-pò͘ Tâi-oân Bân-lâm-gí Lô-má-jī Pheng-im Hong-àn, koaⁿ-hong choán-khì thui-hêng Lô-má-jī^[5], the-chhut koaⁿ-hong sû-tián Tâi-oân Bân-lâm-gí Siông-iōng-sû Sû-tián^[6], pēng-chhiáⁿ chiâⁿ-chò kàu-io̍k-kài ê chú-liû; chù-im tio̍h in-ūi khah chió lan̂g iōng, chi-oān ê jī-thé mā khah chió^[7], jî-chhiáⁿ pian-bé mā bô chù-im chit-khoán siāng-hā pâi-lia̍t ê hêng-sek, bô-hoat-tō͘ tián-hiān i ê oa̍t-tho̍k iu-sè. Sú-iōng-lu̍t mā in-ūi le̍k-sú khah té, bûn-hiàn sioⁿ chió, só͘-í pí Lô-má-jī kē, m̄-koh kīn-nî í-lâi mā ta̍uh-ta̍uh-á cheng-ka, chhiōⁿ ban̄g-lō͘ Tâi-gí sû-tián Bêng-tián tio̍h ū iōng chù-im piau tī hàn-jī piⁿ-á.

Tī hong-im hû-hō siat-kè chìn-chêng, Kok-bîn Chèng-hú tio̍h in-ūi hàn-gí-cho̍k ē-kha kok-chióng hàn-gí ê chù-im su-kiû, bat chhut-pán kòe Chù-im Hû-hō Chońg-piáu. Chit-ê piáu sī gí-giân ha̍k-ka Tiō Goân-jīm tam-jīm chú-phian, í chù-im hû-hō chò ki-chhó͘ khì siu-kái, cheng-ka 40 ê hû-hō, hō-chò "jūn-im hû-hō", iōng-lâi thè kok-chióng hàn-gí chù-im. M̄-koh to-sò͘ hong-im-hû-hō lońg lēng-gōa siat-kè, kan-na chió-chió kúi-nā ê hong-im hû-hō kah jūn-im hû-hō sio-kan̂g, chhiōⁿ ", , " chit saⁿ ê lô-im siaⁿ-bú. Hong-im hû-hō ê ūn-bú siat-kè, ki-pún-siōng lońg kah jūn-im hû-hō bô-kan̂g.

2009 nî 11 goe̍h, Liân-kang-koān chèng-hú pan-pò͘ Bân-tang-ōe chù-im hû-hō. Tâi-oân hong-im-hû-hō ê jī-hêng tī tiān-náu su-ji̍p hong-bīn, tû-liáu hiān-iú ê kok-chióng Bân-lâm-gí su-ji̍p-hoat í-gōa, bo̍k-chêng mā ū ē-sái tī chhiú-ki-á téng-koân su-ji̍p ê APP, chhiōⁿ "tâi-gí khí-pò͘".^[8]

Hû-hō-pió

Tī Tiong-hôa Bîn-kok Kàu-io̍k-pō͘ kong-pò͘ ê Tâi-gí thong-hêng-khioⁿ lāi-té, chońg-kiōng sú-iōng 49 ê hû-hō, kî-tiong 26 ê sī tùi kok-gí chù-im hû-hō lâi--ê, lēng-gōa koh chhoǹg-chō 23 ê sin hû-hō lâi piau-sī tâi-oân ê gí-giân.

Siaⁿ-bó (21)
ㄅ	ㆠ	ㄆ	ㄇ	ㄉ	ㄊ	ㄋ	ㄌ	ㄍ	ㆣ	ㄎ	ㄫ	ㄏ	ㄐ	ㆢ	ㄑ	ㄒ	ㄗ	ㆡ	ㄘ	ㄙ
[p]	[b]	[pʰ]	[m]	[t]	[tʰ]	[n]	[l]	[k]	[g]	[kʰ]	[ŋ]	[h]	[t͡ɕ]	[d͡ʑ]	[t͡ɕʰ]	[ɕ]	[t͡s]	[d͡z]	[t͡sʰ]	[s]
Ūn-bó (24)
ㄚ	ㆩ	ㆦ	ㆧ	ㄛ	ㆤ	ㆥ	ㄞ	ㆮ	ㄠ	ㆯ	ㆰ	ㆱ	ㆬ	ㄢ	ㄣ	ㄤ	ㆲ	ㄥ	ㆭ	ㄧ	ㆪ	ㄨ	ㆫ
[a]	[ã]	[ɔ]	[ɔ̃]	[o]	[e]	[ẽ]	[ai]	[ãĩ]	[au]	[ãũ]	[am]	[ɔm]	[m̩]	[an]	[n]	[aŋ]	[ɔŋ]	[əŋ]	[ŋ̍]	[i]	[ĩ]	[u]	[ũ]

