Múi giờ

Chênh lệch giờ trên các vùng của Trái Đất trong 1 ngày

Các múi giờ (chú thích bằng tiếng Anh)

Một múi giờ là 1 vùng trên Trái Đất mà người ta quy ước sử dụng cùng 1 thời gian tiêu chuẩn, thông thường được nói đến như là giờ địa phương. Về lý thuyết, các đồng hồ tại vùng này luôn chỉ cùng 1 thời gian.

Trên Trái Đất, thời gian biến đổi dần từ Đông sang Tây. Tại 1 thời điểm xác định, có vùng đang là buổi sáng, có vùng khác lại đang là buổi tối. Trong lịch sử, người ta dùng vị trí Mặt Trời để xác định thời gian trong ngày (gọi là giờ Mặt Trời), và các thành phố nằm ở các kinh tuyến khác nhau có thời gian trên đồng hồ khác nhau. Khi ngành đường sắt và viễn thông phát triển, sự biến đổi liên tục về giờ giấc giữa các kinh tuyến gây trở ngại đáng kể. Các múi giờ được sinh ra để giải quyết phần nào vấn đề này. Các đồng hồ của từng vùng được lấy đồng bộ bằng thời gian tại kinh tuyến trung bình đi qua vùng. Mỗi vùng như vậy là 1 múi giờ.

Có thể dùng 24 đường kinh tuyến chia bề mặt Trái Đất ra làm 24 phần bằng nhau, giúp cho chênh lệch giờ giữa các múi giờ là 1 giờ, một con số thuận tiện. Tuy nhiên, việc phân chia trên chỉ là cơ sở chung; các múi giờ cụ thể được xây dựng dựa trên các thỏa ước địa phương, có yếu tố quan trọng của việc thống nhất lãnh thổ quốc gia. Do vậy trên bản đồ thế giới, có thể thấy rất nhiều ngoại lệ, và chênh lệch giờ giữa một số múi giờ có thể không bằng 1 giờ.

Mọi múi giờ trên Trái Đất đều lấy tương đối so với Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC) (xấp xỉ bằng giờ GMT trong lịch sử) là giờ tại kinh tuyến số 0, đi qua Đài thiên văn Hoàng gia Greenwich, Greenwich, Luân Đôn, Anh.

Một số địa phương có thể thay đổi múi giờ theo mùa. Ví dụ như, vào mùa hè, một số nước ôn đới hoặc gần vùng cực thực hiện quy ước giờ mùa hè (DST), chỉnh giờ sớm lên 1 giờ. Điều này khiến chênh lệch giờ giữa các địa phương thêm phức tạp.

Lịch sử

Múi giờ đầu tiên trong lịch sử được ngành đường sắt Anh đặt ra vào ngày 1 tháng 12 năm 1847, gọi là múi giờ GMT. Các đồng hồ trong vùng này đều chỉ cùng giờ với đồng hồ đặt tại đường kinh tuyến đi qua Đài thiên văn Hoàng gia Greenwich. Ngày 23 tháng 8 năm 1852, tín hiệu thời gian được truyền lần đầu bằng điện tín từ Đài thiên văn Hoàng gia Greenwich. Đến năm 1855, 98% các đồng hồ công cộng tại nước Anh có cùng giờ GMT, tuy nhiên phải đến ngày 2 tháng 8 năm 1880 thì giờ này mới được chính thức đưa vào luật.

Đến năm 1929, đa số các nước áp dụng các múi giờ chênh nhau 1 giờ. Năm 1950, các múi giờ được ghi kèm thêm chữ cái viết hoa: Z cho múi giờ số 0, A đến M (trừ J) cho các múi giờ phía Đông, N đến Y cho các múi giờ phía Tây.

Trước năm 1967, Việt Nam lấy giờ Bắc Kinh làm chuẩn cho âm lịch. Ngày 8 tháng 8 năm 1967, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ban hành đổi lịch dùng múi giờ UTC+07:00 làm chuẩn. Vì thế 2 miền nam bắc Việt Nam đón Tết Mậu Thân 2 ngày khác nhau (miền bắc ngày 29 tháng 1 trong khi miền nam thì ngày 30 tháng 1).

