Elia Kazan

Elia Kazan
'n Beeld van die betrokke persoonlikheid.
Kazan omstreeks 1967.
Geboortenaam Elias Kazantzoglou
Geboorte (1909-09-07)7 September 1909
Sterfte 28 September 2003 (op 94)
Aktiewe jare 1934-1976

Elia Kazan (gebore as Elias Kazantzoglou; 7 September 1909 – 28 September 2003) was ’n Amerikaanse regisseur, vervaardiger, skrywer en akteur wat deur The New York Times beskryf is as "een van die mees geëerde en invloedryke regisseurs in die geskiedenis van Broadway en Hollywood".[1]

Loopbaan

[wysig | wysig bron]
Marlon Brando en Vivien Leigh in ’n toneel uit A Streetcar Named Desire (1951).

Kazan is in Istanboel gebore en nadat hy toneelspel aan die Yale-universiteit studeer het, het hy agt jaar lank toneelgespeel. Hy was in 1947 die medestigter van die Actors Studio, wat "metodetoneelspel" bekendgestel het onder leiding van Lee Strasberg. Kazan het in ’n paar rolprente gespeel, onder meer City for Conquest (1940).[2]

Hy het 21 akteurs afgerig wat Oscar-benoemings gekry het, waarvan nege gewen het. Hy was die regisseur van ’n rits suksesvolle flieks, insluitende A Streetcar Named Desire (1951), On the Waterfront (1954) en East of Eden (1955). Hy het self twee Oscars vir beste regisseur gewen en ’n ere-Oscar gekry. Hy het ook drie Tonys en vier Golden Globes gewen.

Sy prente het gehandel oor persoonlike en sosiale kwessies wat hom geïnteresseer het. Hy het gesê hy moes "empatie met die basiese tema" gehad het.[3] Die eerste prent van dié soort was Gentleman's Agreement (1947, met Gregory Peck), wat gehandel het oor anti-Semitisme in Amerika. Dit het agt Oscar-benoemings gekry en drie gewen, onder meer die een vir Kazan vir beste regisseur. Dit is gevolg deur Pinky (1949), een van die eerste hoofstroomprente in Hollywood wat rassevooroordele teen swart mense behandel het. In 1954 was hy die regisseur van On the Waterfront, oor vakbondkorrupsie aan die New Yorkse waterfront.

A Streetcar Named Desire (1951), wat geskoei was op die toneelstuk met dieselfde naam wat hy ook geregisseer het, het 12 Oscar-benoemings gekry, waarvan dit vier gewen het. Dit was ook Marlon Brando se deurbraakrol. In 1955 was hy die regisseur van East of Eden, wat James Dean aan fliekgehore bekendgestel het.

’n Ommekeer in Kazan se loopbaan was toe hy in 1952 ’n getuie was voor die House Committee on Un-American Activities ten tyde van die Hollywood-swartlys. Hy het negatiewe reaksie gekry van baie liberale vriende en kollegas. Sy getuienis het ’n einde help bring aan die loopbaan van sy voormalige kollegas Morris Carnovsky en Art Smith, asook aan dié van die dramaturg Clifford Odets.[4] Amper ’n halfeeu later het sy antikommunistiese getuienis steeds opslae gemaak. Toe hy in 1999 sy ere-Oscar kry, het duisende akteurs verkies om nie hande te klap nie – terwyl 250 mense buite die gebou betoog het.[5]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Rothstein, Mervyn (28 September 2003). "Elia Kazan, Influential Director, Dies at 94". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 April 2016. Besoek op 28 Januarie 2009.
  2. ↑ "Scenes from "City for Conquest" with Elia Kazan" Grepe met Elia Kazan
  3. ↑ Stevens, George Jr. Conversations with the Great Moviemakers of Hollywood's Golden Age, Alfred A. Knopf (2006) pp. 389–408
  4. ↑ "A McCarthy Era Memory That Can Still Chill New York Times, 16 Januarie 1997
  5. ↑ "Amid Protests, Elia Kazan Receives His Oscar New York Times, 22 Maart 1999