HAL Dhruv

Dhruv
Dhruv helicopter of the Indian Air Forces, Sarang Helicopter Display Team in 2008 at RAF Fairford.
Kiểu	trực thăng đa nhiệm
Quốc gia chế tạo	Ấn Độ
Hãng sản xuất	Hindustan Aeronautics Limited
Chuyến bay đầu tiên	ngày 20 tháng 8 năm 1992
Bắt đầu được trang bị vào lúc	March 2002[1]
Tình trạng	đang hoạt động
Trang bị cho	Lực quân Ấn Độ Indian Air Force Indian Navy
Được chế tạo	1992–nay
Số lượng sản xuất	231 tính tới tháng 2 năm 2017[2]
Giá thành	approx. ₹40 karor (US$6,2 million)
Phát triển thành	HAL Light Combat Helicopter HAL Rudra

HAL Dhruv là một loại trực thăng đa nhiệm được công ty Hindustan Aeronautics Limited (HAL) của Ấn Độ phát triển và sản xuất. Dự án phát triển Dhruv được công bố lần đầu tiên vào tháng 11 năm 1984, và sau đó được thiết kế với sự trợ giúp từ công ty MBB của Đức. Máy bay trực thăng này cất cánh lần đầu vào năm 1992; tuy nhiên, việc phát triển máy bay bị kéo dài do nhiều yếu tố bao gồm yêu cầu của Lục quân Ấn Độ về thay đổi thiết kế, hạn chế ngân sách, và lệnh cấm vận sau khi Ẩn Độ thử hạt nhân năm 1998 Pokhran-II.

Dhruv đi vào hoạt động vào năm 2002. Máy bay được thiết kế nhằm đáp ứng cả mục đích quân sự và dân sự, với phiên bản quân sự dành cho Lực lượng Vũ trang Ấn Độ, trong khi các phiên bản dân sự/thương mại đồng thời được phát triển. Máy bay trực thăng này được xuất khẩu đầu tiên cho Nepal và Israel.^[3]

Các phiên bản quân sự đang sản xuất bao gồm chuyên chở, đa nhiệm, trinh thám và tải thương. Dựa trên khung thân Dhruv, máy bay trực thăng tấn công HAL Light Combat Helicopter (LCH) và HAL Light Utility Helicopter (LUH), máy bay trực thăng đa nhiệm quan sát hiện đang được phát triển. Đến thời điểm tháng 8 năm 2013, đã có hơn 200 chiếc HAL Dhruv được xuất xưởng cho nhiều khách hàng khác nhau.

Phát triển

Nguồn gốc

Chương trình Advanced Light Helicopter (ALH) (Trực thăng Tiên tiến Hạng nhẹ) nhằm sản xuất một máy bay trực thăng đa nhiệm 5 tấn nội địa được do Không lực Ấn Độ và Indian Naval Air Arm bắt đầu thực hiện vào tháng 5 năm 1979.^[4] HAL được chính phủ Ấn Đổ giao cho một hợp đồng vào năm 1984 nhằm phát triển máy bay trực thăng;^[4][5] Công ty Messerschmitt-Bölkow-Blohm (MBB) của Đức nhận được hợp đồng thiết kế và đồng phát triển chương trình vào tháng 7 năm 1984.^[6][7] Mặc dù chuyến bay đầu tiên được lên lịch vào năm 1989, nhưng mẫu thử nghiệm đầu tiên ALH (Z-3182) phải đến ngày 20 tháng 8 năm 1992 mới có chuyến bay mở màng tại Bangalore với sự hiện diện của Phó Tổng thống Ấn Độ K R Narayanan.^[8] Theo sau đó là sự ra đời của mẫu thử nghiệm thứ hai (Z-3183) vào ngày 18 tháng 4 năm 1993, phiên bản Lục quân/Không quân (Z-3268), và một mẫu thử nghiệm của hải quân (IN.901) với động cơ Allied Signal CTS800 và một giá neo có thể rút vào.^[9] Những vấn đề trì hoãn việc phát triển máy bay là do thay đổi trong nhu cầu quân sự và thiếu hụt ngân sách do khủng hoảng kinh tế Ấn Độ 1991.^[4]

Các cuộc thử nghiệm trên INS Viraat và các tàu khác bắt đầu vào tháng 3 năm 1998, và khoảng cùng thời gian đó một chương trình tinh giảm trọng lượng máy bay cũng được bắt đầu.^[10] Tuy nhiên, những trì hoãn trong việc phát triển nảy sinh khi những cấm vận bị áp đặt do những thử nghiệm hạt nhân Pokhran-II của Ấn Độ vào năm 1998 và việc Ấn Độ từ chối ký vào Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện. Vì vậy, đông cơ dự tính lắp cho máy bay này là LHTEC T800, bị từ chối theo lệnh cấm vận.^[10][11] Thay vào đó, động cơ Turbomeca TM 333-2B2 turboshaft được chọn; ngoài ra Turbomeca còn đồng ý phát triển một động cơ mạnh hơn với HAL, với cái tên dự tính là Ardiden.^[12] Turbomeca cũng trợ giúp phát triển máy bay, trong việc phân tích độ mỏi và nghiên cứu động học rotor tại Pháp.^[13] Chuyến bay đầu tiên của Dhruv với động cơ mới và một cái tên mới Shakti, diễn ra vào ngày 16 tháng 8 năm 2007.^[14][15]

Phát triển nâng cấp

Phiên bản HAL Rudra ban đầu có tên là Dhruv-WSI (Weapons Systems Integrated), là biến thể trực thăng tấn công thiết kế cho Lục quân Ấn Độ.^[16] Việc phát triển mẫu này bị trì hoãn vào tháng 12 năm 1998^[17] và đến tận ngày 16 tháng 8 năm 2007, chuyến bay đầu tiên của mẫu thực nghiệm mới diễn ra; mẫu này được trang bị cả tên lửa chống tăng và máy bay, và một tháp súng máy 20-mm.^[18] Dhruv-WSI cũng có khả năng thực thi chức năng hỗ trợ hỏa lực tầm gần (CAS) và săn ngầm (ASW).^[19] Ngoài biến thể Dhruv-WSI, HAL cũng phát triển trực thăng chiến đấu hạng nhẹ (LCH) dựa trên Dhruv cho Lực lượng Vũ trang Ấn Độ. Máy bay được gắn thêm hai cánh phụ có thể mang đến 8 tên lửa xuyên giáp, bốn tên lửa không đối không, hay bốn giá có thể gắn cả rocket 70 mm hoặc 68 mm. LCH xũng sẽ có FLIR (Forward Looking Infrared), một camera CCD (Charge Coupled Device), và một hệ thống khóa mục tiêu với laser rangefinder và cảm biến tầm nhiệt.^[20]

