Marcus Vipsanius Agrippa

Marcus Vipsanius Agrippa
Tượng bán thân Marcus Vipsanius Agrippa từ Forum Gabii, hiện ở Louvre, Paris
Sinh	23 tháng 10 hay tháng 11 năm 63 TCN Không rõ, có lẽ ở Istria hoặc Asisium[1] , Cộng hoà La Mã
Mất	12 TCN (50 – 51 tuổi) Campania, Ý, Đế quốc La Mã
Thuộc	Cộng hòa La Mã Đế chế La Mã
Năm tại ngũ	45 TCN – 12 TCN
Cấp bậc	Tướng quân
Chỉ huy	Quân đội La Mã
Tham chiến	Nội chiến Caesar trận Munda nội chiến hậu Caesar trận Mutina nội chiến các Liberator trận Philippi chiến tranh cuối cùng Cộng hòa La Mã trận Actium bao vây Alexandria

Marcus Vipsanius Agrippa (/əˈɡrɪpə/; 23 tháng 10 hoặc tháng 11 năm 64/63 TCN – năm 12) là một chính khách, vị tướng và kiến trúc sư La Mã^[2]. Ông là bạn thân, con rể, phó tướng của Augustus và chịu trách nhiệm cho việc xây dựng một số công trình đẹp trong lịch sử của La Mã và là người giúp mang lại những chiến thắng quân sự quan trọng, đáng chú ý nhất trong trận Actium chống lại các lực lượng của Mark Antony và Cleopatra. Nhờ kết quả của những chiến thắng này, Octavian trở thành Hoàng đế La Mã đầu tiên, lấy tên của Augustus. Agrippa hỗ trợ Augustus trong việc xây dựng Roma bằng cẩm thạch và cải tạo cống dẫn nước để cung cấp cho tất cả các tín hữu Rôma, từ mọi tầng lớp xã hội, tiếp cận với các dịch vụ công có chất lượng cao nhất. Ông chịu trách nhiệm cho việc xây dựng nhiều phòng tắm, mái cổng và các khu vườn và đã từng được người ta cho là đã xây dựng Pantheon. Agrippa là bố vợ của Hoàng đế La Mã thứ hai Tiberius, ông ngoại của Hoàng đế Caligula, ông cố ngoại của Hoàng đế Nero.

Chú thích

1. Reinhold, p. 9; Roddaz, p. 23.
2. Plate, William (1867). “Agrippa, Marcus Vipsanius”. Trong Smith, William (biên tập). Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. 1. Boston: Little, Brown and Company. tr. 77–80. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 5 năm 2006. Truy cập ngày 8 tháng 10 năm 2015.

Sách tham khảo

• Badian, E. (1981). “Notes on the Laudatio of Agrippa”. Classical Journal. 76: 97–109.
• Buchan, J. (1937). Augustus. Boston: Houghton Mifflin.
• Evans, H.B. (1982). “Agrippa's Water Plan”. American Journal of Archeology. 86 (3): 401–411. doi:10.2307/504429.
• Firth, J.B. (1903). Augustus Caesar and the Organization of the Empire of Rome. New York: G. P. Putnam's Sons.
• Gray, E.W. (1970). “The Imperium of M. Agrippa: A Note on P. Colon. Inv. No. 4701”. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik. 6: 227–238.
• Lendering, Jona. “Marcus Vipsanius Agrippa”. Livius. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 22 tháng 4 năm 2007.
• McKechnie, P. (tháng 10 năm 1981). “Cassius Dio's Speech of Agrippa: A Realistic Alternative to Imperial Government?”. Greece and Rome. 28 (02): 150–155. doi:10.1017/S0017383500033258.
• Metello, Manuel Dejante Pinto de Magalhães Arnao (1998). Metellos de Portugal, Brasil e Roma (bằng tiếng Bồ Đào Nha). and João Carlos Metello de Nápoles. Lisboa: Edição Nova Arrancada. ISBN 972-8369-18-2.
• Reinhold, Meyer (1933). Marcus Agrippa: A Biography. Geneva: W. F. Humphrey Press.
• Roddaz, Jean-Michel (1934). Marcus Agrippa (bằng tiếng Pháp). Rome: École Française de Rome.
• Shipley, Frederick W. (1933). Agrippa's Building Activities in Rome. St. Louis: Washington University.

Đọc thêm

• Goldsworthy, Adrian (2014), Augustus: From Revolutionary to Emperor, London, UK: Weidenfeld & Nicolson, ISBN 9780297864257
• Powell, Lindsay (2015), Marcus Agrippa: Right-hand man of Caesar Augustus, Barnsley, UK: Pen & Sword, ISBN 9781848846173
• Geoffrey Mottershead, The Constructions of Marcus Agrippa in the West, University of Melbourne, 2005
• Augustus' Funeral Oration for Agrippa
• Marcus Agrippa, article in historical sourcebook by Mahlon H. Smith

Chức vụ chính trị
Tiền nhiệm Appius Claudius Pulcher và Gaius Norbanus Flaccus	Quan chấp chính tối cao Cộng hòa La Mã with Lucius Caninius Gallus 37 BC	Kế nhiệm Marcus Cocceius Nerva và Lucius Gellius Publicola
Tiền nhiệm Augustus và Sextus Appuleius	Quan chấp chính tối cao Đế quốc La Mã with Augustus 28 BC – 27 BC	Kế nhiệm Augustus và Titus Statilius Taurus