HD 140283

HD 140283
Digitized Sky Survey-foto van HD 140283.
Digitized Sky Survey-foto van HD 140283.
Sterrebeeld Weegskaal
Spektraaltipe F9VkA5mA1[1]
Soort Populasie II
Waarnemingsdata (Epog J2000)
Regte klimming 15h 43m 03.09706s[2]
Deklinasie -10° 56′ 00.6036″[2]
Skynmagnitude (m) 7,205 ± 0,02[3]
Besonderhede
Radius (R☉) 1,4
Ligsterkte (L☉) 3,83
Ouderdom (jaar) 14,46 ± 0,8 miljard
(minimum 13,66 miljard)[3]
Temperatuur (K) 5 777 ± 55[3]
Afstand (ligjaar) ~190
Rotasiespoed (km/s) ≤ 3,9[4]
Metaalinhoud [Fe/H] -2,40 ± 0,10[3]
Ander name
BD-10 4149, GJ 1195, HIP 76976, SAO 159459
Portaal  Portaalicoon   Sterrekunde

HD 140283, nieamptelik bekend as die Metusalag-ster,[5] is ’n metaalarm subreusester sowat 190 ligjare van die Aarde af in die sterrebeeld Weegskaal.[3] Sy skynbare magnitude is 7,205.[3] Die ster is langer as ’n eeu aan sterrekundiges bekend as ’n ster met ’n hoë snelheid, en ’n vroeë spektroskopiese ontleding deur Chamberlain en Aller het gewys dit het ’n heelwat laer metaalinhoud as die Son.[6] Dit is een van die naaste populasie II-sterre aan ons.

Ouderdom en belangrikheid

[wysig | wysig bron]

Omdat HD 140283 nie op die hoofreeks lê en ook nie ’n rooireus is nie, kan sy posisie op die Hertzsprung-Russell-diagram vertolk word met teoretiese modelle van ster-evolusie om sy ouderdom af te lei. Dit is seldsaam om die ligsterkte, oppervlaktemperatuur en samestelling van ’n ster wat nie deel van ’n sterreswerm is nie, presies genoeg te ken om ’n naby-waarde van sy ouderdom te bepaal; weens hul relatiewe skaarste geld dit nog meer vir ’n populasie II-ster soos HD 140283. In ’n onlangse studie[7][8] met die Hubble-ruimteteleskoop is die presiese parallaks (en dus afstand en ligsterkte) van die ster gemeet.[3] Daarmee is sy ouderdom geraam op 14,46 ± 0,8 miljard jaar.[3] Hierdie waarde is onseker en kan teenstrydig wees met die geraamde ouderdom van 13,8 miljard jaar van die heelal.[3][9] Die ster moes kort ná die Groot Knal gevorm het[3] en is een van die oudste sterre bekend.[10]

Studies van die ster help sterrekundiges ook die heelal se vroeë geskiedenis verstaan. Sterre met ’n lae metaalinhoud (maar nie nul nie) soos HD 140283 dui aan die ster kom uit die tweede generasie sterre. Daar word geglo hul inhoud van swaar elemente kom van ware metaallose sterre (populasie III-sterre), waarvan nog geen geïdentifiseer is nie.[11] Die eerste sterre het vermoedelik ’n paar honderd miljoen jaar ná die Groot Knal gevorm, en hulle het ná net ’n paar miljoen jaar in supernovas aan hul einde gekom.[11] ’n Tweede generasie sterre, dié waartoe HD 140283 waarskynlik behoort, kon nie gevorm het voordat die gas wat in die vroeë sterre se supernovas verhit is, afgekoel het nie.[11] HD 140283 se ouderdom dui daarop dat die tyd wat dit geduur het vir die gas om af te koel, waarskynlik net ’n paar tien miljoen jaar was.[11]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ HD 140283 – Peculiar Star SIMBAD
  2. ↑ 2,0 2,1 van Leeuwen, F.; et al. (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2): 653–664. arXiv:0708.1752. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 H. E. Bond; E. P. Nelan; D. A. VandenBerg; G. H. Schaefer; D. Harmer (2013). "HD 140283: A Star in the Solar Neighborhood that Formed Shortly After the Big Bang". The Astrophysical Journal Letters. 765 (1): L12. arXiv:1302.3180. Bibcode:2013ApJ...765L..12B. doi:10.1088/2041-8205/765/1/L12.
  4. ↑ A. J. Gallagher; et al. (2010). "The barium isotopic mixture for the metal-poor subgiant star HD 140283". Astronomy and Astrophysics. 523: A24. arXiv:1008.3541. Bibcode:2010A&A...523A..24G. doi:10.1051/0004-6361/201014970.
  5. ↑ "Hubble Finds 'Birth Certificate' of Oldest Known Star". Science Daily. 7 Maart 2013. Besoek op 11 Augustus 2013.
  6. ↑ J. W. Chamberlain; L. H. Aller (1951). "The Atmospheres of A-Type Subdwarfs and 95 Leonis". Astrophysical Journal. 114: 52. Bibcode:1951ApJ...114...52C. doi:10.1086/145451.
  7. ↑ "Our neighbor star almost as old as universe". RT.com (in Engels). 13 Januarie 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Oktober 2019. Besoek op 23 Februarie 2013.
  8. ↑ "Hubble finds birth certificate of oldest known star". Phys.Org. 7 Maart 2013. Besoek op 7 Maart 2013.
  9. ↑ Planck Collaboration (2015). "Planck 2015 results. XIII. Cosmological parameters (See Table 4 on page 31 of pfd)". Astronomy & Astrophysics. 594: A13. arXiv:1502.01589. Bibcode:2016A&A...594A..13P. doi:10.1051/0004-6361/201525830.
  10. ↑ L. Smith (14 Januarie 2013). "The oldest star in the universe: Astronomers find HD 140283 is at least 13.2 billion years old". Daily Mail (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 April 2017. Besoek op 23 Februarie 2013.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 R. Cowen (10 Januarie 2013). "Nearby star is almost as old as the Universe". Nature. Nature News. doi:10.1038/nature.2013.12196. Besoek op 23 Februarie 2013.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]