Một máy bay Dhruv của Lục quân Ấn Độ

Năm 2005, sau sự kiện một máy bay Dhruv bị phá hủy khi đang hạ cánh, toàn bộ đội bay bị tạm ngưng hoạt động cho đến khi nguyên nhân được tìm ra là do sự rung lắc quá mức của rotor đuôi. Sau đó người ta đã thiết kế lại với việc tích hợp các vật liệu mới vào máy bay cùng với thay đổi phương thức thiết kế, Dhruv đã phải trải qua quá trình tái chứng nhận và quay trở lại hoạt động một thời gian ngắn sau tháng 3 năm 2006.^[21][22] Tháng 4 năm 2007, một bản báo cáo phát hành bởi Ủy ban Quốc phòng Ấn Độ đã ghi nhận Dhruv là một trong bốn "lĩnh vực trọng tâm" được xác định có tiềm năng xuất khẩu cao.^[23] Tháng 1 năm 2011, HAL và đối tác Israel Aerospace Industries (IAI) ra thống báo rằng họ đang cùng nhau phát triển Dhruv trở thành máy bay trực thăng không người lái hoạt động trên biển, một tính năng được khach hàng quan tâm.^[24]

Năm mẫu Dhruv Mk III sản xuất đầu tiên, sử dụng động cơ Shakti, được bàn giao 205 Aviation Squadron cho đóng tại căn cứ Leh vào ngày 7 tháng 2 năm 2011 trong một buổi lễ tại HAL's Helicopter Division.^[25] Trong tháng 7 năm 2011, Tổng Nha Hàng không dân sự Ấn Độ chứng nhận mô hình máy bay Dhruv được phát triển bởi HAL và nhà phát triển Canada CAE Inc; từ đó mô hình này có thể được tùy chỉnh thành các biến thể khác nhau của Dhruv và các máy bay khác như Eurocopter Dauphin.^[26] Defence Bioengineering and Electromedical Laboratory (DEBEL) đã và đang phát triển hệ thống cung cấp oxy nhằm tăng trần bay, và đến tháng 8 năm 2010, IAF đã đặt hàng phát triển hệ thống này cho chiếc Dhruv.^[27]

Vào tháng 2 năm 2012, HAL thống báo Lục quân Ấn Độ đã đặt thêm 159 máy bay.^[28]

Thiết kế

Một chiếc Dhruv của Lục quân Ấn Độ tại ILA 2008

HAL Dhruv có thiết kế quy ước; khoảng 29 phần trăm trọng lượng không tải (bao gồm 60 phần trăm diện tích bề mặt khung thân) là vật liệu composite.^[29] Theo thông tin do công ty đưa ra, một loại composite sợi carbon đặc biệt được HAL phát triển đã giảm trọng lượng máy bay đến 50 phần trăm.^[30] Thân đuôi nằm cao cho phép dễ dàng tiếp cận cửa sau. Động cơ đôi 1000  sức ngựa Turbomeca TM333-2B turboshafts được gắn trên cabin và vận hành một rotor chính có bốn cánh quạt bằng composite. Rotor chính có thể gấp lại bằng tay; các cánh quạt được gắn giữa những đĩa gia cố bằng sợi carbon, đầu rotor được làm bằng sợi elastomer.^[6] Tháng 2 năm 2004, công ty trực thăng Hoa Kỳ Lord Corporation nhận được một hợp đồng phát triển một hệ thống kiểm soát rung động chủ động (AVCS), giúp giám sát các điều kiện khi bay và triệt tiêu rung động của thân máy bay.^[31]

Khoang lái được làm bằng vật liệu Kevlar và sợi carbon; máy bay cũng được tích hợp những vùng hấp thu chấn động và các ghế ngồi chịu va chạm. Nó được trang bị hệ thống bay tự động bốn trục SFIM Inc. Hệ thống hàng không bao gồm radio liên lạc HF/UHF, hệ thống nhận diện IFF, định hướng Doppler và một radio altimeter; một radar thời tiết và hệ thống định vị Omega là các lựa chọn gắn thêm cho phiên bản hải quân.^[32] IAI cũng phát triển hệ thống khóa mục tiêu và chiến tranh điện tử cho Dhruv, cũng như hệ thống quan sát bay ngày và đêm.^[24] HAL khẳng định rằng Dhruv là một máy bay nội địa, tuyên bố này đã được Comptroller and Auditor General of India kiểm chứng sau đó. Họ đã đưa ra một báo cáo vào tháng 8 năm 2010 rằng máy bay này: "...không đáp ứng đủ mức độ nội địa hóa 50% (thời điểm 2008), 90% vật liệu giá trị của mỗi chiếc ALH vẫn phải nhâp từ các nhà cung cấp ngoại quốc".^[33]

Tháng 9 năm 2010, một bản báo cáo chỉ ra rằng Dhruv's Integrated Dynamic System (IDS), vốn tích hợp nhiều chức năng điều khiển rotor chính vô một module duy nhất mang năng lượng từ đông cơ đến các rotor,^[6] đã chịu hao mòn quá mức, và cần thay thế thường xuyên; kết quả là tốc độ di chuyển đã bị hạn chế xuống 250 km/h và trần bay cũng bị giảm.^[34] HAL ký hợp đồng với công ty hàng không Italy Avio nhằm mục đích tư vấn thiết kế và họ đã tạo ra bản sao máy bay của IDS tại Italy để giải quyết vấn đề một cách riêng biệt do những chỉ trích về những thí nghiệm ban đầu của Dhruv đã được tiến hành "vội vã".^[34] Tháng 6 năm 2011 HAL thông báo vấn đề đã được xử lý và không còn hiện diện trên phiên bản Dhruv Mk III, nhiều thay đổi trên cả thiết kế và khâu sản xuất được tiến hành nhằm cải thiện IDS. Một chương trình tái trang bị Mk I và Mk II đã được hoàn tất vào tháng 6 năm 2011.^[35]

Phiên bản ALH Mk-III với động cơ Shakti đã cho kết quả bay xuất sắc ở độ cao trên 6 km. Nó có thể chuyên chở 14 binh lính được trang bị đầy đủ. DGCA đã chứng tỏ được thiết kế chịu va chạm của mình khi mà một vài tai nạn xảy ra nhưng không có tổn thất về nhân mạng nào.^[36]

