Groot Mere

Die Groot Mere, soos uit die ruimte gesien
Kaart wat die Groot Mere vertoon

Die Groot Mere (Engels: Great Lakes) is 'n groep van vyf uitgestrekte varswatermere langs die Kanadees-Amerikaanse grens. Hulle vorm die grootste groep varswatermere ter wêreld en saam met die Sint-Laurensrivier ook die grootste varswaterstelsel. Vanweë hulle grootte word ook soms na hulle as binnelandse seë verwys. Die maksimale hoogteverskil tussen die mere is sowat 150 meter, waarvan die Niagara-watervalle tussen die Erie- en Ontariomeer die grootste deel uitmaak.

Die Groot Mere

[wysig | wysig bron]

Die groep van die Groot Mere word gevorm deur (van wes na oos):

  • Die Bowemeer (die mees uitgestrekte en diepste meer, in Engels bekend as die Lake Superior)
  • Die Michiganmeer (die enigste wat uitsluitlik op Amerikaanse grondgebied lê en die tweede grootste meer ten opsigte van volume)
  • Die Huronmeer (die tweede grootste in die gebied)
  • Die Eriemeer (die kleinste meer ten opsigte van volume en diepte)
  • Die Ontariomeer (die kleinste meer in die gebied ten opsigte van oppervlak, wat ook op 'n laer hoogte bo seevlak lê as die ander mere)

Meting

[wysig | wysig bron]
  • Die Bowemeer
    Die Bowemeer
  • Die Michiganmeer
    Die Michiganmeer
  • Die Huronmeer
    Die Huronmeer
  • Die Eriemeer
    Die Eriemeer
  • Die Ontariomeer
    Die Ontariomeer
Bowemeer Michiganmeer Huronmeer Eriemeer Ontariomeer
Oppervlakte-area 82,000 km2 58,000 km2 59,600 km2 25,700 km2 19,500 km2
Watervolume 12,000 km3 4,900 km3 3,540 km3 480 km3 1,640 km3
Hoogte bo seespieël[1] 180 m 176 m 176 m 174 m 75 m
Gemiddelde diepte[2] 147 m 85 m 59 m 19 m 86 m
Maksimum diepte 406 m 281 m 230 m 64 m 246 m
Groot nedersettings[3] Duluth, MN
Marquette, MI
Sault Ste. Marie, MI
Sault Ste. Marie, ON
Superior, WI
Thunder Bay, ON 		Chicago, IL
Gary, IN
Green Bay, WI
Michigan City, IN
Milwaukee, WI
Muskegon, MI
Traverse City, MI 		Alpena, MI
Bay City, MI
Owen Sound, ON
Port Huron, MI
Sarnia, ON 		Buffalo, NY
Cleveland, OH
Erie, PA
Toledo, OH 		Hamilton, ON
Kingston, ON
Mississauga, ON
Oshawa, ON
Rochester, NY
Toronto, ON
Pickering, ON
Relatiewe hoogte bo seespieël, gemiddelde diepte, maksimum diepte en volumes van die Groot Mere.
Notes: Die area van elke reghoek is proporsioneel tot die volume van elke meer. Alle metings is met laagwater geneem.
Source: EPA[1]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Die bevrore Eriemeer in wintertyd

Die Groot Mere is teen die einde van die geologiese Pleistoseen-tydperk gevorm, toe smeltwater van die gletsers die meerbekkens, wat benede seevlak lê, begin opvul het. Seestrate, klein riviere en kanale verbind die mere met mekaar.

Die eerste Europese ontdekkers in die gebied was Franse voyageurs. Hierna maak Franse, Engelse en Amerikaners dekades lank aanspraak op die gebied, wat veral danksy die pelshandel ekonomies belangrik word. Met die einde van die Brits-Amerikaanse Oorlog in 1812 begin die grootskaalse immigrasie van Europese setlaars, wat van die gebied een van die kulturele en ekonomiese hartlande van Noord-Amerika maak. Die inwyding van die Eriekanaal in 1825 bevorder die ekonomiese ontwikkeling van die Groot Mere-gebied.

Met die opening van die Sint-Laurens-waterweg in 1959 word die Groot Mere 'n internasionale waterweg. Die waterweg met 'n lengte van 3 769 kilometer, wat uit 'n aantal kanale, damme en sluise bestaan, verbind die Groot Mere met die hawe van Montréal en die Atlantiese Oseaan. Die belangrikste vragte is ystererts, graan, ru-olie en vervaardigde goedere. Die waterweg is bevaarbaar tussen April en Oktober; tydens die winter verys die hawens, en winterstorms word 'n ernstige bedreiging vir skeepvaart.

Rioolwater van die Groot Mere se metropolitaanse gebiede soos Toronto, Detroit en Chicago het die ekologiese stelsel van die mere dekades lank bedreig. Sedert die sestigerjare van die 20ste eeu het die mere egter begin herstel, en vorm met hulle strande en parke, en word die natuurskone gebied 'n belangrike toeristebestemming.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 "Great Lakes Atlas: Factsheet #1" (in Engels). United States Environmental Protection Agency. 9 Maart 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Februarie 2003. Besoek op 3 Desember 2007.
  2. ↑ Grady, Wayne (2007). The Great Lakes. Vancouver: Greystone Books and David Suzuki Foundation. ISBN 9781553651970.
  3. ↑ Sien Lys van stede aan die Groot Mere vir 'n volledige lys.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Skeepvaart - Lakers en Salties