• Iōng nâ-jī ê sī kok-gí bô leh sú-iōng ê hû-hō, iōng an̂g-jī ê sī hoat-im kah kok-gí bô siáⁿ kan̂g ê hû-hō.
• Tâi-gí ū sì chióng ji̍p-siaⁿ ūn-bóe, ēng sió-bé ê "ㄅ [p̚], ㄉ [t̚], ㄍ [k̚], ㄏ [ʔ]" piáu-sī.
• Tī pō͘-hūn khioⁿ-kháu lāi-té ē sú-iōng "ㄬ [ɲ], ㄜ [ə], ㄝ [ɛ], ㆨ [ɨ]" téng hû-hō chò piau-im.

Hong-im Hû-hō Hē-thońg

• Í-hā sūn-sū, hoān-lē í 1998 nî Kàu-io̍k-pō͘ kong-kò ê bûn-kiāⁿArchived 2018-07-22 at the Wayback Machine. chò piau-chún, piau-im í Kàu-io̍k-pō͘ Tâi-oân Bân-lâm-gí Siông-iōng Sû-tián lāi-té tē-it iu-sè khioⁿ ê hoat-im ūi-chú (nā m̄-sī tē-it iu-sè-khioⁿ ē lēng-gōa phiau-sī). Pō͘-hūn soat-bêng sī lâi-chū Ngô͘ Siú-lé kàu-siū ê kài-siāu.

Hû-hō kah Hoat-im

Siaⁿ-bó

Chù-im	Tô͘	IPA	POJ	Tâi-lô	Hoān-lē
ㄅ		p	p		邊（ㄅㆪ pinn）、布（ㄅㆦ˪ pòo）
ㄆ		pʰ	ph		皮（ㄆㄨㆤˊ phuê）、配（ㄆㄨㆤ˪ phuè）
ㄇ		m	m		棉（ㄇㄧˊ mî）、麵（ㄇㄧ˫ mī）
ㆠ		b[lower-alpha 1]	b		文（ㆠㄨㄣˊ bûn）、木（ㆠㄚㄍ̇ ba̍k）
ㄉ		t	t		大（ㄉㄨㄚ˫ tuā）、肚（ㄉㆦ˫ tōo）
ㄊ		tʰ	th		透（ㄊㄠ˪ thàu）、天（ㄊㆪ thinn）
ㄋ		n	n		年（ㄋㄧˊ nî）、娘（ㄋㄧㄚˊ niâ）
ㄌ		l[lower-alpha 2]	l		來（ㄌㄞˊ lâi）、禮（ㄌㆤˋ lé）
ㄗ		t͡s	ch	ts	船（ㄗㄨㄣˊ tsûn）、早（ㄗㄚˋ tsá）
ㄐ		t͡ɕ	chi	tsi	錢（ㄐㆪˊ tsînn）、前（ㄐㄧㄥˊ tsîng）
ㄘ		t͡sʰ	chh	tsh	醋（ㄘㆦ˪ tshòo）、草（ㄘㄠˋ tsháu）
ㄑ		t͡ɕʰ	chhi	tshi	千（ㄑㄧㄥ tshing）、七（ㄑㄧㄉ tshit）
ㄙ		s	s		蘇（ㄙㆦ soo）、洗（ㄙㆤˋ sé）
ㄒ		ɕ	si		消（ㄒㄧㄠ siau）、先（ㄒㄧㄥ sing）
ㆡ		d͡z / z[lower-alpha 3]	j		熱（ㆡㄨㄚㄏ̇ jua̍h）、軟（ㆡㄨㄢˋ juán, bûn-im）[lower-alpha 4]
ㆢ		d͡ʑ / ʑ[lower-alpha 3]	ji		日（ㆢㄧㄉ̇ ji̍t）、二 (ㆢㄧ˫ jī)
ㄍ		k	k		歌（ㄍㄨㄚ kua）、光（ㄍㆭ kng）
ㄎ		kʰ	kh		苦（ㄎㆦˋ khóo）、考（ㄎㄜˋ khó）
ㄫ		ŋ	ng		吳（ㄫㆦˊ ngôo）、硬（ㄫㆤ˫ ngē）
ㆣ		g[lower-alpha 5]	g		義（ㆣㄧ˫ gī）、鵝（ㆣㄜˊ gô）
ㄏ		h	h		喜（ㄏㄧˋ hí）、花（ㄏㄨㆤ hue）

