Listeriose

Listeriose
Klassifikasie en eksterne bronne
'Listeria monocytogenes'
ICD-10	A32
ICD-9	027.0
DiseasesDB	7503
MedlinePlus	001380
eMedicine	med/1312ped/1319
MeSH	D008088
Mediese waarskuwing

Listeriose is 'n bakteriële infeksie wat gewoonlik veroorsaak word deur die bakterie Listeria monocytogenes,^[1] hoewel die bakterieë L. ivanovii en L. grayi ook al in sekere gevalle aangemeld is. Listeria veroorsaak hoofsaaklik infeksies van die sentrale senuweestelsel (meningitis, meningoencephalitis, breinabses, cerebritis) en bacteremia in diegene wat immuunonderdruk is,^[2] swanger vroue, en mense aan die twee uiterstes van ouderdom (pasgeborenes en bejaardes), sowel as gastro-enteritis in gesonde persone wat erg besmet is. Listeria is alomteenwoordig en word hoofsaaklik oorgedra deur die orale roete, na die inname van besmette voedselprodukte, waarna die organisme die dermkanaal binnedring om sistemiese infeksies te veroorsaak. Die diagnose van listeriose vereis die isolasie van die organisme uit die bloed en/of serebrospinale vloeistof. Behandeling sluit in die langdurige administrasie van antibiotika, hoofsaaklik ampisillien en gentamicine, waarvoor die organisme gewoonlik vatbaar is.

Tekens en simptome

Die siekte affekteer hoofsaaklik ouer volwassenes, mense met verswakte immuunstelsels, swanger vroue en pasgeborenes. Mense sonder hierdie risikofaktore word selde geaffekteer. 'n Persoon met listeriose het gewoonlik koors en spierpyn, dikwels voorafgegaan deur diarree of ander gastroïntestinale simptome. Byna almal wat gediagnoseer is met listeriose het indringende infeksie (wat beteken dat die bakterieë versprei van hul ingewande na hul bloed of ander liggaamsdele). Die siekte kan soveel as twee maande na die eet van besmette kos voorkom.

Die simptome van 'n besmette persoon kan as volg wissel:

• Hoë-risiko persone, behalwe swanger vroue: Simptome sluit koors, spierpyne, kopseer, 'n stywe nek, verwarring, verlies van balans en stuiptrekkings in.
• Swanger vroue: Swanger vroue ervaar tipies slegs 'n ligte, griepagtige siekte. Infeksie tydens swangerskap kan egter lei tot 'n miskraam, stilgeboorte, premature geboorte of lewensgevaarlike infeksie van die pasgebore baba.
• Voorheen gesonde persone: Mense wat voorheen gesond was, maar blootgestel is aan 'n hoë dosis van listeriose kan die ontwikkeling van 'n nie-indringende siekte ('n siekte waar die bakterieë nie in hul bloedstroom of ander liggaamsdele versprei het nie) ervaar. Simptome kan diarree en koors insluit.

As 'n dier voedsel geëet wat besmet is met listeriose en nie enige simptome toon nie, is die meeste kenners van mening dat daar geen toetse of behandeling nodig is, selfs vir mense met 'n hoë risiko vir listeriose.^[3]

Voorkoming

Die hoof manier van voorkoming is deur die bevordering van veilige hantering, kook en verbruik van voedsel. Dit sluit in die was van rou groente en om rou kos deeglik te kook, sowel as oorskiet of gereed-om-te-eet kos soos warmbrakke verhit tot dit stomende warm is.^[4]

Nog 'n aspek van voorkoming is om hoë-risiko groepe soos swanger vroue en immuungekompromitteerde pasiënte te adviseer om rouwe pâtés en voedsel soos sagte kaas soos feta, Brie, Camembert kaas, en bleu te vermy. Room kaas, jogurt en maaskaas word as veilig beskou. In die Verenigde Koninkryk, advies langs hierdie lyne van die Hoof Mediese Beampte  wat geplaas is in kraam klinieke het gelei tot 'n skerp afname in die gevalle van listeriose in swangerskap in die laat 1980's.^[5]

