Kidal

Kidal ⴾⴸⵍ
—  Commune và thị trấn  —
Kidal Location in Mali
Quốc gia	Mali
Vùng	Kidal
Cercle (huyện):	Kidal
Diện tích
• Tổng cộng	9.913 km^2 (3,827 mi^2)
Dân số (2009)[1]
• Tổng cộng	25.617
• Mật độ	2,6/km^2 (6,7/mi^2)
Múi giờ	UTC±0

Kidal (tiếng Tuareg: ⴾⴸⵍ, Kidal) là một commune ở vùng hoang mạc miền bắc Mali. Nó nằm cách Gao 285 km (177 mi) về phía đông nam và là thủ phủ của vùng Kidal. Commune Kidal có diện tích chừng 9.910 km² (3.830 dặm vuông Anh) và bao gồm thị trấn Kidal và 31 điểm dân cư khác.^[2]

Lịch sử

Ngày 30 tháng 3 năm 2012, Kidal và quân đồn tại đây là bị chiếm giữ bởi Phong trào Dân tộc Giải phóng Azaward (MNLA) trong cuộc nổi dậy của người Tuareg giành độc lập cho Azawad. Một phát ngôn viên cho hội đồng quân sự Mali nói rằng "Để bảo toàn mạng sống cho người dân Kidal, chỉ huy quân đội quyết định không kéo dài trận chiến".^[3] Gao và Timbuktu cũng bị chiếm trong 48 giờ tiếp theo, vào ngày 6 tháng 4, MNLA tuyên bố sự độc lập của Azawad khỏi Mali.^[4][5] Trong quá trình xung đột, MNLA lại để mất quyền kiểm soát vào tay phiến quân Hồi giáo.^[6] Ngày 30 tháng 1 năm 2013, quân Pháp và Mali giành lại được Kidal, đưa nó trở lại dưới sự quản lý của chính phủ.^[7]

Ngày 14 tháng 12 năm 2013, một bom xe làm thiệt mạng hai quân nhân giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.^[8]

Ảnh

• 
  Lối vào thị trấn
• 
  Pháo đài thời thuộc địa tại Kidal

Khí hậu

Theo hệ thống phân loại khí hậu Köppen, Kidal có khí hậu sa mạc nóng (BWh), với khí hậu rất nóng trong hầu hết cả năm.

Dữ liệu khí hậu của Kidal (1950–2000)
Tháng	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Năm
Trung bình ngày tối đa °C (°F)	28.0 (82.4)	31.1 (88.0)	34.8 (94.6)	38.8 (101.8)	41.5 (106.7)	41.9 (107.4)	39.9 (103.8)	38.4 (101.1)	39.1 (102.4)	38.0 (100.4)	33.4 (92.1)	28.9 (84.0)	36.2 (97.2)
Tối thiểu trung bình ngày °C (°F)	12.5 (54.5)	14.8 (58.6)	18.7 (65.7)	23.0 (73.4)	27.0 (80.6)	28.6 (83.5)	27.2 (81.0)	26.2 (79.2)	26.0 (78.8)	23.2 (73.8)	18.0 (64.4)	13.7 (56.7)	21.6 (70.9)
Lượng mưa trung bình mm (inches)	0.6 (0.02)	0.1 (0.00)	0.2 (0.01)	1.0 (0.04)	5.3 (0.21)	11.6 (0.46)	36.8 (1.45)	45.9 (1.81)	23.1 (0.91)	3.0 (0.12)	0.2 (0.01)	0.2 (0.01)	128.0 (5.04)
Số ngày mưa trung bình (≥ 0.1 mm)	0.2	0.1	0.2	0.2	1.0	3.0	6.1	6.9	3.9	0.6	0.1	0.3	22.6
Số giờ nắng trung bình tháng	274.5	267.3	286.1	283.9	294.0	230.8	269.8	276.9	271.6	296.4	286.6	275.5	3.313,4
Nguồn 1: World Meteorological Organization[9]
Nguồn 2: NOAA (sun 1961–1990)[10]

Chú thích

1. Resultats Provisoires RGPH 2009 (Région de Kidal) (PDF), République de Mali: Institut National de la Statistique, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 22 tháng 7 năm 2011, truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2017
2. Communes de la Région de Kidal (PDF) (bằng tiếng Pháp), Ministère de l’administration territoriale et des collectivités locales, République du Mali, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 9 tháng 3 năm 2012, truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2017 Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp).
3. “Mali coup: Rebels seize desert capital Kidal”. BBC News. ngày 30 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 30 tháng 3 năm 2012.
4. “Tuareg rebels declare the independence of Azawad, north of Mali”. Al Arabiya. ngày 6 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 6 tháng 4 năm 2012..
5. Billal Ag Acherif (ngày 6 tháng 4 năm 2012). “Déclaration D'Indépendance De L'Azawad” [Declaration of Independence of Azawad] (Thông cáo báo chí) (bằng tiếng Pháp). Gao: National Movement for the Liberation of Azawad. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 10 năm 2012. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2013. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
6. Morgan, Andy (ngày 23 tháng 10 năm 2012). “Mali: no rhythm or reason as militants declare war on music”. The Guardian. London. Truy cập ngày 30 tháng 1 năm 2013.
7. “Mali conflict: French 'enter last rebel town of Kidal'”. BBC News. ngày 30 tháng 1 năm 2013. Truy cập ngày 30 tháng 1 năm 2013.
8. “Mali unrest: Kidal attack kills two UN peacekeepers”. BBC News. ngày 14 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 15 tháng 2 năm 2014.
9. “World Weather Information Service – Kidal”. World Meteorological Organization. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.
10. “Kidal Climate Normals 1961–1990”. National Oceanic and Atmospheric Administration. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2015.

Liên kết ngoài

• Plan de Sécurité Alimentaire Commune Urbaine de Kidal 2007-2011 (PDF) (bằng tiếng Pháp), Commissariat à la Sécurité Alimentaire, République du Mali, USAID-Mali, 2007, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 8 năm 2012, truy cập ngày 8 tháng 8 năm 2017.
• Programme de renforcement des capacités nationales pour une gestion stratégique du développement (PRECAGED): Schéma d'aménagement et de développement de la commune urbaine de Kidal (bằng tiếng Pháp), République du Mali: Ministère de l'économie programme des nations unies et des finances, 2002^{[liên kết hỏng]}.