Franse Nasionale Dag
.jpg)
Die Franse Nasionale Dag (Frans: La fête nationale française of le quatorze juillet - letterlik die 14de Julie) of Bastilledag word sedert 1880 elke jaar op 14 Julie gevier. Die dag gedenk die Fête de la Fédération wat gehou is tydens die eerste viering van die bestorming van die Bastille wat op 14 Julie 1789 tydens die Franse Rewolusie plaasgevind het. Die bestorming van die Bastille is gesien as 'n simbool van die opstand van die moderne Franse nasie en die versoening van al die Franse binne die grondwetlike monargie wat die Eerste Republiek voorafgegaan het en die einde van absolute monargie in Frankryk aangedui het.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die Bestorming van die Bastille
[wysig | wysig bron]
Op 5 Mei 1789 het Lodewyk XVI die State-Generaal byeengeroep om hulle griewe aan te hoor. Die afgevaardigdes van die Derde Stand wat die burgery verteenwoordig het (die ander twee stande was die geestelike stand en adelstand) het besluit om weg te breek van die Nasionale Vergadering. Op 20 Junie het die afgevaardigdes van die Derde Stand die Eed op die Kaatsbaan onderneem waarin hulle gesweer het om nie uitmekaar te gaan voor 'n nuwe grondwet gevestig is nie. Afgevaardigdes van die ander stande het geleidelik by hulle aangesluit en koning Lodewyk het hulle geldigheid op 27 Junie erken. Die vergadering het hulleself op 9 Julie herdoop tot die Nasionale Grondwetlike Vergadering, en as 'n wetgewer begin optree en 'n grondwet begin opstel.
Kort op die hakke van die afdanking van die Koninklike Minister van Finansies Jacques Necker het die burgers van Parys, uit vrees dat hulle verteenwoordigers deur die koninklike magte aangeval sou word en om beheer oor te neem en om wapens vir die algemene bevolking te bekom, die Bastille, 'n tronk wat dikwels gebruik is om mense vir arbitrêre redes aan te hou op grond van 'n lettre de cachet ('n koninklike lasbrief tot inhegtenisneming) op 11 Julie bestorm. Behalwe vir die groot wapenstoor waaroor die Bastille beskik het was dit bekend dat politieke gevangenes wat in hulle werke die koninklike regering afgekeur het, daar aangehou is, en is dit beskou as 'n simbool van die absolutisme van die monargie. Daar was toevallig ten tyde van die aanval op die Bastille slegs sewe gevangenes waarvan nie een polities belangrik was nie.
Toe die skare – waarby drostende gardes françaises naderhand aangesluit het – gewys het dat hulle 'n waardige teenstander van die fort se verdedigers was, het die bevelvoerder van die Bastille, goewerneur de Launay ingegee en die hek oopgemaak om 'n wedersydse menseslagting te voorkom. Gevegte het egter, moontlik weens 'n misverstand, weer opgevlam. Agt-en-negentig aanvallers en slegs een verdediger het in die gevegte self gesterf. De Launay, 'prévôt des marchands' (min of meer die burgemeester) Jacques de Flesselles en sewe ander verdedigers is egter in die nasleep doodgemaak.
Die bestorming van die Bastille was belangriker as 'n saamtrekpunt en simboliese gebaar van rebellie as wat dit 'n praktiese versetaksie was. Kort na die bestorming van die Bastille is feodalisme op 4 Augustus afgeskaf en op 26 Augustus is die Verklaring van die Regte van die Mens en die Burger uitgevaardig.
Die Fête de la Fédération
[wysig | wysig bron]
Die Fête de la Fédération van die 14 Julie 1790 was 'n reusefees en amptelike gebeurtenis om die opstand en die kortstondige grondwetlike monargie in Frankryk te vier benewens wat die bevolking gesien het as die gunstige voltrekking van die Franse Rewolusie.
Die gebeurtenis het op die Champ de Mars, op daardie stadium buite Parys, maar tans die terrein van die Eiffeltoring, plaasgevind. Die terrein is vrywillig deur die burgers van Parys omskep in wat onthou word as die Journée des brouettes ("Kruiwadag").
'n Nagmaaldiens is deur Talleyrand, biskop van Autun, gehou. Die gewilde generaal La Fayette het in sy hoedanigheid as kaptein van die Nasionale Wag van Parys en vertroueling van die koning die eed van die grondwet onderneem, gevolg deur die Koning Lodewyk XVI.
Na die amptelike feesvieringe is 'n reuse vierdaglange populêre fees gehou.
Oorsprong van die Huidige Vakansiedag
[wysig | wysig bron]
Op 30 Junie 1878 is 'n fees in Parys gehou ingevolge 'n amptelike besluit om die Republiek te vereer. Op 14 Julie 1879 is nog 'n fees van 'n semi-amptelike aard gehou. Die dag se gebeurtenisse het 'n militêre parade in Longchamp, 'n onthaal in die Kamer van Afgevaardigdes, georganiseer en voorgesit deur Léon Gambetta, en 'n Republikeinse Fees in die pré Catelan, wat deur Louis Blanc en Victor Hugo bygewoon is, ingesluit. Orals in Frankryk het, soos in Le Figaro op die 16de verslag gedoen is, "mense baie feesgevier om die Bastille te gedenk".