Lịch sử hoạt động

Ấn Độ

Việc bàn giao Dhruv bắt đầu vào tháng 1 năm 2002, chính năm sau khi chuyến bay đầu tiên của mẫu thử nghiệm, và gần mười tám năm sau khi dự án được khởi động.^[9] Tuần duyên Ấn Độ là lực lượng đầu tiên vận hành Dhruv; theo sau là Lục quân Ấn Độ, Hải quân Ấn Độ, Không lực Ấn Độ và Lực lượng Biên phòng. 75 chiếc Dhruv đã được bàn giao cho các lực lượng vũ trang Ấn Độ tính đến thời điểm năm 2007, và đến 2008 máy bay này được lên kế hoạch sản xuất với sản lượng 40 chiếc mỗi năm.^[37] Đội thao diễn trên không Sarang của Không lực Ấn Độ sử dụng 4 chiếc Dhruv.^[38] Năm 2007, một đơn hàng bổ sung 166 chiếc được Lục quân Ấn Độ đặt.^[39][40] Ấn Độ có thể đặt tới 12 chiếc Dhruv có trang bị phương tiện cấp cứu y tế trên khoang, dùng cho Bộ phận Quân y phục vụ cho MEDEVAC.^[41]

Dhruv có trần bay cao, do đó nó đáp ứng nhu cầu của Lục quân hoạt động ở vùng Sông băng Siachen và Kashmir. Tháng 9 năm 2007, Dhruv Mk.3 được giao thực thi các nhiệm vụ bay ở vùng có độ cao lớn tại Siachen sau khi trải qua sáu tháng thử nghiệm.^[42][43] Tháng 10 năm 2007, một chiếc Dhruv Mk.3 bay đến độ cao 27.500 foot (8.400 m) trên mực nước biển tại Siachen.^[44] Một báo cáo vào năm 2009 của Lục quân Ấn Độ chỉ trích khả năng của Dhruv, ghi nhận: "ALH không thể bay quá 5,000m, mặc dù yêu cầu của lục quân là phải bay đến dộ cao 6,500m"; điều này được lý giải là do động cơ TM333. Vì vậy mà Lục quân buộc phải dùng loại máy bay trực thăng thế hệ cũ Cheetah/Cheetal để sử dụng trong ngắn hạn.^[45] Động cơ Shakti mạnh hơn được lắp trên chiếc Dhruv Mk.3; trong một bài thử nghiệm máy bay có thể mang đến 600 kg tải trọng đến căn cứ Sonam trong khi nhu cầu của Lục quân chỉ là 200 kg.^[46] Lục quân Ấn Độ được bàn giao gói máy bay Dhruv Mk.3s đầu tiên trong Aero India 2011.^[47]

Tháng 10 năm 2008, Bộ trưởng Quốc phòng A. K. Antony công bố Hải quân Ấn Độ sẽ triển khai sử dụng Dhruv. Hải quân Ấn Độ đã không chấp thuận phiên bản chống ngầm (ASW) được đề xuất, do báo cáo về chất lượng không đạt chuẩn của cánh gập và khả năng bảo trì.^[48][49] Năm 2015, HAL đã cải tiến thiết kế gập của rotor cho phép Dhruv có thể được chuyên chở trên khoang của tàu frigate hạng nhẹ; vài máy bay trực thăng của Hải quân Ấn Độ sẽ mang thiết kế mới này.^[50] Hải quân Ấn Độ đã xem xét cho Dhruv thực hiện vai trò tuần tra, tìm và cứu nạn trên biển,^[51] và vào năm 2008 một quan chức cấp cao Hải quân đã phát biểu: "ALH cần một quãng đường dài để chương trình phát triển có thể hoàn thiện máy bay này cho các nhiệm vụ hải quân cơ bản như tìm và cứu nạn (SAR) liên lạc thông tin."^[52] Năm 2013, Hải quân Ấn Độ được thống báo có quan tâm đến HAL Rudra, phiên bản vũ trang của Dhruv.^[53][53] Ngày 12 tháng 11 năm 2013, Hải quân Ấn Độ đã đưa vào biên chế Phi đội Dhruv đầu tiên (INAS 322, Guardians); Phó Đề Đốc Sinha phát biểu "Trong Hải quân, trực thăng Dhruv đã thực thi nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn (SAR) mở rộng, trong đó bao gồm cả trực thăn vận và tuần tra với thiết bị nhìn đêm".^[54]

IAF Sarang display team uses modified Dhruvs

Các phiên bản Dhruv dân sự được dùng cho mục đích vận tải, cứu thương, tuần tra cảnh sát, ngoài khơi và các nhiệm vụ khác.^[55] Ban Quản lý Thiên tai Quốc gia (NDMA) đã đặt hàng 12 chiếc Dhruv được trăng bị đầy đủ thiết bị y tế, bao gồm cả máy phun khí dung và hai cáng.^[56] Năm 2008, Bộ Nhà ở đã đặt hàng 6 chiếc Dhruv.^[57] Tập đoàn Dầu và Khí tự nhiên Quốc gia đang sử dụng Dhruv cho các hoạt động ngoài khơi. Vài chính phủ các bang của Ấn Độ dùng Dhruv cho lực lượng cảnh sát và vận tải.^[41] Tháng 3 năm 2011, Tổng Nha hàng không dân sự Ấn Độ ra yêu cầu đối với tất cả những cơ quan đang sử dụng máy bay Dhruv dân sự phải dừng hoạt động máy bay tạm thời do những vết nứt có thể xuất hiện trên khu vực đuôi, và khuyến cáo tằng cường bộ phận này.^[58][59]

Sau động đất Sikkim 2011, bốn chiếc Dhruv tham gia các hoạt động cứu nạn.^[60] Tháng 10 năm 2011, chính phủ vùng Jharkhand cầu viện đến các máy bay Mil Mi-17 vì hoạt động của Dhruv bị trì hoãn do bảo trì kéo dài và một vụ tai nạn nghiêm trọng.^[61][62] Tháng 10 năm 2011, The Telegraph tường thuật răng một loạt các vụ tai nạn, bao gồm của cả loại Dhruv, được cho là do sự dịch vụ bảo trì kém của công ty Pawan Hans Helicopters Ltd.^[63] Tháng 2 năm 2012, Bộ Nhà ở thông báo máy bay Dhruv của họ vẫn chưa hoạt động lại và các máy bay trực thăng khác như Mi-17 đang được cho thuê và đội bay Dhruv về dài hạn sẽ được thay thế.^[64]