Ngày 1 tháng 1 năm 1972, 1 hội nghị quốc tế về thời gian đã thay GMT bằng Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC), được giữ bởi nhiều đồng hồ nguyên tử quanh thế giới. UTC+01:00 được dùng, thay GMT, để tượng trưng cho "thời gian Trái Đất quay". Giây nhuận được thêm hay bớt vào UTC để giữ nó không khác UT1 nhiều quá 0,9 giây.

Hiện nay, Việt Nam dùng múi giờ UTC+07:00.

Bảng các múi giờ trên Trái Đất

Độ chênh lệch UTC	Khu vực không sử dụng DST	Khu vực sử dụng DST
UTC−12:00	Đảo Baker Đảo Howland
UTC−11:00	Samoa thuộc Mỹ Đảo Jarvis Rạn san hô Kingman Rạn san hô vòng Midway Niue Rạn san hô vòng Palmyra
UTC−10:00	Quần đảo Cook Polynésie thuộc Pháp (phần lớn) Rạn san hô vòng Johnston Hoa Kỳ: Hawaii	Hoa Kỳ: Quần đảo Andreanof, Quần đảo Four Mountains, Quần đảo Near, Rat Islands (Quần đảo Aleut, Alaska)
UTC-09:30	Polynésie thuộc Pháp: Quần đảo Marquises
UTC-09:00	Polynésie thuộc Pháp: Quần đảo Gambier	Hoa Kỳ: Alaska (phần lớn)
UTC−08:00	Clipperton Quần đảo Pitcairn	Canada: British Columbia (phần lớn) México: Baja California Hoa Kỳ: California, Nevada, Oregon (phần lớn), Tiểu bang Washington
UTC−07:00	Canada: British Columbia (đông bắc), Yukon México: Sonora Hoa Kỳ: Arizona (phần lớn)	Canada: Alberta, British Columbia (phần đông bắc), Northwest Territories, Nunavut (phần phía tây) México: Baja California Sur, Chihuahua, Nayarit (phần lớn), Sinaloa Hoa Kỳ: Colorado, Idaho (phần lớn), Montana, New Mexico, Utah, Wyoming
UTC−06:00	Belize Canada: Saskatchewan (phần lớn) Costa Rica Ecuador: Galápagos El Salvador Guatemala Honduras Nicaragua	Canada: Manitoba, Nunavut (miền trung), Ontario (phần tây) Chile: Đảo Phục Sinh México (phần lớn) Hoa Kỳ: Alabama, Arkansas, Illinois, Iowa, Kansas (phần lớn), Louisiana, Minnesota, Mississippi, Missouri, Nebraska (phần lớn), North Dakota (phần lớn), Oklahoma, South Dakota (phần lớn), Tennessee (phần lớn), Texas (phần lớn), Wisconsin
UTC−05:00	Brasil: Acre Canada: Atikokan, Mishkeegogamang, Đảo Southampton Quần đảo Cayman Colombia Ecuador (phần lớn) Jamaica México: Quintana Roo Đảo Navassa Panama Peru	Bahamas Canada: Nunavut (phần phía đông), Ontario (phần lớn), Québec (phần lớn) Cuba Haiti Quần đảo Turks và Caicos Hoa Kỳ: Connecticut, Delaware, District of Columbia, Florida (phần lớn), Georgia, Indiana (phần lớn), Kentucky (phần lớn), Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan (phần lớn), New Hampshire, New Jersey, New York, North Carolina, Ohio, Pennsylvania, Rhode Island, South Carolina, Vermont, Virginia, West Virginia
