Djin

Die profeet Iederies besoek die hemel en hel, Persiese skildery.

’n Djin, djinn of djien (Arabies: الجن, al-jinn) is ’n bonatuurlike wese in vroeë Arabiese en later Islamitiese mitologie en die Islamitiese godsdiens.

Etimologie

[wysig | wysig bron]

Die woord "djin" kom van jinn, ’n Arabiese versamelwoord wat afgelei is van die Semitiese stam jnn (Arabies: جَنّ / جُنّ, jann) en hoofsaaklik "wegkruip" beteken. Sommige skrywers vertolk die woord se betekenis as "wesens wat verberg is van die sintuie".[1] Verwante woorde sluit in die Arabiese majnūn ("besete" of, meer algemeen, "waansinnig"), jannah ("tuin") en janīn ("embrio").[2] Jinn is die Arabiese meervoudsvorm; die enkelvoud is jinni.

Die Afrikaanse woord genius kom van Latyn af en beteken ’n beskermgees van mense en plekke in die antieke Romeinse godsdiens.

Die Koran

[wysig | wysig bron]

Djins word dikwels in die Koran genoem ("djien" gespel in die Afrikaanse Koran, as enkel- en meervoud); die naam van soera 72 is Al-Jînn of Die Djien.

Volgens die Koran is die djien uit "rooklose, vlammende vuur geskape" (soera 15:27), maar dit het ook ’n fisieke natuur en kan op ’n tasbare manier met mense en voorwerpe te doen kry, en andersom. Die djien, mense en engele is die drie bekende verstandige soort skepsels van Allah. Nes mense kan djien goed, boos en neutraal wees en hulle het dus ’n vrye wil, nes mense.[3] Die duiwel-djien is soortgelyk aan die demoon in die Christelike tradisie. Die djien is nie ’n engel nie en die Koran tref ’n duidelike onderskeid tussen die twee.

Volgens soera 18 (vers 50) is die duiwel (Iblies) "een van die djien". Hy het sy vrye wil misbruik deur nie voor Abraham te buig toe Allah engele en djien opdrag gegee het om dit te doen nie. Daarvoor is Iblies uit die Paradys verban en Satan (Shaytān) genoem.

Die Koran noem ook dat Mohammed as ’n profeet na "die djien en die mense" gegaan het (soera 51:56) en dat profete en boodskappers na albei gemeenskappe gestuur is[4] Nes mense sal djien geoordeel word op die Oordeelsdag en sal hulle na óf die Paradys (Djanna) óf die Hel (Djahannam) gestuur word na gelang van hul dade.[5]

Djin-eienskappe

[wysig | wysig bron]
’n Arabiese manuskrip van die Duisend-en-een-nag.
Aladdin en die djin, gebou van Lego-blokkies.

Die sosiale struktuur van djins is dieselfde as mense s’n; hulle het ook konings, howe, troues en rourituele.[6] ’n Algemene geloof is dat daar vyf ordes van djins is: die Marid (die sterkste soort), die Ifrit, die Sjaitan, die Ghoel (of Djin) en die Djan (die swakste soort).[7] Volgens ’n paar hadit-tradisies word djins in drie klasse verdeel: dié wat vlerke het en vlieg, dié wat soos slange en honde lyk en dié wat ononderbroke rondloop. Fozūnī beskryf hulle as wesens wat verskillende vorme het: Sommige lyk soos aasvoëls en slange, ander is lang mans in wit klere.[8] Hulle kan selfs hul verskyning maak as drake, wilde-esels en ander diere.[9] Hulle kan ook ’n menslike vorm aanneem om hul menslike slagoffers te mislei en vernietig.[10]

Ibn Taymiyyah, ’n invloedryke Middeleeuse teoloog, het geglo djins is oor die algemeen "onkundig, vals, verdrukkend en gevaarlik".[11] Hy het geglo djins is verantwoordelik vir baie van die "towerkrag" wat mense waarneem, en dat hulle met towenaars saamwerk om goed ongesiens op te lig, geheime waarhede aan waarsêers openbaar en die stem van afgestorwenes namaak tydens séances.[11]

Sewe konings van die djins word tradisioneel verbind met die dae van die week:[12]

  • Sondag: Al-Mudhib (Abu 'Abdallah Sa'id)
  • Maandag: Murrah al-Abyad Abu al-Harith (Abu al-Nur)
  • Dinsdag: Abu Mihriz (or Abu Ya'qub) Al-Ahmar
  • Woensdag: Barqan Abu al-'Adja'yb
  • Donderdag: Shamhurish (al-Tayyar)
  • Vrydag: Abu Hasan Zoba'ah (al-Abyad)
  • Saterdag: Abu Nuh Maimun

Stories oor djins word in baie Moslem-kulture oor die wêreld heen aangetref. In die provinsie Sindh in Pakistan het die storie van die djin in die Abbasidiese tydperk ontstaan en dit het deel van die plaaslike folklore geword. Daar is manlike en vroulike djins (jinn en jiniri onderskeidelik). Verhale oor vroulike djins sluit in Jejhal Jiniri.