Sáu chiếc Dhruv Lục quân cùng với 18 chiếc Dhruv của Không lực Ấn Độ được sử dụng trong chiến dịch cứu nạn Lũ lụt Bắc Ấn Độ 2013. Kích thước thân, tính linh hoạt, khả năng chở tới 16 người đến độ cao 10,000 feet, và sơ tán người mắc kẹt ở những vùng không thể tiếp đã giúp máy bay được đánh giá cao.^[65][66][67] Dhruv có thể chuyên chở được nhiều người khi bay từ các sân bay có độ cao hơn chiếc máy bay hạng nặng Mi-17, và đáp ở những nơi mà máy bay nhẹ hơn Bell 407 không thể. Tổng số giờ bay trong Chiến dịch Rahat và Chiến dịch Surya Hope là 630 giờ, trong đó 550 giờ bay dành cho hoạt động tìm kiếm cứu nạn.^[65][68]

Tháng 1 năm 2014, Nha Khảo sát Địa Lý Ấn Độ (GSI) sử dụng Dhruv trang bị hệ thống khảo sát địa vật lý (HGSS). Trị giá ₹63 karor (US$10 million), HGSS có thể thực hiện các khảo sát từ trường, trọng lực và spectrometric.^[69][70][71]

Tháng 3 năm 2017, HAL nhận được đơn hàng 32 chiếc Dhruv cho Hải quân Ấn Độ và Tuần duyên Ấn Độ. Theo sau đó là đơn đặt hàng 41 máy bay trực thăng cho Lục quân Ấn Độ và Hải quân Ấn Độ.^[72]

Khách hàng ngoại quốc

Tổng quan

Dhruv đã nổi lên như là hệ thống vũ khí đầu tiên của Ấn Độ được xuất khẩu đến nhiều khách hàng ngoại quốc. Năm 2004 HAL tuyên bố họ hi vọng bán được 120 chiếc Dhruv trong vòng 8 năm tới,^[73] và họ đã trưng bày Dhruv tại các cuộc triễn lãm hàng không, bao gồm Farnborough và Paris nhằm quảng cáo chiếc Dhruv.^[74] HAL đã cộng tác với Israel Aircraft Industries (IAI) nhằm phát triển và quảng bá Dhruv, phía IAI cũng giúp phát triển hệ thống khí hệ thống điện tử mới và buồng lái mới cho các biến thể của Dhruv.^[75]

Với giá thành một chiếc máy bay rẻ hơn ít nhất 15 phần trăm so với các đối thủ cạnh tranh, Dhruv đã dành được sự quan tâm của nhiều quốc gia, chủ yếu là từ Nam Mỹ, Châu Phi, Tây Á, Đông Nam Á và Vành đai Thái Bình Dương. Các lực lượng không quân từ khoảng 35 nước đã đặt ra các chất vấn cũng như yêu cầu trình diễn thực tế.^[76] Công ty cũng lên kế hoạch đạt được chứng nhận bay ở Châu Âu và Bắc Mỹ nhằm thâm nhập vào thị trường dân sự to lớn ở đây.^[77]

Nam Mỹ

Dhruv helicopters of the Ecuadorian Air Force

HAL đã nhận được đơn đặt hàng của Không lực Ecuador (EAF) với bảy chiếc Dhruv, vượt qua sự cạnh tranh đến từ các hãng Elbit, Eurocopter và Kazan. Giá trị hợp đồng chỉ là đô la Mỹ50.7 triệu và thấp hơn khoảng 32 phần trăm so với gói thầu thấp thứ nhì của Elbit.^[78] 5 máy bay đã được bàn giao vào tháng 2 năm 2009, trong sự kiện Aero India 2009.^[79] Kể từ đó, cả Lục quân Ecuador và Hải quân Ecuador đều bày tỏ quan tâm đến Dhruv.^[80] Trong biên chế Ecuador, Dhruv đã tham gia vào các nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn, chuyên chở và MEDIVAC tại miền bắc nước này.^[81]

Sau sự kiện một chiếc Dhruv bị rơi vào tháng 10 năm 2009, Ecuador thông báo họ sẽ xem xét hoàn trả sáu chiếc cho HAL trong lúc có những tuyên bố về sự thiếu đảm bảo chất lượng;^[82] Chỉ huy EAF Tướng Rodrigo Bohorquez phát biểu "Nếu đây là một trục trặc lớn không thể dễ dàng sửa chữa, chúng tôi sẽ hoàn trả [Dhruv]." HAL đã tham gia trợ giúp điều tra vụ tai nạn, và kết quả cuối cùng là do lỗi phi công.^[83] Tháng 2 năm 2011, EAF báo cáo họ hài lòng với hoạt động của Dhruv và đang xem xét đặt hàng thêm.^[84] Đến tháng 10 năm 2015, đã có tổng cộng bốn chiếc Dhruv của Ecuador đã bị rơi do nguyên nhân thiết bị cơ khí và Ecuador đã cho dừng hoạt động loại máy bay này.^[85] Tháng 10 năm 2015 Ecuador đã hủy hợp đồng và rút khỏi biên chế các máy bay còn lại, dẫn nguyên do là nhiều bộ phận không được bàn giao và tỷ lệ tai nạn cao.^[86] Năm 2016, Bộ trưởng Quốc phòng Ecuador Ricardo Patiño thông báo các chiếc HAL Dhruv còn lại của Không lực Ecuador đang được cất giữ tại Căn cứ Không quân Guayaquil và đang được rao bán cho các khách hàng tiềm năng.^[87]

Dhruv đã tham gia vào một cuộc tranh tài biểu diễn các bài test bay lượn và khả năng của hệ thống điện tử nhằm giành đơn hàng tám chiếc trực thăng động cơ đôi cho Chile; tuy nhiên, họ đã mất hợp động về tay Bell 412,^[88][89] Bất chấp có những cáo buộc của truyền thông là do áp lực không công bằng từ chính phủ Hoa Kỳ ưu ái cho Bell.^[76][90]

Tháng 6 năm 2008, chính phủ Peru đặt hai chiếc Dhruv cứu thương đường không cho cơ quan y tế Peru.^[91] HAL thông báo họ đang đàm phán với Bolivia cho hợp đồng năm chiếc Dhruv; và với Venezuela cho bảy chiếc.^[92]

Đơn hàng khác

phiên bản Dhruv dân sự

Một máy bay Dhruv dân sự đã được cho Bộ Quốc phòng Israel thuê vào năm 2004; IAI cũng sử dụng chiếc Dhruv của Bộ quốc phòng cho mục đích quảng bá và quan hệ công chúng.^[30][93][94] Tháng 7 năm 2006, Chỉ huy Không lực Ấn Độ Shashindra Pal Tyagi bình luận rằng Ấn Độ sẽ mua số máy bay trực thăng Mi-17 lên đến 80 chiếc nếu Nga mua máy Dhruv đáp lại.^[95]

