Sanda Dewi

Sanda Dewi စန္ဒာဒေဝီ
Chính cung Hoàng hậu Prome
Tại vị	Tháng 12, 1532 – Tháng 2, 1539
Tiền nhiệm	Shwe Zin Gon
Kế nhiệm	bản thân (với tư cách Hoàng hậu Prome của Vua Minkhaung)
Chính cung Hoàng hậu Prome
Tại vị	Tháng 2, 1539 – 19 tháng 5, 1542
Tiền nhiệm	bản thân (tư cách Hoàng hậu Prome của Vua Narapati)
Kế nhiệm	Salin Mibaya (với tư cách Phó vương hậu xứ Prome)
Bắc cung Hoàng hậu nhà Taungoo
Tại vị	Tháng 4, 1553 – 15 tháng 7, 1568
Chính cung Hoàng hậu nhà Taungoo
Tại vị	15 tháng 7, 1568 – 10 tháng 10, 1581
Tiền nhiệm	Atula Thiri Maha Yaza Dewi
Kế nhiệm	Hanthawaddy Mibaya
Thông tin chung
Sinh	1517/18[note 1]
Mất	1580s?
Phối ngẫu	Narapati của Prome (?—1539 [chồng mất]) Minkhaung của Prome ([tái hôn] 1539—1553 [chồng mất]) Bayinnaung (kết hôn 1539)
Hậu duệ	Với Narapati: không có Với Minkhaung: một người con trai không rõ tên Với Bayinnaung: Min Khin Saw
Tên đầy đủ Sanda Dewi Tên thật: Thiri Hpone Htut
Hoàng tộc	Ava
Thân phụ	Narapati II của Ava
Thân mẫu	Dhamma Dewi của Ava
Tôn giáo	Phật giáo Nguyên thủy

Sanda Dewi ( tiếng Miến Điện: စန္ဒာဒေဝီ phát âm tiếng Miến Điện: [sàɴdà dèwì]) là một trong số ba hoàng hậu của Vua Bayinnaung từ 1553 cho đến 1581. Bà cũng là một hoàng hậu lưỡng triều của hai vị vua vua cuối cùng của Prome từ 1532 cho đến 1542. Bà là bà ngoại của Natshinnaung, vua của Taungoo.

Tóm lược

Sinh thời là Công chúa Thiri Hpone Htut (သီရိဘုန်းထွဋ်သီရိဘုန်းထွဋ် phát âm tiếng Miến Điện: [θìɹḭ pʰóʊɴ tʰʊʔ]), con gái của Vua Shwenankyawshin xứ Ava và hoàng hậu Dhamma Dewi năm 1517 (18[?]). Sau khi cha bà bị giết ngày 25 tháng 3, 1527, bà đã được đứa đến Prome (Pyay) bởi vua Thado Minsaw của Prome. Sau này, bà kết hôn với một trong ba người cháu của Thado Minsaw, Vua Narapati của Prome trị vì từ 1532 cho đến 1539. Sau khi Narapati chết, bà tái hôn với em trai của Narapati, Minkhaung, và có một đứa con trai với ông.^[1]

Khi Prome thất thủ trước quân đội của nhà Taungoo vào tháng 5, 1542, nhà vua và hoàng hậu của Prome được đưa đến Taungoo. Khoảng tháng 4, 1553, Minkhaung bị xử tử vì bị nghi ngờ âm mưu ám hại Bayinnaung. Thiri Hpone Htut sau đó trở thành vợ lẽ của Bayinnaung, với tước vị Bắc cung Hoàng hậu, hiệu Sanda Dewi.^[2][3] Ngày 15 tháng 6, 1568, vị hoàng hậu cả, bà chính cung Atulathiri Maha Yazadewi qua đời, cùng ngày bà được tấn phong vị Chính cung Hoàng hậu thay thế. Hoàng hậu có với Bayinnaung một người công chúa, tên là Khin Saw, sau là mẹ của Natshinnaung, vị vua tương lai của Taungoo.^[4]

Ghi chú

1. Chronicles (Maha Yazawin Vol. 2 2006: 111) and (Hmannan Vol. 2 2003: 133) say she was 7 (in eighth year) when she was taken prisoner at Ava/Inwa (on ngày 22 tháng 3 năm 1525 per (Sein Lwin Lay 2006: 105–106)) to Prome/Pyay.

Chú thích

1. Hmannan Vol. 2 2003: 136
2. Harvey 1925: 342
3. (Hmannan Vol. 2 2003: 279): circa Kason 915 ME
4. Hmannan Vol. 3 2003: 68

Thư tịch học

• Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to ngày 10 tháng 3 năm 1824. London: Frank Cass & Co. Ltd.
• Kala, U (1724). Maha Yazawin (bằng tiếng Miến Điện). Quyển 1–3 (ấn bản thứ 4). Yangon: Ya-Pyei Publishing.
• Royal Historical Commission of Burma (1832). Hmannan Yazawin (bằng tiếng Miến Điện). Quyển 1–3 (ấn bản thứ 2003). Yangon: Ministry of Information, Myanmar.
• Sein Lwin Lay, Kahtika U (1968). Mintaya Shwe Hti and Bayinnaung: Ketumadi Taungoo Yazawin (bằng tiếng Miến Điện) (ấn bản thứ 2). Yangon: Yan Aung Sarpay.