Chiến thuật Diều hâu

Chiến thuật Đại bàng bay hay Hổ bay, Chim ưng, Kẻ bình định, Lực lượng phản ứng nhanh (tiếng Anh: Eagle Flight tactic hay Tiger Flight, Sparrow Hawk, Pacifier, Quick Reaction Force) là chiến thuật chiến đấu của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ sử dụng trong Chiến tranh Việt Nam.^[1] Chiến thuật này tấn công hay hỗ trợ chiến đấu ngay tức thì mọi khu vực chiến sự ở khoảng cách xa, nó được sử dụng xuyên suốt Chiến tranh Việt Nam.^[1] Phương tiện chiến đấu là trực thăng.^[1] Quân lực Việt Nam Cộng hòa (QLVNCH) gọi chiến thuật này là Diều hâu^[2] hay Diều hâu xà xuống.^[3]

Hình tượng và tên gọi

Chiến thuật này dựa trên hình tượng của đại bàng đi săn, các đơn vị chiến đấu đường không sẽ được vận chuyển bằng trực thăng trong một chiến dịch tìm kiếm, tấn công và truy đuổi.^[4] QLVNCH gọi chiến thuật này là Diều hâu hay Diều hâu xà xuống, tuy nhiên cả họ và Quân Giải phóng Miền Nam Việt Nam (VC) thường gọi một cách phổ biến là trực thăng vận.

Mô tả

Chiến thuật này sử dụng ưu thế về phương tiện mà quân Mỹ có lúc đó là trực thăng. Ban đầu trực thăng của Thủy quân lục chiến triển khai đến Vùng chiến thuật của Quân đoàn III để hỗ trợ hậu cần.^[1] Vào tháng 4 năm 1962, họ triển khai ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long hỗ trợ cho các đơn vị QLVNCH.^[5] Tháng 6, triển khai cuộc tấn công lần đầu tiên,^[6] kể từ đó, chiến thuật đã ảnh hưởng lớn đến cách thức chiến đấu trên vùng đồng bằng này.^[1] Với địa thế kênh rạch của Đồng bằng sông Cửu Long, việc triển khai quân lính bằng tàu xuồng chậm chạp và ít hiệu quả, chiến thuật bằng đường không này được đánh giá nhanh chóng, bất ngờ.^[7]

Chiến thuật được sử dụng để tấn công nhanh chóng^[3] hoặc hỗ trợ chiến đấu nhằm chống lại VC. Nhiều trực thăng bay theo đội, với trang bị nặng là súng máy sẽ bay quần đảo trên không tìm kiếm mục tiêu, tấn công, vận chuyển và đổ quân, yểm trợ hỏa lực, cung ứng hậu cầu. Đây là loại chiến thuật cơ động, phù hợp để chống lại chiến tranh du kích của VC.

Lịch sử

Ngày 18 tháng 6 năm 1962, chiến thuật được ghi nhận sử dụng lần đầu tiên. Một đội bay gồm 4 chiếc trực thăng HUS-1 đã bay vòng quanh một khu vực nhằm tìm kiếm và tiêu diệt một toán lính VC. Tháng 7 năm 1962, một nhiệm vụ tác chiến chung giữa Không quân của Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ và Không lực Việt Nam Cộng hòa diễn ra.^[6]

Từ ngày 1 tháng 8 năm 1962, thực thi chính sách luân chuyển các đơn vị không quân cứ mỗi 4 tháng, bắt đầu khi phi đội HMM - 163 thay thế HMM - 362. Cùng tháng, việc lắp đặt súng máy 30 cal. M - 60 trên trực thăng lần đầu tiên được thực hiện. Trong vòng 18 ngày sau khi thay phi đội cũ, HMM - 163 giao tranh lần đầu tiên.^[6]

Tháng 9 năm 1962, thiệt hại lần đầu tiên của phi đội HMM - 163 khi 3 trực thăng bị tấn công, 1 phi công bị thương. Ngày 15 tháng 9 năm 1962, phi đội HMM - 163 được chuyển ra Vùng I chiến thuật, triển khai tại Đà Nẵng. Ngày 6 tháng 10, xảy ra trường hợp tử vong đầu tiên, với vụ thiệt mạng 7 người lính.^[6]