Đầu năm 2004, đơn hàng ngoại quốc đầu tiên của Dhruv đến từ Nepal với hai chiếc máy bay thử nghiệm.^[96] Trong tháng 8 năm 2008, một thỏa thuận được ký với Thổ Nhĩ Kỳ mua ba chiếc Dhruv với giá 20 triệu đô la Mỹ, và với gói mở rộng lên tới 17 chiếc cho vai trò trợ giúp y tế.^[92][97] Dhruv cũng đã được giới thiệu cho Malaysia,^[98] trong khi Lục quân Indonesia đang đánh giá máy bay này.^[99]

Năm 2007, Amnesty International tuyên bố rằng họ sở hữu chứng cứ rằng Ấn Độ lên kế hoạch chuyển giao hai chiếc Dhruv cho Miến Điện, và dẫn các yếu tố Châu Âu rằng điều này đã vi phạm lệnh cấm vận vũ khí của European Union (EU) lên nước này.^{[100][101][102]} Chính phủ Ấn Độ tranh cãi với tuyên bố của Amnesty và phủ nhận mọi việc làm sai trái.^[103]

Tháng 4 năm 2010, Hải quân Ấn Độ đã trao tặng một chiếc Dhruv cho Lực lượng Quốc phòng Maldives phục vụ hoạt động tìm kiếm cứu nạn và sơ tán y tế,^[104] trong khi một chiếc Mk.III thứ hai trang bị radar thời tiết được trao tặng tháng 12 năm 2013. Chiếc máy bay trực thăng đầu tiên đóng tại Đảo san hô Addu và chiếc thứ hai sẽ nằm ở Hanimaadhoo.^[105]

Tháng 11 năm 2014, Ấn Độ trao tặng một chiếc Dhruv cho Nepal như là một phần của liên minh chiến lược.^[106]

Các bên sử dụng

Quân sự

A Dhruv, in Sarang display markings, at Aero India 2011

Hiện tại

 Ấn Độ

• Không lực Ấn Độ^[107]
• Indian Army Aviation Corps^[107] (40 on order) ^[108]
• Hải quân Ấn Độ^[107] (17 đang đặt hàng)^[108][109]
• Tuần duyên Ấn Độ (16 đang đặt hàng)^[109]
• Lực lượng biên phòng Ấn Độ (8 đang đặt hàng)^[110]

 Israel

• Ministry of Defense - one leased in 2007^[111]

 Maldives

• Lực lượng Quốc phòng Maldives ^[107]

 Mauritius

• Mauritius Police Force^[112]

   Nepal

• Nepalese Army Air Service^[107]

 Suriname

• Surinamese National Army^[107]

Trước đây

 Ecuador

• Ecuadorian Air Force^[107] withdrawn from use in 2015.^[113][114]

Dân sự

HAL Dhruv air ambulance in Bangalore, Ấn Độ

 Ấn Độ

• Ministry of Home Affairs^[57]
• Oil and Natural Gas Corporation^[115]
• Chhattisgarh State Government^[115]
• Jharkhand State Government^[116]
• Nha Khảo sát Địa chất Ấn Độ^[71]

 Thổ Nhĩ Kỳ

• Các Nha Y tế Thổ Nhĩ Kỳ^[97]

 Perú

• Các Nha Y tế Peru (đang đặt hàng 2 chiếc)^[91]

Đặc tính kỹ thuật

• Dữ liệu lấy từ Indian Army,^[117] Crawford,^[118] HAL^[119]

  Đặc tính tổng quan
• Kíp lái: 1 hoặc 2 phi công
• Sức chứa: 12 người (14 người xếp kín chỗ ngồi); hoặc 4 băng ca kèm 2 người; hoặc 2 băng ca kèm 4 người
• Chiều dài: 15,9 m (52 ft 2 in)
• Chiều rộng: 13,2 m (43 ft 4 in)
• Chiều cao: 4,98 m (16 ft 4 in)
• Trọng lượng rỗng: 2.502 kg (5.516 lb)
• Trọng lượng cất cánh tối đa: 5.500 kg (12.125 lb)
• Sức chứa nhiên liệu: 1400 liters
• Động cơ: 2 × HAL Shakti Turboshaft, 899 kW (1.206 hp) mỗi chiếc . Dùng trong Mk III và Mk IV.
• Động cơ: 2 × Turbomeca TM 333 Turboshaft, 801 kW (1.074 hp) mỗi chiếc . Dùng trong Mk I và Mk II.
• Đường kính rô-to chính: 13,20 m (43 ft 4 in)

Hiệu suất bay

• Vận tốc cực đại: 295 km/h (183 mph; 159 kn)
• Tầm bay: 640 km (398 mi; 346 nmi)
• Thời gian bay: 3h 42m
• Trần bay: 6.096 m (20.000 ft)
• Vận tốc lên cao: 10,3 m/s (2.030 ft/min)

Vũ khí trang bị

• Tên lửa:
  
  • 8 tên lửa điều khiển chống tăng
  • 4 tên lửa không đối không
  • 4 x 68 mm Rocket Pods (Air-Force & Army)
  • 4 x 70 mm Rocket Pods FZ231
  • 2 ngư lôi
  • Thùng nổ sâu hoặc Tên lửa chống tàu

Xem thêm

Máy bay liên quan

• HAL Rudra
• HAL Light Combat Helicopter

Máy bay tương tự

• AgustaWestland AW139
• Bell 412
• Bell 429
• Eurocopter EC145
• Kazan Ansat
• MD Helicopters MD Explorer
• Sikorsky S-76