Kài-bú kah Ūn-bú

• Chhim-sek pōe-kéng piáu-sī sī te̍k-pia̍t khioⁿ-kháu leh iōng--ê, iu-sè-khioⁿ bô leh iōng.

Chù-im	Tô͘	IPA	POJ	Tâi-lô	Soat-bêng	Hoān-lē
ㄚ		a	a		"ㄧㄚㄉ" tû-liáu [iat̚] í-gōa, mā ū lan̂g kā liām-chò [iɛt̚] iah-sī [ɛt̚]. [12]	阿（ㄚ a）、設（ㄒㄧㄚㄉ siat）
ㆤ		e	e			啞（ㆤˋ é）、矮（ㆤˋ é）
ㄧ		i	i		"ㄧㄍ" ū bô-kan̂g ê liām-hoat, pau-koat[iɪk̚], [iək̚].	椅（ㄧˋ í）、色（ㄒㄧㄍ sik）
ㆦ		ɔ	o͘	oo		苦（ㄎㆦˋ khóo）、福（ㄏㆦㄍ hok）
ㄛ		o	o		In-ūi tē-it iu-sè-khioⁿ (hūn-pò͘ tī lâm-pō͘) kā chit im liām-chò [ə](Tâi-lô: or), āu--lâi tio̍h ta̍uh-ta̍uh-á kái-chò iōng ㄜ lâi piáu-sī [ə], ㄛ tio̍h choan-bûn iōng tī kā i liām-chò [o] ê khioⁿ-kháu.	好（ㄏㄛˋ hó）、寶（ㄅㄛˋ pó）
ㄨ		u	o[lower-alpha 6] / u	u		武（ㆠㄨˋ bú）、熨（ㄨㄉ ut）
ㄝ		ɛ		ee	Pō͘-hūn khah-óa Chiang-khioⁿ ê khioⁿ-kháu iáu-ū [ɛ] chit im, bô ha̍p-pèng--ji̍p-khì ㆤ lāi-té.	家（ㄍㄝ kee, Lāi-po͘-khioⁿ）、錫（ㄙㄝㄍ sek, Lāi-po͘-khioⁿ）
ㄜ		ə		er	Pō͘-hūn khah óa Choân-khioⁿ ê khioⁿ-kháu [ə] bô ha̍p-pèng--ji̍p-khì ㆤ lāi-té, ēng ㄜ piáu-sī.[1]	火（ㄏㄜˋ hér, Hái-kháu-khioⁿ）、雞（ㄍㄜㆤ kere, Hái-kháu-khioⁿ）
			o	o / or	Tē-it iu-sè-khioⁿ (hūn-pò͘ tī lâm-pō͘) kā /o/ liām-chò [ə] (nā beh khu-hun ê sî-chūn ē kā siá-chò or), āu--lâi ta̍uh-ta̍uh-á tio̍h kái chò-iōng ㄜ lâi piáu-sī。	好（ㄏㄜˋ hó）、寶（ㄅㄜˋ pó）