UTC−04:00	Anguilla Antigua và Barbuda Aruba Barbados Bolivia Brasil: Amazonas (phần lớn), Mato Grosso, Mato Grosso do Sul, Rondônia, Roraima Quần đảo Virgin thuộc Anh Canada: Quebec (phần phía đông) Caribe thuộc Hà Lan Curaçao Dominica Cộng hòa Dominica Grenada Guadeloupe Guyana Martinique Montserrat Puerto Rico Saint-Barthélemy Saint Kitts và Nevis Saint Lucia Saint Martin Saint Vincent và Grenadines Sint Maarten Trinidad và Tobago Quần đảo Virgin thuộc Mỹ Venezuela	Bermuda Canada: Labrador (phần lớn), New Brunswick, Nova Scotia, Prince Edward Island Chile (phần lớn) Greenland: Căn cứ không quân Thule Paraguay
UTC−03:30		Canada: Newfoundland, Labrador (phần đông nam)
UTC-03:00	Argentina Brasil (phần lớn) Chile: Magallanes Quần đảo Falkland Guinée thuộc Pháp Suriname Uruguay	Greenland (phần lớn) Saint-Pierre và Miquelon
UTC−02:00	Brasil: Fernando de Noronha Nam Georgia và Quần đảo Nam Sandwich
UTC-01:00	Cabo Verde	Greenland: Ittoqqortoormiit Bồ Đào Nha: Açores
UTC±00:00	Burkina Faso  Gambia  Ghana  Greenland: Danmarkshavn  Guinea  Guinea-Bissau  Iceland  Ivory Coast  Liberia  Mali  Mauritania Saint Helena, Ascension và Tristan da Cunha  Sénégal  Sierra Leone  São Tomé và Príncipe  Togo	Quần đảo Faroe  Guernsey  Ireland  Đảo Man  Jersey  Bồ Đào Nha (phần lớn)  Tây Ban Nha: Quần đảo Canaria  Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland
UTC+01:00	Algeria  Angola  Bénin  Cameroon  Cộng hòa Trung Phi  Chad  Cộng hòa Congo  Cộng hòa Dân chủ Congo: Équateur, Kinshasa, Kongo Central, Kwango, Kwilu, Mai-Ndombe, Mongala, Nord-Ubangi, Sud-Ubangi, Tshuapa  Guinea Xích đạo  Gabon  Maroc  Niger  Nigeria  Tunisia  Tây Sahara	Albania  Andorra  Áo  Bỉ  Bosnia và Herzegovina  Croatia  Cộng hòa Séc  Đan Mạch  Pháp (phần thuộc châu Âu)  Đức  Gibraltar  Hungary  Ý  Kosovo  Liechtenstein  Luxembourg  Malta  Monaco  Montenegro  Hà Lan (phần thuộc châu Âu)  Bắc Macedonia  Na Uy  Ba Lan  San Marino  Serbia  Slovakia  Slovenia  Tây Ban Nha (phần lớn)  Thụy Điển  Thụy Sĩ   Thành Vatican
UTC+02:00	Botswana  Burundi  Cộng hòa Dân chủ Congo (phần lớn)  Ai Cập  Eswatini  Lesotho  Libya  Malawi  Mozambique  Namibia  Nga: Kaliningrad  Rwanda  Cộng hòa Nam Phi (phần lớn)  Sudan  Nam Sudan  Zambia  Zimbabwe	Akrotiri và Dhekelia  Bulgaria  Cộng hòa Síp  Bắc Síp  Estonia  Phần Lan  Hy Lạp  Israel  Palestine  Jordan  Latvia  Liban  Litva  Moldova  România  Transnistria  Syria  Ukraine (phần lớn)
UTC+03:00	Abkhazia  Bahrain  Belarus  Comoros  Djibouti  Eritrea  Ethiopia  Vùng đất phía Nam và châu Nam Cực thuộc Pháp: Các đảo rải rác tại Ấn Độ Dương  Iraq  Kenya  Kuwait  Madagascar  Mayotte  Qatar  Nga (phần thuộc châu Âu)  Ả Rập Xê Út  Somalia  Somaliland  Cộng hòa Nam Phi: Quần đảo Hoàng tử Edward  Nam Ossetia  Tanzania  Thổ Nhĩ Kỳ  Uganda  Ukraine: CHND Donetsk, CHND Lugansk, Krym  Yemen