Op die 21 Mei 1880 het Benjamin Raspail 'n wet voorgestel waarvolgens "die Republiek die 14 Julie as 'n jaarlikse nasionale vakansiedag sou kies". Die Nasionale Vergadering het op 21 Mei en 8 Junie oor die teks gestem. Die Senaat het dit op 27 en 29 Junie goedgekeur en 14 Julie bo 4 Augustus (wat die einde van die feodale stelsel op 4 Augustus 1789 sou gedenk het) gekies. Die wet het op 6 Julie 1880 van krag geword, en die Ministerie van Binnelandse Sake het aan sy prefekte aanbeveel dat die dag "gevier moes word met al die glinstering wat die plaaslike hulpbronne toelaat". Die feesvieringe van die nuwe vakansiedag in 1880 was besonder manjifiek.
In debat wat gelei het tot die aanvaarding van die openbare vakansiedag het Henri Martin, voorsitter van die Franse Senaat, die senaat toegespreek op 29 Junie 1880 in 'n toespraak waarin hy gesê het:
- Henri Martin: – "Daar is dan vervolgens, op 14 Julie 1789, bloed vergiet, 'n aantal laakbare aksies uitgevoer; maar, helaas! – in al die groot gebeurtenisse in die geskiedenis, is vooruitgang net soos hier gekoop deur groot pyn, en deur bloed. Ons hoop dat dit nie in die toekoms so sal wees nie." (" très-bien (hoor-hoor / baie goed) " aan die linkerkant, onderbrekings aan die regterkant).
- Aan die regterkant: – Ja, laat ons hoop!
- Hervé de Saisy: – "Ons is natuurlik nie net besig om dit te doen nie!"
- Henri Martin: – "Ons het die reg om te hoop. Maar ons mag nie vergeet van die 14 Julie, waar die oorwinning van die nuwe oor die ancien régime (ou bedeling) deur 'n gewapende stryd gekoop is nie, moenie vergeet dat na die dag 14 Julie 1789 daar die dag 14 Julie 1790 was." (« très-bien (hoor-hoor / baie goed)! » aan die linkerkant).
- Hierdie dag sou jy nie veroordeel as gevolg bloedvergieting nie, dat dit verdeeldheid onder almal in die land gesaai het nie, die dag was die beëdiging van die eenheid van Frankryk. Ja, dit het beëdig wat die ou adellikes voorberei het. Die ou adellikes het so te sê die liggaam van Frankryk gemaak, en ons het nie vergeet nie; die Rewolusie, op dié dag, die 14de Julie 1790, het gemaak, ek wil nie sê die hart van Frankryk nie – niemand behalwe God het die hart van Frankryk gemaak nie – maar die Rewolusie het aan Frankryk-self sy gewete gegee", (" très-bien ! " deur dieselfde banke); "dit het opsigself die hart van Frankryk openbaar gemaak"
Moderne viering
[wysig | wysig bron]
14 Julie is die Franse nasionaledag wat bloot 14 Juillet of minder algemeen maar altyd in amptelike gebruik Fête nationale genoem word. In Engels word daar byna altyd van Bastille Day gepraat en die naam Bastilledag word ook soms in Afrikaans gebruik, met soortgelyke woordsamestellings in ander tale soos Deens: Bastilledagen.
Die dag gedenk die 1790 Fête de la Fédération, maar dit word dikwels, ook in Frankryk, met die Bestorming van die Bastille verbind. Militêre parades, die Défilés du 14 juillet, word op die oggend van die 14 Julie gehou met die grootste wat langs die Champs-Élysées in Parys voor die President van die Republiek gehou word.
Die parade word geopen met ondermeer kadette van die École Polytechnique, Saint-Cyr en École Navale, wat gevolg word deur ander infanteriemagte, gevolg deur gemotoriseerde magte; en 'n verbyvlug deur die Patrouille de France. In die afgelope aantal jare het 'n gebruik ontstaan om eenhede van Frankryk se internasionale bondgenote na die parade uit te nooi; in 2004 tydens die eeufeesviering van die Entente Cordiale, het Britse magte (die orkes van die Royal Marines, die Household Cavalry Mounted Regiment, Grenadier Guards en King's Troop, Royal Horse Artillery) die parade in Parys vir die eerste keer gelei met die Red Arrows wat 'n verbyvlug uitgevoer het.[1]
Die parade betrek ook die Franse Republikeinse Wag, en by geleentheid (nie-militêre) polisie-eenhede. Die parade eindig altyd met die baie gewilde Paryse Brandweer, wat in Frankryk militêre status het. Die studente van die École Polytechnique voer gewoonlik een of ander poets uit op die dag.
Die President het in die verlede 'n onderhoud met die pers gevoer waarin die land se toestand en toekomstige projekte bespreek is. Nicolas Sarkozy, wat in 2007 tot president verkies is, het verkies om nie so 'n onderhoud toe te staan nie. Die president hou ook 'n tuinparty by die Palais de l'Élysée.
Baie stede in Frankryk reël vuurwerkvertonings en danspartytjies (bals du 14 juillet) op die aand van 14 Julie. Die plaaslike brandweer reël normaalweg 'n brandweerbal (bals des pompiers).
Die Franse Nasionale dag val met die Tour de France saam en Franse ryers probeer gewoonlik om op die dag 'n stadiumoorwinning te behaal.
Artikel 17 van die Franse Grondwet gee die President die reg om oortreders te verskoon en sedert 1991 het die President op 14 Julie talle oortreders kwytgeskeld van kleiner oortredings soos verkeersoortredings. In 2007 is niemand egter deur President Sarkozy kwytgeskeld nie.[2]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ http://www.entente-cordiale.org/en/6a_c.php?id=1
- ↑ Sarkozy enterre la grâce présidentielle du 14 juillet Geargiveer 8 Oktober 2007 op Wayback Machine, plusnews.fr