ㆨ		ɨ		ir	Pō͘-hūn khah-óa Choân-khioⁿ ê khioⁿ-kháu ū Choân-chiu te̍k-iú ê [ɨ], bô ha̍p-pèng--ji̍p-khì /i/ he̍k-chiá /u/, tio̍h ēng ㆨ piáu-sī.	豬（ㄉㆨ tir, Hái-kháu-khioⁿ）、銀（ㆣㆨㄣˊ gîrn, Hái-kháu-khioⁿ）
ㄞ		ai	ai			愛（ㄞ˪ ài）、乖（ㄍㄨㄞ kuai）
ㄠ		au	au			歐（ㄠ au）、跳（ㄊㄧㄠ˪ thiàu）
ㆩ		ã	aⁿ	ann		衫（ㄙㆩ sann）、山（ㄙㄨㆩ suann）[lower-alpha 7]
ㆥ		ẽ	eⁿ	enn		嬰（ㆥ enn）、病（ㄅㆥ˫ pēnn）
ㆪ		ĩ	iⁿ	inn		天（ㄊㆪ thinn）、院（ㆪ˫ īnn）
ㆧ		ɔ̃	oⁿ	onn	。	好（ㄏㆧ˪ hònn, bûn-im）、否（ㄏㆧˋ hónn）[lower-alpha 8]
ㆫ		ũ	uⁿ	unn	Kan-na iōng tīㄧㆫ /ĩũ/.	鴦（ㄧㆫ iunn）、張（ㄉㄧㆫ tiunn）
ㆬ		m̩	m			姆（ㆬˋ ḿ）、音（ㄧㆬ im）
ㆭ		ŋ̍	ng			黃（ㆭˊ n̂g）、秧（ㆭ ng）
ㆮ		ãĩ	aiⁿ	ainn		閒（ㆮˊ âinn, Tan̂g-oaⁿ-khioⁿ）[lower-alpha 9]、歹（ㄆㆮˋ pháinn）
ㆯ		ãũ	auⁿ	aunn	Hán-tit ēng	喓（ㄧㆯ iaunn）[lower-alpha 10]
ㆰ		am	am			暗（ㆰ˪ àm）、甘（ㄍㆰ kam）
ㄢ		an	an		「ㄧㄢ」除了[ian]以外，嘛有[iɛn]或者[ɛn]兮唸法。[12]	限（ㄢ˫ ān）、煙（ㄧㄢ ian）
ㄤ		aŋ	ang			港（ㄍㄤˋ káng）、項（ㄏㄤ˫ hāng）
ㆱ		ɔm	om		Hán-tit ēng	參（ㄙㆱ som, Lāi-po͘-khioⁿ）、掩（ㆱ om）
ㆲ		ɔŋ	ong			王（ㆲˊ ông）、勇（ㄧㆲˋ ióng）
ㄣ		n	-n		Kan-na iōng tī ㄧㄣ, ㄨㄣ kah ㆨㄣ.	因（ㄧㄣ in）、溫（ㄨㄣ un）、恩（ㆨㄣ irn, Hái-kháu-khioⁿ）
ㄥ		əŋ	-ng		Kan-na iōng tī ㄧㄥ [iəŋ]。	永（ㄧㄥˋ íng）、兵（ㄅㄧㄥ ping）