Danh sách liên quan

• List of rotorcraft

Tham khảo

Citations

1. Jackson, Paul; Munson, Kenneth; Peacock, Lindsay (2004). Jane's All the World's Aircraft (ấn bản thứ 95). Coulsdon: Jane's Information Group. ISBN 0710626142.
2. “HAL to sign orders for 73 Advanced Light Helicopters”. The Economic Times. ngày 15 tháng 2 năm 2017. Bản gốc lưu trữ 16 Tháng hai năm 2017. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2017. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
3. Shukla, Ajai (ngày 9 tháng 2 năm 2009). “HAL to hand over first export Dhruvs”. Business Standard. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2011.
4. ^ Hirschberg 2011, p. 49.
5. Datta 2008, p. 12.
6. ^ Jackson 2003, p. 185.
7. Khan 2004, p. 248.
8. Kahn 2004, pp. 248–249.
9. ^ Jackson, p. 184.
10. ^ “HAL Dhruv (India), Aircraft – Rotary-wing – Civil/military”. Jane's. ngày 13 tháng 7 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 5 năm 2012.
11. “Dhruv on wings at Paris”. Business Line. ngày 5 tháng 7 năm 2005. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 9 năm 2012.
12. “Aero India – HAL to target maritime contract”. Flight International. ngày 15 tháng 2 năm 2005.
13. Standing Committee of Defence 2007, p. 24.
14. “Dhruvs with Shakti engine and weapons make maiden flight”. HAL. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
15. Sharma, Ravi (ngày 19 tháng 7 năm 2007). “Shakti-powered ALH to fly on August 1”. The Hindu. Chennai, India. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 10 năm 2011. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
16. “Army to soon get indigenous weaponised chopper Advanced Light Helicopter 'Rudra'”. The Times of India. ngày 5 tháng 9 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 10 năm 2017.
17. Standing Committee of Defence 2007, p. 45.
18. “Weaponised version of Dhruv makes maiden flight”. The Hindu. Chennai, India. ngày 17 tháng 8 năm 2007. Bản gốc lưu trữ 10 Tháng mười một năm 2012. Truy cập 12 Tháng hai năm 2018. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
19. Standing Committee of Defence 2007, pp. 24–25.
20. “Indigenous combat copter takes to skies”. The Times of India. ngày 24 tháng 5 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 4 năm 2016. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2018.
21. “IAF's Dhruv helicopter crash-lands in Jaisalmer”. The Hindu. Chennai, India. ngày 27 tháng 2 năm 2010. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 11 năm 2012.
22. “Dhruv to resume service soon”. Outlook India. ngày 10 tháng 3 năm 2006. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 1 năm 2013. Truy cập 12 Tháng hai năm 2018.
23. Standing Committee of Defence 2007, p. 71.
24. ^ Egozi, Arie (ngày 6 tháng 1 năm 2011). “IAI to help India develop unmanned Dhruv”. Flight International. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 8 năm 2011.
25. Shukla, Ajai (ngày 7 tháng 3 năm 2011). “In Siachen, Dhruv proves a world-beater”. Business Standard. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 8 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
26. Waldron, Greg (ngày 12 tháng 7 năm 2011). “India certifies first Dhruv simulator”. Flight International. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 8 năm 2011.
27. Kristnan M., Anantha (ngày 13 tháng 8 năm 2010). “India Develops Oxygen System for High-Altitude Helo Flights”. Aviation Week.^{[liên kết hỏng]}
28. “HAL making 159 Dhruvs for Indian Army”. Business Standard. ngày 1 tháng 2 năm 2012. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 2 năm 2012.
29. Taylor 1998, p. 298.
30. ^ Datta 2008, p. 14.
31. “Lord wins Dhruv active vibration control deal”. Flight International (3–ngày 9 tháng 2 năm 2004): 27. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 11 năm 2012.
32. “Equipment: Dhruv”. Indian Army. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2011.
33. “Indigenous? Dhruv advanced light helicopters are '90% foreign'”. The Times of India. ngày 6 tháng 8 năm 2010. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2018.
34. ^ Shukla, Ajai, "Indian Dhruv Advanced Light Helicopter gets Italian makeover ", Business Standard, ngày 12 tháng 9 năm 2010.
35. “Hindustan Aeronautics sees spike in light combat helicopter orders”. The India Times. ngày 1 tháng 6 năm 2011.^{[liên kết hỏng]}
36. Group Captain (Retd) Hari Nair (2013). “Lessons learnt from ALH Project” (PDF). Aero India. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 7 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm 2013. alternate copy Lưu trữ 2013-07-13 tại Wayback Machine.
37. “Peru, Ecuador Place Orders for HAL Dhruv ALH Helicopters”. India Defence. ngày 29 tháng 6 năm 2008. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 11 năm 2011. Truy cập ngày 1 tháng 8 năm 2011.
38. “Dhruv helicopter display in Farnborough Air Show”. The Economic Times. ngày 14 tháng 7 năm 2008. Bản gốc lưu trữ 23 tháng Năm năm 2012. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
39. Shukla, Ajai (ngày 9 tháng 9 năm 2008). “Light Combat Helicopter to fly soon: India's New Helicopters: Part II”. Business Standard. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
40. “HAL's Dhruv gets CCS approval”. The Hindu. Chennai, India. ngày 23 tháng 12 năm 2007. Bản gốc lưu trữ 7 Tháng mười một năm 2012. Truy cập 12 Tháng hai năm 2018. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
41. ^ Mishra, Bibhu Ranjan; Bose, Praveen (ngày 17 tháng 8 năm 2007). “HAL likely to get Rs420 crore order for air ambulances”. Business Standard. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
42. "Dhruv helicopter set to fly in Siachen" Lưu trữ 2007-12-05 tại Wayback Machine, NDTV, ngày 3 tháng 9 năm 2007
43. "Dhruv clears trials to fly high in Siachen" Lưu trữ 2012-06-30 tại Archive.today, The Times of India, ngày 20 tháng 2 năm 2007. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2007.
44. "Bangalore ALH pilots fly high" Lưu trữ 2012-06-30 tại Archive.today, The Times of India, ngày 8 tháng 10 năm 2007.
45. Rao, Radhakrishna (ngày 15 tháng 7 năm 2009). “Indian report slams performance of HAL's Dhruv helicopter”. Flight International. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 7 năm 2009.
46. Shukla, Ajai (ngày 7 tháng 3 năm 2011). “In Siachen, Dhruv proves a world-beater”. Business Standard. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 8 năm 2011.
47. “Dhruv Advanced Light Helicopter (ALH) – Army Technology”. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 6 tháng 2 năm 2015.
48. Govindasamy, Siva (ngày 13 tháng 11 năm 2007). “Indian navy opens up utility helicopter requirement”. Flight International. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 6 năm 2008.
49. “Navy has not rejected Dhruv: Defence Minister”. Zeenews.com. ngày 22 tháng 10 năm 2008. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 9 năm 2012. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
50. “Indian Naval Helicopter ALH Dhruv Gets Foldable Rotors”. defenseworld.net. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 9 năm 2016. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2016.
51. Sakhuja 2011, p. 106.
52. “Navy plans to ditch Dhruv helicopters”. Hindustan Times. ngày 12 tháng 6 năm 2008. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 10 năm 2012.
53. ^ S. Anandan. “Navy keen on weaponised Dhruv”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 6 tháng 2 năm 2015.
54. “ALH squadron adds to Navy's fire power”. The New Indian Express. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 12 năm 2014. Truy cập ngày 6 tháng 2 năm 2015.
55. “Our Products”. Helicopter Division Bangalore. HAL. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 10 năm 2008. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
56. “NDMA to get 12 ALHs”. Deccan Herald. ngày 20 tháng 1 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
57. ^ Pubby, Manu (ngày 10 tháng 8 năm 2008). “India bags $20 mn helicopter contract”. The Indian Express. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
58. “Proposed Airworthiness Directive”. Directorate General of Civil Aviation. ngày 22 tháng 3 năm 2011.
59. Kristnan M., Anantha (ngày 24 tháng 3 năm 2011). “India DGCA wants all Dhruv Civil Variants Inspected”. Aviation Week.^{[liên kết hỏng]}
60. “Earthquake in Sikkim: Over 5,000 troops, 9 choppers dispatched to quake-hit areas”. The Economic Times. ngày 19 tháng 9 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 10 năm 2017.
61. Gupta, Amit (ngày 22 tháng 10 năm 2011). “State copter out of action, pilots idle – On 9-month upkeep break”. Calcutta, India: Telegraph India. Bản gốc lưu trữ 25 tháng Mười năm 2011. Truy cập 12 Tháng hai năm 2018. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
62. “SOS to Centre for MI-17s”. Calcutta, India: Indian Telegraph. ngày 19 tháng 10 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 9 năm 2015.
63. Dholabhai, Nishit (ngày 20 tháng 10 năm 2011). “Glare on chopper operator – Pawan Hans-run copters involved in six accidents this year”. Calcutta, India: Indian Telegraph. Lưu trữ bản gốc ngày 24 tháng 10 năm 2011.
64. “MHA plans to buy, wet-lease choppers as Dhruv fleet grounded”. Hindustan Times. ngày 1 tháng 2 năm 2012. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 2 năm 2012.
65. ^ “Happy hours in HAL over Dhruv's Char Dham Op”. The New Indian Express. ngày 17 tháng 7 năm 2013. Bản gốc lưu trữ 13 Tháng mười hai năm 2013. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2013. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
66. Kumar, Vinay (ngày 20 tháng 6 năm 2013). “Dhruv helicopters fly high in Uttarakhand”. The Hindu. Chennai, India. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2013.
