Tiếng Seediq

Kari Seediq
	Taroko
Sử dụng tại	Đài Loan
Tổng số người nói	20,000
Dân tộc	Người Seediq, người Truku
Phân loại	Nam Đảo Formosa Bắc Atayal Kari Seediq; ; ;
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	trv
Glottolog	taro1264
ELP	Seediq

Tiếng Seediq (phát âm [seˈedæq]) là một ngôn ngữ Atayal ở vùng núi miền bắc Đài Loan, là ngôn ngữ của người Seediq và người Trucku.

Âm vị học

Tiếng Seediq có 19 âm vị phụ âm và 4 âm vị nguyên âm. Trong số này, có hai âm xát ngạc mềm (một vô thanh một hữu thanh), và một âm tắc lưỡi gà. Trong loạt âm tắc môi và chân răng có sự phân biệt vô thanh/hữu thanh; còn trong loạt âm tắc ngạc mềm và lưỡi gà chỉ có âm vô thanh. Âm tắc xát chân răng vô thanh có địa vị âm vị không vững chắc, có mặt chỉ trong một số thán từ (như teʼcu! "ôi rối bời!"), từ mượn và từ được gắn tiền tố danh động từ (gerund) hóa cese- (Tsukida 2005: 292, 297).

Phụ âm tiếng Seediq (phương ngữ Truku)^[2]^[3]
	Môi		Chân răng		Vòm		Ngạc mềm		Lưỡi gà	Thanh hầu
	vô thanh	hữu thanh	vô thanh	hữu thanh	vô thanh	hữu thanh	vô thanh	hữu thanh	Lưỡi gà	Thanh hầu
Tắc	p [p]	b [b]	t [t]	d [d]		(j [ɟ])	k [k]		q [q]	ʼ [ʔ]
Xát			s [s]				x [x]	g [ɣ]		h [h]
Tắc xát			(c [ts])
Cạnh lưỡi				l [l]
Mũi		m [m]		n [n]				ng [ŋ]
Vỗ				r [ɾ]
Lướt						y [j]		w [w]

Kí tự c và j lần lượt thể tha âm vòm của t và d sau i và y.

Hệ thống nguyên âm như sau:

Nguyên âm tiếng Seediq (phương ngữ Truku)^[2]
	Trước	Giữa	Sau
Đóng	i [i]		u [u]
Vừa		e [ə]
Mở	a [a]

Tiếng Seediq có ba nguyên âm đôi, là ay [ai̯], aw [au̯] và uy [ui̯].

Hình thái học

Giống những ngôn ngữ Nam Đảo khác, tiếng Seediq dùng láy âm để thể hiện chức năng ngữ pháp, như tạo số nhiều. Ví dụ:

qehuni "cây" → qe-qehuni "những cái cây" (láy Cə-)
seʼdiq "người" → sede-seʼdiq "con người" (láy CəCə-)^[4]

Cùng với láy âm, còn có nhiều tiền tố và hậu tố làm biến đổi nghĩa của từ trong quá trình phát sinh từ hay biến tố.

Chú thích

^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Taroko”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
^ ^a ^b Tsukida 2005, tr. 293.
^ Xu 2008, tr. 6-9.
^ Tsukida 2005, tr. 294-295.

[Glottolog-1] Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Taroko”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

[phon-2] Tsukida 2005, tr. 293.

[3] Xu 2008, tr. 6-9.

[4] Tsukida 2005, tr. 294-295.

[1]

[2]

[3]

[4]