Cho͘-ha̍p ūn-bú

Kài-im	Bô ji̍p-siaⁿ ūn-bóe																Ji̍p-siaⁿ
Bô	Iōng tan-it hû-hō piáu-sī																ㄚ ㆴ	ㄚ ㆵ	ㄚ ㆻ	ㄚ ㆷ	ㆩ ㆷ	ㆦ ㆴ	ㆦ ㆵ	ㆧ ㆷ	ㄛ ㆷ	ㄜ ㆷ	ㄝ ㆷ	ㆤ ㆷ	ㆥ ㆷ	ㄞ ㆷ	ㆮ ㆷ	ㄠ ㆷ	ㆯ ㆷ	ㆬ ㆷ	ㆭ ㆷ
ㄧ (ㆪ)	ㄧ ㄚ	ㄧ ㆩ	ㄧ ㄛ	ㄧ ㆧ	ㄧ ㄠ	ㄧ ㆯ	ㄧ ㆰ	ㄧ ㆬ	ㄧ ㄣ	ㄧ ㄥ	ㄧ ㄢ	ㄧ ㄤ	ㄧ ㆲ	ㄧ ㄨ	ㄧ ㆫ		ㄧ ㆴ	ㄧ ㆵ	ㄧ ㆻ	ㄧ ㆷ	ㄧ ㄚ ㆴ	ㄧ ㄚ ㆵ	ㄧ ㄚ ㆻ	ㄧ ㄚ ㆷ	ㄧ ㆩ ㆷ	ㄧ ㆦ ㆻ	ㄧ ㄛ ㆷ	ㄧ ㄠ ㆷ	ㄧ ㆯ ㆷ	ㄧ ㄨ ㆷ	ㄧ ㆫ ㆷ	ㆪ ㆷ
ㄨ (ㆫ) (ㄜ)	ㄨ ㄚ	ㄨ ㆩ	ㄨ ㄝ	ㄨ ㆤ	ㄨ ㆥ	ㄨ ㄞ	ㄨ ㆮ	ㄨ ㄢ	ㄨ ㄣ	ㄨ ㄤ	ㄨ ㄧ	ㄨ ㆪ	ㆫ ㆬ	ㆫ ㄣ	ㆫ ㄥ	ㆫ ㆪ	ㄨ ㆵ	ㄨ ㆷ	ㄨ ㄚ ㆵ	ㄨ ㄚ ㆻ	ㄨ ㄚ ㆷ	ㄨ ㆤ ㆷ	ㄨ ㆥ ㆷ	ㄨ ㄞ ㆷ	ㄨ ㆮ ㆷ	ㄨ ㄧ ㆷ	ㄨ ㆪ ㆷ	ㆫ ㆴ	ㆫ ㆵ	ㆫ ㆻ	ㄜ ㆤ ㆷ

• Ji̍p-siaⁿ ūn-bóe èng-kai ài sī "ㆴ(), ㆵ(), ㆻ (), ㆷ()". Kū--ê Unicode in-ūi jîn-ûi chhò-gō͘, kā "" siu-lio̍k chò "ㆶ()", che m̄-sī chèng-khak ê siá-hoat. Unicode 13.0 í-keng kā "ㆻ ()" pó͘ chiōⁿ-khì ah.

Siaⁿ-tiāu

In-ūi Tâi-gí iu-sè-khioⁿ lāi-té ê iôⁿ-siōng-tiāu í-keng pèng-ji̍p-khì iông-khì tiāu, só͘-í hong-im hû-hō tio̍h bô kā siat-kè i ê hû-hō. Tâi-gí iông-ji̍p ê pún-tiāu, kàu-taⁿ iáu-ū chiok tōa--ê bô-kan̂g.

Siaⁿ-tiāu	1	2	3	4	5	7	8
	im-piânn	im-siōng	im-khì	im-ji̍p	iông-piânn	iông-khì	iông-ji̍p
Hû-hō	bô	ˋ	˪	ㆴ、ㆵ、ㆻ、ㆷ	ˊ	˫	ㆴ̇、ㆵ̇、ㆻ̇、ㆷ̇
Pún-tiāu tiâu-ti̍t	˦	˥˧	˨˩	˧˨	˨˦	˧	˧ ˦ ˥˧
	44	53	21	32	24	33	3 4 53
Hoān-lē	ㄉㆲ（東）	ㄉㆲˋ（黨）	ㄉㆲ˪（棟）	ㄉㆦㆻ（督）	ㄉㆲˊ（同）	ㄉㆲ˫（洞）	ㄉㆦㆻ̇ （毒）

Si̍t-lē

Bêng-giân

Choân-pō͘ ê kho-ha̍k lońg chí put-kò sī kā pêng-siông-sî só͘ su-khó--ê koh-chài thê-liān ── Ài-in-su-thán　^{[lower-alpha 11]}