Ngày 2 tháng 1 năm 1963, diễn ra Trận Ấp Bắc^[4] với khoảng 1.400 lính QLVNCH, trong đó có 15 máy bay trực thăng tấn công 500 lính VC. Đây là một trận đánh quan trọng với thất bại của QLVNCH, họ mất 5 trực thăng.^[4] Theo tuyên truyền của VC, họ xem đó là một chiến thắng lớn, đánh bại chiến lược chiến tranh đặc biệt và đánh bại chiến thuật "trực thăng vận" của "Mỹ và Quân đội Sài Gòn".^[8]

Ngày 20 tháng 2 năm 1967,^[9] QLVNCH tiến hành cuộc Hành quân Cửu Long 55 tại Bình Đại. Sau một tuần lễ, họ giết 60 và bắt 61 binh lính của VC, thu 347 súng,^[10] tìm thấy 4 hầm chứa 247 thùng đạn súng trường, 150 thùng đạn súng cối 81, 13 tấn thuốc nổ,^[11] 1 đại liên phòng không, 4 súng cối 60 ly, 8 đại bác 75 ly.^[12] Theo tuyên bố của QLVNCH, họ đã đập tan âm mưu thành lập tiểu đoàn pháo binh đầu tiên của VC tại vùng Đồng bằng Cửu Long.^[13]

Hiệu suất chiến đấu

Đến giữa tháng 7 năm 1962, chiến thuật Diều hâu được xem là một chiến thuật chiến đấu hữu hiệu để sử dụng trong môi trường chiến tranh du kích.^[1]

Theo các tính toán, từ khi chiến thuật này sử dụng, hiệu suất của nó là 178 giờ hoạt động của không quân nắm bắt được một người lính VC. Điều này có hiệu suất cao hơn khi so sánh với mức trung bình 289 giờ bằng các cách khác để nắm bắt được một người lính VC.^[14]

Xem thêm

Tham khảo

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Robert H. Whitlow, Jack Shulimson, Gary L. Telfer 1977, tr. 69.
^ Hồng Liên 2012, tr. 105.
^ ^a ^b Nguyễn Tín 2011, tr. 48.
^ ^a ^b ^c Nguyễn Công Luận 2012, tr. 220.
^ Robert H. Whitlow, Jack Shulimson, Gary L. Telfer 1977, tr. 57.
^ ^a ^b ^c ^d Turner Publishing 1995, tr. xem trang bên trong.
^ Cục Tâm lý chiến (VNCH) 1969, tr. 29.
^ Phan Hương Ngân (ngày 7 tháng 12 năm 2014). “Trận Ấp Bắc - Đánh bại chiến thuật "trực thăng vận" và "thiết xa vận"”. Báo Quân đội nhân dân. Truy cập ngày 22 tháng 2 năm 2025.
^ Cục Tâm lý chiến (VNCH) 1969, tr. 4.
^ Pham Quang Khai 1968, tr. 52.
^ Pham Quang Khai 1968, tr. 50.
^ Cục Tâm lý chiến (VNCH) 1969, tr. 4 (II).
^ Cục Tâm lý chiến (VNCH) 1969, tr. 6, 29.
^ Samuel Lyman Atwood Marshall 1969, tr. 8.

Sách và tài liệu tiếng Việt

Cục Tâm lý chiến (VNCH) (1969). “Đập tan âm mưu thành lập tiểu đoàn pháo binh đầu tiên của V.C. tại vùng Đồng bằng Cửu Long”. Chiến sĩ Cộng Hòa. Số phát hành 194. Cục Tâm lý chiến (VNCH).
Hồng Liên (2012). Chiến tranh giải phóng dân tộc và những chiến sĩ nằm trong lòng địch: 7 anh hùng tình báo quân đội nhân dân. Nhà xuất bản Thời đại.
Nguyễn Tín (2011). Tướng Hiếu, một thiên tài quân sự. Independent Publisher. ISBN 9781450775588.
Phạm Quang Khai (1968). Việc từng ngày. Cơ sở xuất bản Phạm Quang Khai.