Nog verhale oor djins word aangetref in die Duisend-en-een-nag,[13][14][15] onder meer in die bekende verhaal Aladdin en die Towerlamp.[16]

Galery

[wysig | wysig bron]
  • Die swart koning van die djins Al-Malik al-Aswad, in die laat 14de eeu, Boek van Wondere.
    Die swart koning van die djins Al-Malik al-Aswad, in die laat 14de eeu, Boek van Wondere.
  • Aladdin vlieg weg saam met twee mense, uit Duisend-en-een-nag, omstreeks 1900.
    Aladdin vlieg weg saam met twee mense, uit Duisend-en-een-nag, omstreeks 1900.
  • Ahsan-ol-Kobar, Ali en die Djin. Golestan Palace, 1568.
    Ahsan-ol-Kobar, Ali en die Djin. Golestan Palace, 1568.
  • Die slapende djin en die dame, uit Duisend-en-een-nag, illustrasie deur sir John Tenniel, 1912.
    Die slapende djin en die dame, uit Duisend-en-een-nag, illustrasie deur sir John Tenniel, 1912.
  • ’n 1886-teaterplakkaat vir ’n produksie van die pantomime Aladdin met ’n paar djins op die agtergrond.
    ’n 1886-teaterplakkaat vir ’n produksie van die pantomime Aladdin met ’n paar djins op die agtergrond.
  • ’n Bladsy uit die 14de/15de-eeuse manuskrip Kitab al-Bulhan, of Boek van Wondere.
    ’n Bladsy uit die 14de/15de-eeuse manuskrip Kitab al-Bulhan, of Boek van Wondere.
  • Huma, ’n driekoppige demoon.
    Huma, ’n driekoppige demoon.
  • Die vroulike demoon Tabia help met ’n bevalling.
    Die vroulike demoon Tabia help met ’n bevalling.
  • Maimun, die djinkoning van Saterdag.
    Maimun, die djinkoning van Saterdag.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Edward William Lane. "An Arabic-English Lexicon".. p. 462.
  2. ↑ Wehr, Hans (1994). Dictionary of Modern Written Arabic (4 uitg.). Urbana, Illinois: Spoken Language Services. p. 164. ISBN 978-0-87950-003-0.
  3. ↑ El-Zein, Amira. "Jinn", 420–421, in Meri, Joseph W., Medieval Islamic Civilization – An Encyclopedia.
  4. ↑ Muḥammad ibn Ayyūb al-Ṭabarī, Tuḥfat al-gharā’ib, I, bl. 68; Abū al-Futūḥ Rāzī, Tafsīr-e rawḥ al-jenān va rūḥ al-janān, ble. 193, 341
  5. ↑ Tafsīr; Bakhsh az tafsīr-e kohan, bl. 181; Loeffler, bl. 46
  6. ↑ Ṭūsī, p. 484; Fozūnī, p. 527
  7. ↑ Hughes, Thomas Patrick. Dictionary of Islam. 1885. "Genii" pgs. 133-138.
  8. ↑ Fozūnī, pp. 525–526
  9. ↑ Kolaynī, I, p. 396; Solṭān-Moḥammad, bl. 62
  10. ↑ Mīhandūst, bl. 44
  11. ↑ 11,0 11,1 Ibn Taymiyyah, al-Furqān bayna awliyā’ al-Raḥmān wa-awliyā’ al-Shayṭān ("Essay oor die Djin"), in Engels vertaal deur Abu Ameenah Bilal Phillips
  12. ↑ Robert Lebling (30 Julie 2010). Legends of the Fire Spirits: Jinn and Genies from Arabia to Zanzibar. I.B.Tauris. p. 87. ISBN 978-0-85773-063-3.
  13. ↑ The fisherman and the Jinni by About.com Classic Literature
  14. ↑ Idries Shah - Tales of the Dervishes by die ISF-webtuiste
  15. ↑ Ma’aruf the Cobbler and His Wife
  16. ↑ The Arabian Nights - Aladdin; or, The Wonderful Lamp by About.com Classic Literature

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • Abu al-Futūḥ Rāzī, Tafsīr-e rawḥ al-jenān va rūḥ al-janān IX-XVII (tot dusver gepubliseer), Teheran, 1988.
  • Moḥammad Ayyūb Ṭabarī, Tuḥfat al-gharā’ib, red. J. Matīnī, Teheran, 1971.
  • Abū Jaʿfar Moḥammad Kolaynī, Ketāb al-kāfī, red. A. Ghaffārī, 8 vols., Teheran, 1988.
  • Edward William Lane, An Arabic-English Lexicon, Beiroet, 1968.
  • L. Loeffler, Islam in Practice: Religious Beliefs in a Persian Village, New York, 1988.
  • M. Mīhandūst, Padīdahā-ye wahmī-e dīrsāl dar janūb-e Khorāsān, Honar o mordom, 1976, bl. 44–51.
  • Solṭān-Moḥammad ibn Tāj al-Dīn Ḥasan Esterābādī, Toḥfat al-majāles, Teheran.
  • Moḥammad b. Maḥmūd Ṭūsī, Ajāyeb al-makhlūqāt va gharā’eb al-mawjūdāt, red. M. Sotūda, Teheran, 1966.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]

Notas

[wysig | wysig bron]