ㄗㄨㄢ㇒…ㄅㆦ˫ᐳ　ㆤ㇒ㄎㄜ…ㄏㄚ＇ㄍᐳㄌㆲ㇔ㄐㄧ㇔…ㄅㄨ　ㄉ…ㄍㄜ˪ㄒㄧ˫ㄍㄚ˫ㄅㄧㄥ㇒…ㄒㄧㆲ㇒…ㄒㄧ㇒ᐳㄙㆦ㇔ㄙㄨ…ㄎㄜ㇔∷　ㆤ㇒ㄍㄜ　ㄏ…ㄗㄞ˪ㄊㆤ㇒…ㄌㄧㄢ˫ᐳ ── 　ㄞ˪…　ㄧㄣ…ㄙㄨ…ㄊㄢ㇔ᐳ　^{[lower-alpha 12]}

Hàn-jī, chù-im, hong-im saⁿ ê khǹg chò-hóe

Chhun-hiáu

Chhun-hiáu　　Bēng hō-jiân		ㄘㄨㄣ　ㄏㄧㄠˋ　　ㆠㄧㄥ˫　ㄏㄜ˫　ㆢㄧㄢˊ
Chhun-biân put kak hiáu,		ㄘㄨㄣ　ㆠㄧㄢˊ　ㄅㄨㆵ　ㄍㄚㆻ　ㄏㄧㄠˋ，
chhù-chhù bûn thî-niáu.		ㄘㄨ˪　ㄘㄨ˪　ㆠㄨㄣˊ　ㄊㄧˊ　ㄋㄧㄠˋ。
Iā lâi hong-ú seng,		ㄧㄚ˫　ㄌㄞˊ　ㄏㆲ　ㄨˋ　ㄒㄧㄥ，
hoa lok ti to-siáu?		ㄏㄨㄚ　ㄌㆦㆻ　ㄉㄧ　ㄉㄜ　ㄒㄧㄠˋ？

(Hàn-jī: 春眠不覺曉，處處聞啼鳥。夜來風雨聲，花落知多少？)

Liân-ha̍p-kok Sè-kài Jîn-koân Soan-giân

Liân-ha̍p-kok Sè-kài Jîn-koân Soan-giân	ㄌㄧㄢˊㄏㄚㆴ̇ㄍㆦㆻㄙㆤᒻㄍㄞᒻ　ㆢㄧㄣˊㄎㄨㄢˊ　ㄙㄨㄢㆣㄧㄢˊ
Tē it tiâu	ㄉㆤ⊦　ㄧㆵ　ㄉㄧㄠˊ
Lán-lâng seⁿ lâi chū-iû,	ㄌㄢˋ　ㄌㄤˊ　ㄙㆥ　ㄌㄞˊ　ㄗㄨ⊦　ㄧㄨˊ，
Tī chun-giâm kah khoân-lī siōng it-lu̍t pêng-téng,	ㄉㄧ˫　ㄗㄨㄣ　ㆣㄧㆰˊ　ㄍㄚㆷ　ㄎㄨㄢˊ　ㄌㄧ⊦　ㄒㄧㆲ˫　ㄧㆵㄌㄨㆵ̇　ㄅㄧㄥˊ　ㄉㄧㄥˋ，
Lán-lan̂g ū lí-sèng kah liông-sim,	ㄌㄢˋ　ㄌㄤˊ　ㄨ⊦　ㄌㄧˋ　ㄒㄧㄥᒻ　ㄍㄚㆷ　ㄌㄧㆲˊ　ㄒㄧㆬ，
Jî-chhiáⁿ èng-kai í hiaⁿ-tī koan-hē ê cheng-sîn	ㆢㄧˊ　ㄑㄧㆩˋ　ㄧㄥˋ　ㄍㄞ　ㄧˋ　ㄏㄧㆩ　ㄉㄧ⊦　ㄍㄨㄢ　ㄏㆤ⊦　ㆤˊ　ㄐㄧㄥ　ㄒㄧㄣˊ
Lâi hō͘-siong tùi-thāi.	ㄌㄞˊ　ㄏㆦ⊦　ㄒㄧㆲ　ㄉㄨㄧᒻ　ㄊㄞ⊦。