Behandeling

Bacteremia moet behandel word vir 2 weke, meningitis vir 3 weke, en brein abses vir ten minste 6 weke. Ampisillien word oor die algemeen beskou as antibiotika van keuse; gentamicine is gereeld bygevoeg vir sy sinergistiese effek. Algehele sterftesyfer is 20-30%; van alle swangerskap-verwante gevalle, het 22% tot fetale verlies of neonatale sterfte, maar gewoonlik oorleef die moeders.^[6]

Onlangse uitbrekings

2017 Verenigde State van Amerika listeriose uitbreek

In Maart 2017 het die VSA se Sentrum vir Siektebeheer en Voorkoming (CDC) die ondersoek van 'n uitbraak van listeriose gekoppel aan die verbruik van sagte rou melk kaas gemaak deur Vulto Creamery wat gelei het tot twee sterftes.^[7] Die ondersoek het gelei tot 'n herroeping van sekere sagte kase wat deur die maatskappy vervaardig is.^[8]

2017–2018 Suid-Afrikaanse listeriose uitbreek

In die begin van Desember 2017 was 'n uitbraak van listeriose gerapporteer deur die Suid-Afrikaanse Departement van Gesondheid. Die uitbreek, vanaf 8 Januarie 2018, het dit 61 mense vereis, en dit is bevestig dat dit meer as 727 mense besmet het.^[9][10][11] Die bron van die uitbreek is nog nie bevestig nie.^[12] Op 5 Maart 2018 het Aaron Motsoaledi, die minister van gesondheid, gesê dat Enterprise Foods se Polokwane-fabriek die skuldige onderneming is wat die listeriose-uitbreking in Suid-Afrika betref.^[13]

Verwysings

1. Sherris Medical Microbiology (4th uitg.). McGraw Hill. 2003. ISBN 0-8385-8529-9.
2. Hof, H (1996). Baron S (red.). Listeria Monocytogenes in: Baron's Medical Microbiology (4th uitg.). Univ of Texas Medical Branch. ISBN 0-9631172-1-1. (via NCBI Bookshelf).
3. "CDC – Multistate Outbreak of Listeriosis Linked to Whole Cantaloupes from Jensen Farms, Colorado" (in Japannees). Cdc.gov. 27 September 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Januarie 2019. Besoek op 21 Junie 2013.
4. "CDC – Prevention – Listeriosis" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Mei 2020. Besoek op 29 September 2011.
5. Skinner (1996). "Listeria: the state of the science Rome 29–30 June 1995 Session IV: country and organizational postures on Listeria monocytogenes in food Listeria: UK government's approach". 7: 245–247.
6. Health authorities link 12 deaths to contaminated meat (February 2007) Geargiveer 27 Januarie 2016 op Wayback Machine URL besoek op 23 Mei 2014
7. http://www.huffingtonpost.com/entry/cdc-investigating-listeria-outbreak-linked-to-contaminated-cheese_us_58c2bc0ce4b054a0ea6a20bb?
8. LISTERIOSIS – USA (02): FATAL, UNPASTEURIZED SOFT CHEESE, AGED 60 DAYS, RECALL. ProMED-mail (12 Maart 2017). URL besoek op 13 March 2017.
9. (en) news24: listeriosis now a notifiable disease as death toll rises to 61 Geargiveer 8 Januarie 2018 op Wayback Machine
10. (af) proagri: agri SA erg bekommerd oor listeriose uitbreking in Suid-Afrika
11. (af) maroelamedia: 36 sterf na uitbreking van dodelike siekte
12. (en) news24: why there is no lead yet on source of deadly outbreak Geargiveer 8 Januarie 2018 op Wayback Machine
13. (af) maroelamedia: Motsoaledi se Enterprise Foods is skuldig

Eksterne skakels

Sien listeriose in Wiktionary, die vrye woordeboek.

• CDC Listeriose webwerf