Lagasj

Oorblyfsels van die antieke stad Lagasj.
Die ligging van Lagasj voor die Akkadiese Ryk (in groen) se uitbreiding. Die grondgebied van Sumer onder sy laaste koning, Lugal-zage-si, is in oranje. Omstreeks 2350 v.C.

Lagasj (wigskrif: 𒉢𒁓𒆷𒆠 LAGAŠKI; Sumeries: Lagaš), of Shirpurla, was ’n antieke stadstaat noordwes van die samevloei van die Eufraat en die Tigris en oos van Uruk in die hedendaagse Irak. Lagasj (nou Al-Hiba) was een van die oudste stede van die antieke Nabye Ooste. Die antieke terrein van Nina (hedendaagse Surghul) is sowat 10 km van daar en dui die suidelike grens van die staat aan. Die nabygeleë Girsu (hedendaagse Telloh), sowat 25 km noordwes van Lagasj, was die godsdienssentrum van die stadstaat. Lagasj se hooftempel was die É-Ninnu, wat aan die god Ningirsu opgedra was. Dit lyk of Lagasj die antieke stede Girsu, Nina, Uruazagga en Erim ingesluit het.[1]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]
Gudea van Lagasj. Diorietbeeld, Louvre.
Die naam "Lagash Ki" ("Land Lagasj"), op klei.

Uit inskripsies wat by Girsu ontdek is, lyk dit of Lagasj in die laat 3de millennium v.C. ’n belangrikse Sumeriese stad was. Dit is in dié tyd regeer deur onafhanklike konings, Ur-Nanshe en sy opvolgers. Nadat die Akkadiese Ryk dit oorgeneem het, het Lagasj sy onafhanklikheid verloor en sy heerser, of ensi, het ’n vasal van Sargon van Akkad en sy opvolgers geword. Lagasj het egter ’n baie belangrikste stad gebly en bowenal ’n sentrum van kunsontwikkeling.

Ná die val van Sargon se ryk het Lagasj weer floreer onder sy onafhanklike konings (ensi's), Ur-Baba en Gudea, en goeie handelsbetrekking met verre lande gehad. Volgens sy eie rekords het Gudea seders van Sirië gekoop, dioriet van Oos-Arabië, en koper en goud van Sentraal- en Suid-Arabië. Sy leërs het teen Elam in die ooste geveg. Kuns het veral in sy tyd ontwikkel. Dit is selfs taamlik seker hoe Gudea gelyk het, want hy het talle lewensgetroue beelde van homself in tempels dwarsdeur sy koninkryk laat oprig.

In Gudea se tyd was Lagasj se hoofstad eintlik Girsu. Die koninkryk het ’n oppervlakte van sowat 1 600 km2 beslaan. Dit het 17 groter stede ingesluit, asook 8 distrikshoofstede en talle dorpe (sowat 40 se name is bekend). Volgens een raming was Lagasj van omstreeks 2075 tot 2030 v.C. die grootste stad in die wêreld.[2]

Kort ná Gudea se tyd is Lagasj opgeneem in die Ur III-staat as een van sy belangrikste provinsies.[3] Ná die Ou Babiloniese tydperk het die stad blykbaar minder belangrik geword en min is oor die Lagasj daarna bekend.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Williams, Henry (2018). Ancient Mesopotamia (in Engels). Ozymandias Press. p. 57. ISBN 978-1-5312-6292-1.
  2. ↑ Tertius Chandler, Four Thousand Years of Urban Growth: An Historical Census (Edwin Mellen Press, 1987) ISBN 0-88946-207-0
  3. ↑ Joan Goodnick Westenholz, "Kaku of Ur and Kaku of Lagash", Journal of Near Eastern Studies, 43 (1984), pp. 339–42

Skakels

[wysig | wysig bron]