Charles-Valentin Alkan

Charles-Valentin Alkan, c. 1835. Portret deur Édouard Dubufe

Charles-Valentin Alkan[1][2] (Frans: [ʃaʁl valɑ̃tɛ̃ alkɑ̃]; 30 November 1813 – 29 Maart 1888) was 'n Frans-Joodse komponis en virtuoos pianis. Op die kruin van sy roem in die 1830's en 1840's was hy, saam met sy vriende en kollegas Frédéric Chopin en Franz Liszt gereken tussen die toonaangewende pianiste in Parys, die stad waar hy bykans sy hele lewe spandeer het.

Alkan het baie toekennings by die Conservatoire de Paris; by wie hy aangesluit het voor hy ses was; verdien. Sy loopbaan in die salonne en konsertsale van Parys was gekenmerk deur ongereelde onttrekkings van openbare opvoerings as gevolg van persoonlike redes.

Alhoewel hy 'n wye netwerk van vriende gehad het in Parys se artistieke wêreld, insluitende Eugène Delacroix en George Sand, het hy vanaf 1848 begin om 'n kluisenaarsbestaan te voer. Hy het egter voortgegaan met komposisie- welke komposisies byna almal vir die klavier geskryf was. Gedurende hierdie tydperk het hy onder andere sy versamelings van grootskaalse studies in al die majeursleutels geskryf (Opus 35) en al die mineursleutels (Opus 39). Laasgenoemde sluit sy Simfonie vir Soloklavier (Opus 39, Nos. 4-7) en sy Concerto vir Soloklavier (Opus 39, nos. 8-10) in. Laasgenoemde werke word beskou as van sy grootste meesterwerke, en is van groot musikale en tegniese kompleksiteit. Alkan het in die 1870's teruggekeer van sy self-opgelegde aftrede ten einde 'n reeks opvoerings te gee wat bygewoon was deur 'n nuwe generasie Franse musikante.

Alkan se gehegtheid aan sy Joodse wortels word vertoon in beide sy lewe en sy werk. Hy was die eerste komponis om Joodse melodieë te inkorporeer in kunsmusiek. Hy was vlot in beide Hebreeus en Grieks, en hy het baie tyd spandeer aan 'n nuwe vertaling van die Bybel in die Franse taal. Ongelukkig is hierdie werk, soos baie van sy ander werke, verlore. Alkan was nooit getrou nie, maar sy veronderstelde seun, Élie-Miriam Delaborde was, soos Alkan, 'n virtuoos opvoerder op beide die klavier en die pedaalklavier, en het 'n aantal van Alkan se werke rangskik.

By Alkan se dood (welke volgens 'n volharde maar ongegronde legende veroorsaak was deur 'n vallende boekrak) het sy musiek verwaardeloos geraak, en was dit ondersteun deur slegs 'n paar musikante soos Ferruccio Busoni, Egon Petri en Kaikhosru Shapurji Sorabji. Vanaf die laat 1960's was daar egter 'n oplewing in sy musiek en het baie pianiste, gelei deur Raymond Lewenthal en Ronald Smith, sy musiek opgeneem en dit terug in die algemene repertoire gebring.[3]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Alkan het partymaal "aîné" (die ouere) tot sy handtekening gevoeg ten einde hom te onderskei van sy vier broers, welke almal aktief was as professionele musikante [ Conway (2012), 223.], en hierdie agtervoegsel was partykeer gebruik deur sy publiseerders [Sien bv. Alkan (1848), 1.]. Wat betref die koppeling van "Charles-Valentin", was sy naam gedurende sy leeftyd geskryf beide met die koppelteken en daarsonder. Dit word gerapporteer dat sy naam in sy "acte de naissance" (sy geboortsertifikaat) neergeskryf is beide met die koppelteken [Smith (2001) I, 14.] en daarsonder [François-Sappey (1991), 304.]. Alkan het self somtyds die koppelteken gebruik in sy gepubliseerde werke - byvoorbeeld in die voorwoord tot die Opus 31 Preludes - en somtyds nie - sy Opus 1 is gepubliseer as, deur "C.V. Alkan" [Alkan (1828), 1.]. Ander vorme kom ook voor: die Sonate de concert, Opus 47 se titelblad maak bv. melding van "Ch:Vin Alkan" [Alkan (1857), 1.] (vergelyk die handtekening in die illustrasie tot hierdie artikel) Alkan se handtekening in sy briewe is dikwels in die vorm "C:V:Alkan". [Sien vbe. in Conway (2013b]. Gesaghebbende bronne oor Alkan blyk sy naam op nie-diskriminerende wyse, of voor die voet, te gebruik sonder en met die koppelteken. Die skrywers verander soms selfs hulle opinie betreffende die kwessie tussen boeke - vergelyk bv. die titels van François-Sappey (1991) en François-Sappey en Luguenot (2013).
  2. Alkan se voorname word somtyds verkeerdelik aangegee as Charles-Henri Valentin (of Victorin) Morhange. [Smith (2000) I, 14.]. Dit is moontlik dat die gebruik van 'Henri' begin het as gevolg van 'n misverstand van die verkorting "Ch.". "Victorin" het ontstaan as gevolg van 'n misdruk in Kaikhosru Shapurji Sorabji se essay oor Alkan in sy 1932 boek, "Around Music". (Sien die Alkan Genootskap Bulletin 87, 5.)
  3. Vertaal uit die Engelse Wikipedia artikel