UTC+03:30		Iran
UTC+04:00	Armenia  Azerbaijan  Vùng đất phía Nam và châu Nam Cực thuộc Pháp: Quần đảo Crozet  Georgia  Mauritius  Oman  Nga: Astrakhan, Samara, Saratov, Udmurtia, Ulyanovsk  Réunion  Seychelles  Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất
UTC+04:30	Afghanistan
UTC+05:00	Vùng đất phía Nam và châu Nam Cực thuộc Pháp: Kerguelen, Đảo Saint-Paul, Đảo Amsterdam  Đảo Heard và quần đảo McDonald  Kazakhstan: Aktobe, Atyrau, Baikonur, Kyzylorda, Mangistau, Tây Kazakhstan  Maldives  Pakistan  Nga: Bashkortostan, Chelyabinsk, Khantia-Mansia, Kurgan, Orenburg, Perm, Sverdlovsk, Tyumen, Yamalia  Tajikistan  Turkmenistan  Uzbekistan
UTC+05:30	Ấn Độ  Sri Lanka
UTC+05:45	Nepal
UTC+06:00	Bangladesh  Bhutan  Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh  Kazakhstan (phần lớn)  Kyrgyzstan  Nga: Omsk
UTC+06:30	Quần đảo Cocos  Myanmar
UTC+07:00	Campuchia  Đảo Giáng Sinh  Indonesia: Sumatra, Java, Tây Kalimantan, Trung Kalimantan  Lào  Mông Cổ: Bayan-Ölgii, Khovd, Uvs  Nga: Altai, Cộng hòa Altai, Kemerovo, Khakassia, Krasnoyarsk, Novosibirsk, Tomsk, Tuva  Thái Lan  Việt Nam
UTC+08:00	Úc: Tây Úc (phần lớn)  Brunei  Trung Quốc  Hồng Kông  Indonesia: Nam Kalimantan, Đông Kalimantan, Bắc Kalimantan, Sulawesi, Bali, Tây Nusa Tenggara, Đông Nusa Tenggara  Ma Cao  Malaysia  Mông Cổ (phần lớn)  Philippines  Nga: Buryatia, Irkutsk  Singapore  Đài Loan
UTC+08:45	Úc: Ecula
UTC+09:00	Đông Timor  Indonesia: Maluku, Bắc Maluku, Papua, Tây Papua  Nhật Bản  Palau  Nga: Amur, Sakha (phần lớn), Zabaykalsky  CHDCND Triều Tiên  Hàn Quốc
UTC+09:30	Úc: Lãnh thổ Bắc Úc	Úc: Nam Úc
UTC+10:00	Úc: Queensland  Guam  Micronesia: Chuuk, Yap  Quần đảo Bắc Mariana  Papua New Guinea (phần lớn)  Nga: Jewish, Khabarovsk, Primorsky, Sakha (phần trung đông)	Úc: Lãnh thổ Thủ đô Úc, Lãnh thổ Vịnh Jervis, New South Wales (phần lớn), Tasmania, Victoria
UTC+10:30		Úc: Đảo Lord Howe
UTC+11:00	Micronesia: Kosrae, Pohnpei  New Caledonia  Papua New Guinea: Bougainville  Nga: Magadan, Sakha (phần phía đông), Sakhalin  Quần đảo Solomon  Vanuatu	Đảo Norfolk
UTC+12:00	Kiribati: Quần đảo Gilbert  Quần đảo Marshall  Nauru  Nga: Chukotka, Kamchatka  Tuvalu  Đảo Wake  Wallis và Futuna	Fiji  New Zealand (phần lớn)
UTC+12:45		New Zealand: Quần đảo Chatham
UTC+13:00	Kiribati: Quần đảo Phoenix  Tokelau  Tonga	Samoa
UTC+14:00	Kiribati: Quần đảo Line

Xem thêm

• Thời gian
• Giờ Phối hợp Quốc tế (UTC)
• Quy ước giờ mùa hè (DST)
• Giờ ở Việt Nam

Tham khảo

(bằng tiếng Anh)

• Howse, Derek. Greenwich Time and the Discovery of the Longitude. Oxford: Oxford University Press, 1980. ISBN 0-19-215948-8.

Liên kết ngoài

(bằng tiếng Anh)

• World Time Server