Han̂g-hái-ka 1 hō Bân-lâm-gí a̋i-sat-chuh

航海家金唱片閩南語問候語。

Bân-lâm-gí gí-im lāi-iông tùi-chiàu	Hong-im hû-hō
Thài-khong pêng-iú, lín hó!	ㄊㄞᒻ　ㄎㆲ　ㄅㄧㄥˊ　ㄧㄨˋ，ㄌㄧㄣˋ　ㄏㄜˋ！
Lín chia̍h-pá bē?	ㄌㄧㄣˋ　ㄐㄧㄚㆷ̇　ㄅㄚˋ　ㆠㆤ⊦？
Ū-êng, tō lâi gún chia chē oh.	ㄨ⊦　ㄧㄥˊ，ㄉㄜ⊦　ㄌㄞˊ　ㆣㄨㄣˋ　ㄐㄧㄚ　ㄗㆤ⊦　ㄛㆷ。

Chù-kái

1. Mā ū lan̂g jīn-ûi sī ū phīⁿ-im ê /b̃/。
2. Pō͘-hūn ha̍k-chiá jīn-ûi liú-siaⁿ-bó hoat-im m̄-sī Khí-gûn pian kīn-im（/l/）, khah óa cho̍k khí-gûn sat-im（/d/）he̍k-chiá khí-gûn siám-im（/ɾ/）。^[1][9][10]
3. "ㆡ" kah "ㆢ" tī Choân-chiu khioⁿ sī [d͡z] kah [d͡ʑ], tī Chiang-chiu khioⁿ sī[z] kah [ʑ]。
4. 1998 Kàu-io̍k-pō͘ kong-pò͘ ê hong-im hû-hō khe̍h chit-jī chò hoān-lē, tān-sī chit-má ê Kàu-io̍k-pō͘ Sû-tián í-keng kái-chò loán (ㄌㄨㄢˋ).^[11], m̄-koh chi̍t-kóa chá-kî ê sû-tián (chhiōⁿ 1913 nî chhut-pán ê Kam Jī-tián, iáu-sī pio joán (ㆡㄨㄢˋ), j (ㆡ / ㆢ) piàn-sêng l (ㄌ) sī tâi-gí lāi-té chiok chia̍p khòaⁿ ê hiān-siōng.
5. Mā ū lan̂g jīn-ûi i sī phīⁿ-im hòa ê /g̃/。
6. Pe̍h-ōe-jī tī "ㄨ" āu-piah chiap "ㄚ, ㆤ" ê sî, siá-chò oa, oe, chiōⁿ "ㄨㄞ" siá-chò oai. Kî-tha tio̍h iōng u.
7. 1998 nî Kàu-io̍k-pō͘ kong-pò͘ ê hong-im hû-hō hoān-lē sī "籃", tān-sī bo̍k-chêng ê Kàu-io̍k-pō͘ Sû-tián í-keng kái-chò nâ^[13], só͘-í ōaⁿ chi̍t jī.
8. 1998 nî Kàu-io̍k-pō͘ kong-pò͘ ê hong-im hû-hō hoān-lē sī "午", tān-sī bo̍k-chêng ê Kàu-io̍k-pō͘ Sû-tián í-keng kái-chò ngóo^[14], só͘-í ōaⁿ chi̍t jī.
9. 1998 nî Kàu-io̍k-pō͘ kong-pò͘ ê hong-im hû-hō bûn-kiāⁿ lē-jī tio̍h sī iōng chit ê hán-tit thiaⁿ-tio̍h ê khioⁿ-kháu, bo̍k-chêng ê Kàu-io̍k-pō͘ Sû-tián bô chit im, tī Tâi-Ji̍t Tōa Sû-tián lāi-té ū.
10. 1998 nî kàu-io̍k-pō͘ kong-pò͘ ê hong-im hû-hō bûn-kiāⁿ lē-jī sī "藕", tān-sī bo̍k-chêng ê kàu-io̍k-pō͘ jī-tián í-keng kái-siá chò ngāu^[15], só͘-í tio̍h ōaⁿ-jī; Kàu-io̍k-pō͘ jī-tián kan-na "喓" ū auⁿ ê im.
11. Goân-bûn: “The whole of science is nothing more than a refinement of everyday thinking.” — Albert Einstein, Out of My Later Years (1950)
12. ㄗㄨㄢ㇒ㄅㆦ˫ᐳ　ㆤ㇒　ㄎㄜ⎾ㄏㄚ＇ㄍᐳ　ㄌㆲ㇔　ㄐㄧ㇔ㄅㄨ　ㄉㄍㄜ˪　ㄒㄧ˫　ㄍㄚ˫　ㄅㄧㄥ㇒ㄒㄧㆲ㇒ㄒㄧ㇒ᐳ　ㄙㆦ㇔ㄙㄨ⎾ㄎㄜ㇔∷　ㆤ㇒　ㄍㄜ　ㄏㄗㄞ˪　ㄊㆤ㇒ㄌㄧㄢ˫ᐳ 。（以空白分詞，並顯示陰平調符）