67. “How brave, tireless pilots fought to give Uttarakhand a sheltering sky”. NDTV. ngày 4 tháng 7 năm 2013. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2013.
68. Dutta, Sujan; Dholabhai, Nishit (ngày 14 tháng 7 năm 2013). “Dhruv delivers but doubters persist Copter comes good in hills”. The Telegraph. Calcutta, India. Lưu trữ bản gốc ngày 18 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 15 tháng 7 năm 2013.
69. “Advanced light helicopter 'Garuda Vasudha' dedicated to nation”. Business Standard. ngày 23 tháng 1 năm 2014. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 1 năm 2014. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2014.
70. “Garuda Vasudha to detect deep-seated mineral deposits in the country”. Deccan Herald. ngày 23 tháng 1 năm 2014. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 1 năm 2014. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2014.
71. ^ “HAL copter to add teeth to GSI mineral search”. The Hindu. Chennai, India. ngày 23 tháng 1 năm 2014. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 1 năm 2014. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2014.
72. “Media Releases”. www.hal-india.com. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 9 năm 2017. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2017.
73. Unnithan, Sandeep (ngày 14 tháng 2 năm 2004). “Getting A Boost”. India Today. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 8 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
74. Singh, Jangveer (ngày 17 tháng 6 năm 2005). “Dhruv, IJT attract buyers in Paris”. The Tribune. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
75. Singh 2008, p. 536.
76. ^ Siddiqui, Huma (ngày 15 tháng 7 năm 2008). “HAL on a Dhruv ride in LatAm”. The Financial Express. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 7 năm 2014. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
77. “DRDO looks beyond HAL for Tejas production”. Business Standard. ngày 24 tháng 3 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 12 năm 2011. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011.
78. “HAL Bags Order from Ecuador”. Pib.nic.in. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
79. “HAL to hand over first export Dhruvs”. Business Standard. ngày 9 tháng 2 năm 2009. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 3 năm 2010. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
80. “Ecuador Place Orders for HAL Dhruv ALH Helicopters”. Indian Defence. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 11 năm 2011. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2011.
81. “La FAE defiende a los helicópteros Dhruv”. Elcomercio.com. ngày 29 tháng 7 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 10 năm 2011.
82. “Ecuador to return 6 Indian Dhruv choppers”. OneIndia News. ngày 30 tháng 10 năm 2009. Lưu trữ bản gốc ngày 13 tháng 10 năm 2012.
83. “Probe finds pilot error caused Dhruv crash in Ecuador”. The Hindu. Chennai, India. ngày 15 tháng 12 năm 2009. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 11 năm 2012.
84. “HAL plans treat for Aero India”. Business Standard. ngày 4 tháng 2 năm 2011. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 2 năm 2011.
85. "Ecuador grounds fleet of Dhruv choppers after mishaps, cancels contract with HAL." Lưu trữ 2015-10-17 tại Wayback Machine Deccan Herald, ngày 16 tháng 10 năm 2015.
86. “Ecuador cuts Dhruv helicopter contract with HAL after 4 crashes”. Times of India. ngày 16 tháng 10 năm 2015. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 2 năm 2016.
87. Rivas, Santiago (ngày 21 tháng 10 năm 2016). “Ecuadorian Air Force selling its remaining Dhruv helicopters”. IHS Jane's 360 (bằng tiếng Anh). Buenos Aires, Argentina. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2016.
88. “Chile inks contract with Bell for 412”. Dallas Business Journal. ngày 12 tháng 12 năm 2007. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 11 năm 2012.
89. “Indian Dhruv Advanced Light Helicopters Demonstrated to Chilean Air Force, Army, and Naval Aviation units”. Israel Aerospace Industries. ngày 25 tháng 7 năm 2004. Lưu trữ bản gốc ngày 23 tháng 3 năm 2012.
90. “US pressure robs chopper order from Hindustan Aeronautics”. The India Times. ngày 4 tháng 5 năm 2008. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
91. ^ Bose, Praveen and Ravi Menon (ngày 24 tháng 6 năm 2008). “HAL secures copter order from Peru”. Business Standard. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 26 tháng 8 năm 2011.
92. ^ “HAL in negotiations with S American countries”. Business Standard. ngày 16 tháng 7 năm 2008. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 12 năm 2009. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
93. O'Sullivan, Arieh (ngày 26 tháng 5 năm 2005). “Defense Ministry leases Indian-made chopper to ferry VIPs”. The Jerusalem Post. Bản gốc lưu trữ 31 Tháng Một năm 2013. Truy cập 12 Tháng hai năm 2018.
94. Sinha, Rakesha (ngày 18 tháng 12 năm 2004). “Dhruv to spread wings in Israel fleet this January”. The Indian Express.
95. Gritskova, Alexandra (ngày 11 tháng 7 năm 2006). “Military Cooperation, Russian MI-17 to Land in India”. Kommersant. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 3 năm 2012.
96. India to sell 2 Advanced Light Helicopters to Nepal. Islamic Republic News Agency, ngày 11 tháng 2 năm 2004.
97. ^ Pubby, Manu. "India bags $20 mn helicopter contract" Lưu trữ 2011-01-18 tại Wayback Machine. The Indian Express. (online edition). ngày 10 tháng 8 năm 2008. Truy cập ngày 30 tháng 8 năm 2008.
98. “HAL hopes to see Dhruv copters on Malaysian shopping list”. Business Line. ngày 24 tháng 12 năm 2004. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 8 năm 2011. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
99. “HAL aircraft to fly in Ecuador skies”. Sify.com. ngày 11 tháng 2 năm 2009. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 2 năm 2009. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
100. "'Threat' to EU-Burma embargo" Lưu trữ 2011-04-11 tại Wayback Machine, BBC News, ngày 16 tháng 7 năm 2007. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2007.
101. "Indian helicopters for Myanmar: making a mockery of the EU arms embargo?". Lưu trữ 2012-10-19 tại Wayback Machine Amnesty International, ngày 16 tháng 7 năm 2007.
102. Letter to the President of the EU Council of Ministers
103. Taipei Times, p. 5, ngày 17 tháng 7 năm 2007. Quote: A government source who asked not to be named, denied any wrongdoing and said India "does not attach much credence to reports by Amnesty International. India does give defense hardware support to Myanmar but the equipment is not offensive... and not top of the line technology," said the source, asserting that Myanmar was helping in the battle against insurgents in India's northeast. Another Indian official, who also spoke on condition of anonymity, said that the technology concerned was for communications only and not for offensive operations.
104. “HAL Dhru to Maldives”. airforcenews.ru. Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2011.
105. “India donates second naval Advanced Light Helicopter to Maldives”. thehindu.com. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2014.
106. “Modi holds strategic talks with Nepal, gifts Bodhi sapling, helicopter”. ngày 25 tháng 11 năm 2014. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 12 năm 2014. Truy cập ngày 6 tháng 2 năm 2015.
107. ^ “World Air Forces 2014” (PDF). Flightglobal Insight. 2014. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 25 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2014.
108. ^ “HAL Gets Orders for 41 Advanced Light Helicopters”. ngày 4 tháng 9 năm 2017.
109. ^ “HAL Opens New Chapter in Defence Equipment Maintenance through PBL for ALH; Signs Rs. 8,000 Crore Contract with Indian Navy & Indian Coast Guard”. ngày 30 tháng 3 năm 2017. Bản gốc lưu trữ 12 Tháng Một năm 2018. Truy cập 12 Tháng hai năm 2018.
110. “BSF gets Rs360 crore for raising 29 new battalions”. Livemint.com. ngày 20 tháng 5 năm 2009. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 6 năm 2009. Truy cập ngày 31 tháng 8 năm 2010.
111. “Israeli MOD Inducts Dhruv”. indiatimes.com. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 11 năm 2015. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2014.
112. “Mauritius Police's new Dhruv arrives from India”. helihub.com. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2013.
113. “Ecuador cuts Dhruv helicopter contract with HAL after 4 crashes – Times of India”. The Times of India. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 2 năm 2016. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2016.
114. “Ecuador cancels deal with HAL for 'crash-prone' Dhruv – Times of India”. The Times of India. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 2 năm 2016. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2016.
115. ^ “HAL dhruv gets ccs approval”. Chennai, India: hindu.com. ngày 23 tháng 12 năm 2007. Bản gốc lưu trữ 7 Tháng mười một năm 2012. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2013. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
116. “HAL delivers Dhruv to Jharkhand”. The Hindu. Chennai, India. ngày 3 tháng 9 năm 2007. Bản gốc lưu trữ 10 Tháng mười một năm 2012. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2011. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
117. “Equipment: Dhruv”. Indian Army. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 10 năm 2014. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2011.
118. Crawford 2003, p. 39.
119. “Advanced Light Helicopter - Dhruv”. hal-india.com. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 7 năm 2017. Truy cập ngày 19 tháng 12 năm 2016.

