Encomienda

Tranh vẽ conquistador Francisco Hernández Girón bởi sử gia Felipe Guamán Poma de Ayala, một encomendero người Tây Ban Nha thời Phó vương quốc Peru bất mãn với chế độ Tân Luật (Leyes Nuevas) vào năm 1553. Bộ luật này được Hoàng đế La Mã Thần Thánh Karl V thông qua vào năm 1542 nhằm bảo vệ quyền lợi của thổ dân tại các thuộc địa Tây Ban Nha, và do đó xung đột lợi ích với những kẻ thực dân.

Encomienda (phát âm tiếng Tây Ban Nha: [eŋkoˈmjenda]  ( nghe)) là một hệ thống lao động được ban thưởng cho các kẻ chinh phục lập được chiến công, trong đó cho phép họ hưởng phần lớn thành quả lao động của những giống dân không theo đạo Cơ Đốc đã bị chinh phục. Hệ thống này vốn phát sinh ở Tây Ban Nha sau khi vương quốc Tây Ban Nha chinh phạt thành công các vùng lãnh thổ Iberia nằm trong tay người Moor theo đạo Hồi (còn gọi là cuộc Reconquista), rồi sau nó được áp dụng rộng rãi hơn tại các thuộc địa hải ngoại của Tây Ban Nha như châu Mỹ và Phillipines. Vào thế kỷ XVI, các encomendero (tức những kẻ có encomienda) được độc quyền sở hữu sức lao động sản xuất của một nhóm dân tộc cụ thể và sự phân phối sản phẩm của quá trình lao động đó. Trên lý thuyết, đặc quyền bóc lột này kéo dài vĩnh cửu và có thể truyền lại cho con cháu của encomendero.^[1]

Tham khảo

1. James Lockhart và Stuart Schwartz, Early Latin America. New York: Cambridge University Press. tr. 138.

Đọc thêm

• Austin, Shawn Michael (2015). “Guaraní kinship and the encomienda community in colonial Paraguay, sixteenth and early seventeenth centuries”. Colonial Latin American Review. 24 (4): 545–571. doi:10.1080/10609164.2016.1150039. S2CID 163678212.
• * Avellaneda, Jose Ignacio (1995). The Conquerors of the New Kingdom of Granada. Albuquerque: University of New Mexico Press. ISBN 978-0-8263-1612-7.
• Chamberlain, Robert S., "Simpson's the Encomienda in New Spain and Recent Encomienda Studies" The Hispanic American Historical Review 34.2 (May 1954):238–250.
• Gibson, Charles, The Aztecs Under Spanish Rule. Stanford: Stanford University Press 1964.
• Guitar, Lynne (1997). “Encomienda System”. Trong Junius P. Rodriguez (biên tập). The Historical Encyclopedia of World Slavery. 1, A–K. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. tr. 250–251. ISBN 978-0-87436-885-7. OCLC 37884790.
• Himmerich y Valencia, Robert (1991). The Encomenderos of New Spain, 1521–1555. Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-72068-8.
• Keith, Robert G (1971). “Encomienda, Hacienda, and Corregimiento in Spanish America: A Structural Analysis”. Hispanic American Historical Review. 52 (3): 431–446. doi:10.1215/00182168-51.3.431.
• Lockhart, James, "Encomienda and Hacienda: The Evolution of the Great Estate in the Spanish Indies," Hispanic American Historical Review 49, no. 3 (1969)
• McAlister, Lyle N. (1984). Spain and Portugal in the New World, 1492-1700. University of Minnesota Press. ISBN 978-0816612161.
• Ramirez, Susan E. "Encomienda" in Encyclopedia of Latin American History and Culture, vol. 2, pp. 492–3. New York: Charles Scribner's Sons 1996.
• Simpson, Leslie Byrd Simpson, The Encomienda in New Spain: The Beginning of Spanish Mexico (1950)
• Yeager, Timothy J. (1995). “Encomienda or Slavery? The Spanish Crown's Choice of Labour Organization in Sixteenth-Century Spanish America”. The Journal of Economic History. 55 (4): 842–859. doi:10.1017/S0022050700042182. JSTOR 2123819.
• Zavala, Silvio. De Encomienda y Propiedad Territorial en Algunas Regiones de la América Española. Mexico City: Aurrúa 1940.

Liên kết ngoài

• "Encomienda" Encyclopædia Britannica
• Spain's American Colonies and the Encomienda System. ThoughtCo. September 10, 2018