Chham-khó Chu-liāu

1. 吳守禮. "華、台語注音符號溯源" (PDF). 台語天地. goân-loē-iông (PDF) tī 2022-03-17 hőng khó͘-pih. 
2. 台灣方音符號序 http://olddoc.tmu.edu.tw/chiaushin/chu-1.htm Archived 2017-05-03 at the Wayback Machine.
3. "百年來的閩南系臺灣話研究回顧". goân-loē-iông tī 2009-06-25 hőng khó͘-pih. 
4. 台(87)語字第八七〇〇〇五七七號公告，《方音符號系統 Archived 2018-07-22 at the Wayback Machine.》，中華民國教育部，1998年1月12日
5. 台語字第0950151609號公告，《臺灣閩南語羅馬字拼音方案 Archived 2011-07-28 at the Wayback Machine.》，中華民國教育部，2006年10月14日
6. "Archive copy". Archived from the original on 2013-06-21. 2024-07-29 khòaⁿ--ê. CS1 maint: Unfit url (link)
7. 洪惟仁. "閩南語書寫法的發展" (PDF). 第七屆臺灣語言及其教學國際學術研討會. goân-loē-iông (PDF) tī 2012-09-16 hőng khó͘-pih. 2020-04-20 khòaⁿ--ê. 
8. "台語齒佈(Chuehfu Tech) App",Google Play, retrieved on 28 June, 2021.
9. 董同龢，記台灣的一種閩南語，中研院史語所，1967.06
10. 鄭良偉，台語語音規律大綱及語例，1996
11. "教育部閩南語常用辭典-軟". goân-loē-iông tī 2019-11-30 hőng khó͘-pih. 2016-03-13 khòaⁿ--ê. 
12. "教育部閩南語常用辭典-音檔說明". goân-loē-iông tī 2019-11-29 hőng khó͘-pih. 2016-03-13 khòaⁿ--ê. 
13. "教育部閩南語常用辭典-籃". goân-loē-iông tī 2019-11-29 hőng khó͘-pih. 2016-03-13 khòaⁿ--ê. 
14. "教育部閩南語常用辭典-午". goân-loē-iông tī 2020-08-13 hőng khó͘-pih. 2016-03-13 khòaⁿ--ê. 
15. "教育部閩南語常用辭典-藕". goân-loē-iông tī 2019-11-29 hőng khó͘-pih. 2016-03-13 khòaⁿ--ê. 

Koh khòaⁿ

• Chù-im hû-hō
• Tâi-oân-gí khá-nah
• Tâi-lô
• Pe̍h-ōe-jī

Gōa-pō͘ liân-kiat

• 教育部方音符號公告與資料下載Archived 2018-07-22 at the Wayback Machine.
  • 方音符號系統資料下載Archived 2017-01-07 at the Wayback Machine.
• 台語天地 吳守禮教授網站Archived 2021-04-21 at the Wayback Machine.
  • 台、華注音符號發音總表（吳守禮教授）Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine.
  • 華、台語注音符號溯源Archived 2019-07-13 at the Wayback Machine.
• 吳昭新 (2013). 新編台灣閩南語用字彙編. 台北市. ISBN 978-9574308002. goân-loē-iông tī 2017-04-30 hőng khó͘-pih. 2016-08-04 khòaⁿ--ê.