Bibliography

• Crawford, Steve (2003). Twenty-First Century Military Delicopters: Today's Fighting Gunships. Zenith Imprint. ISBN 0-7603-1504-3.
• Datta, Saikat (ngày 14 tháng 7 năm 2008). Hay After A Long Hover. 48. Outlook Publishing. tr. 12–13.
• Hirschberg, Mike (Spring 2011). “From Chetak to Dhruv: The History of HAL Helicopters” (PDF). VertiFlite. tr. 46–52.^{[liên kết hỏng]}
• Jackson, Paul (2003). Jane's All the World's Aircraft 2003–2004. Coulsdon, UK: Jane's Information Group. ISBN 0-7106-2537-5.
• Kahn, J. A. (2004). Air Power and Challenges to IAF. APH Publishing. ISBN 81-7648-593-4.
• Sakhuja, Vijay (2011). Asian Maritime Power in the 21st Century: Strategic Transactions China, India and Southeast Asia. Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 981-4311-09-X.
• Standing Committee on Defence (tháng 4 năm 2007). “In-Depth Study and Critical Review of Hindustan Aeronautics Limited (HAL)” (PDF). Ministry of Defence. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 9 tháng 8 năm 2007. Truy cập 12 Tháng hai năm 2018.
• Singh, Ashok Kumar (2008). Science and Technology for Civil Service. Tata McGraw-Hill Education. ISBN 0-07-065548-0.

Liên kết ngoài

• HAL Dhruv page Lưu trữ 2008-10-14 tại Wayback Machine
• Video of HAL Dhruv Advertisement
• HAL Dhruv
• Sarang helicopter display team performing at Aero-India
• Video of Dhruv at Paris airshow 2007