Lotarius van Frankryk

Lotarius
Borsbeeld van Lotarius (omstreeks 1140) in die Musée Saint Rémi te Reims
Koning van Wes-Frankië
Voorafgegaan deur	Lodewyk IV
Opgevolg deur	Lodewyk V
Persoonlike besonderhede
Gebore	941 Laon
Sterf	2 Maart 986 (op 44-jarige ouderdom) Laon
Kind(ers)	Lodewyk van Frankryk Arnoelf van Reims (buite-egtelik)

Lotarius (Frans: Lothaire; Latyn: Lothārius; 941 – 2 Maart 986), ook bekend as Lotarius II,^{[lower-alpha 1]} III^{[lower-alpha 2]} of IV,^{[lower-alpha 3]} was die voorlaaste Karolingiese Koning van Wes-Frankië. Hy het van 10 September 954 tot sy dood in 986 geheers.

Kroonbestyging

Die gebiede waaroor die Karolingers geheers het (in geel) het teen die 10de eeu maar 'n geringe deel uitgemaak van Wes-Frankië

Lotarius is aan die einde van 941 in Laon gebore. Hy was die oudste seun van Koning Lodewyk IV van Frankryk en Gerberga van Sakse.^[1] Hy het sy vader op 10 September 954 as 13-jarige opgevolg en is op 12 November 954 deur Artald van Reims, Aartsbiskop van Reims, gekroon by die Abdy van Saint-Remi.^[2] Lotarius is tydens die siekte van sy vader in 951 reeds geruime tyd vir die koningskap voorberei, soos die gebruik was sedert die stigting van die Koninkryk van die Franke deur die Merowingiese Dinastie.^[3]

Koningin Gerberga het 'n ooreenkoms aangegaan met haar swaer Hugo die Grote, wat 'n teenstander was van Lotarius se vader.^{[lower-alpha 4][4]} In ruil vir Hugo se ondersteuning van Lotarius se bewind is hy as regent aangestel oor die hertogdom Akwitanië en oor 'n groot deel van die Koninkryk van Boergondië.^[5][4] Lotarius het 'n gefragmenteerde koninkryk geërf; magnate het byvoorbeeld grond, regte en posisies bekom sonder inagneming van die koning se gesag.^[6] Magnate soos Hugo die Grote en Herbert II van Vermandois was altyd 'n bedreiging.^[6]

In 955 het Lotarius en Hugo die Grote saam vir Poitiers beset. Met Hugo die Grote se dood in 956 het Lotarius, wat slegs vyftien jaar oud was, onder die beskerming gekom van sy oom aan moederskant, Bruno die Grote, broer van die koning van die Oos-Frankiese Ryk, Otto die Grote. Met Bruno se advies het Lotarius as bemiddelaar opgetree tussen Hugo se seuns – Hugo Capet en Otto. Die Koning het Parys en die titel dux francorum (Hertog van die Franke) gegee aan Hugo Capet. In 956 het hy die Hertogdom van Boergondië aan Otto toegewys.

Verslegtende verhoudinge met die Heilige Romeinse Ryk

Richard II van Normandië (regs), met die Ab van Mont Saint-Michel (middel) en Lotarius (links).

Aartsbiskop Bruno van Keulen se voogdyskap het tot 965 voortgegaan en Lotarius georiënteer tot 'n beleid van onderdanigheid teenoor Oos-Frankië, wat besig was om te ontwikkel in die Duitse Heilige Romeinse Ryk. Ten spyte van sy jeugdigheid wou Lotarius alleen heers en sy gesag herbevestig oor sy vasale. Die begeerte om politiese onafhanklikheid te bereik het tot verslegtende verhoudinge tussen die koning en sy familie aan moederskant gelei en 'n stryd ontketen met die nuwe Heilige Romeinse Ryk. Ten spyte hiervan wou Lotarius verhoudinge met Keiser Otto I behou deur aan die begin van 966 te trou met Prinses Emma van Italië (die enigste dogter van Keiserin Adelheid van Boergondië – die tweede vrou van Otto I, uit haar huwelik met Koning Lotarius II, 'n lid van die Bosoniede-dinastie^[1]).^[7]

In 962 sterf Boudewyn III van Vlaandere, die seun, mede-heerser en erfgenaam van Arnulf I van Vlaandere, waarop Arnulf Vlaandere aan Lotarius bemaak het. By Arnulf se dood in 965 het Lotarius Vlaandere binnegeval en verskeie stede beset; hy is egter uiteindelik teruggedryf deur ondersteuners van Arnulf II van Vlaandere. Lotarius het tydelik in beheer gebly van Arras en Douai.^[8] Lotarius het gepoog om sy invloed in Lotaringe uit te brei. Dié kortstondige koninkryk van die Karolingiese Ryk het voorheen aan sy familie behoort. Op sy beurt het Keiser Otto I weerstand teen Lotarius se toenaderings aangemoedig.^[9]

In 976 het die broers Reinier van Mons en Lambert I van Leuven, kort nadat hulle deur Keiser Otto II van die Heilige Romeinse Ryk ontneem is van hul erfenis aan vaderskant, 'n bondgenootskap aangegaan met Karel van Benede-Lotaringe (Koning Lotarius se jonger broer) en Otto van Vermandois. Hulle het met 'n leër opgeruk teen die Rykssoldate. 'n Groot geveg in Mons het hierop gevolg; dit was egter onbeslis.^[10][11] Alhoewel Lotarius in die geheim die oorlog aangemoedig het, het hy nie tussenbeide getree om sy broer te help nie.

Karel het die situasie uitgebyt en hom in Lotaringe gevestig.^[12] Sy doel was om die harmonie tussen Lotarius en die Huis Ardenne, wat lojaal was teenoor Keiser Otto I en 'n groot invloed in Lotaringe uitgeoefen het, te verbeek. Beide die kanselier-biskop, Adalbero van Reims en sy naamgenoot Biskop Adalbero van Laon, het tot die dinastie behoort.

In 977 het Karel vir koningin Emma, vrou van Lotarius I, van owerspel met Biskop Adalbero van Laon aangekla. Die Sinode van Sainte-Macre, onder leiding van aartsbiskop Adalbero van Reims, het in Fismes plaasgevind om die aangeleentheid te bespreek. Weens 'n gebrek aan bewysmateriaal is beide die koningin en die biskop vrygespreek, maar Karel, wat volstaan het met die gerugte, is deur Lotarius uit die koninkryk verban. Die Huis van Ardenne en Lotaringe, wat ten gunste was van 'n ooreenkoms met Otto II, het as onoorwinlik voorgekom aan die hof van Lotarius.

Otto II het egter die foute begaan om die graafskap Henegouwe aan Reginar IV en Lambert I te laat toekom, en om Karel aan te stel as hertog van Neder-Lotaringe, 'n streek wat ooreenstem met die noordelike helfte van Lotaringe, en wat sedert die laat 950's apart was van Bo-Lotaringe. Om Karel te beloon, wat die eer van die vrou van die koning van die Franke bevraagteken het, was 'n manier om die koning self aanstoot te gee.^[13]

Oorlog met die Helige Romeinse Ryk

In Augustus 978 het Lotarius 'n ekspedisie na Lotaringe onderneem. Hy is vergesel van Hugo Capet, en met hul oorsteek van die Meuserivier het hul Aken ingeneem, maar hulle kon nie daarin slaag om Otto II of Karel gevange te neem nie. Lotarius het hierna die keiserlike Paleis van Aken vir drie dae geplunder en Karel die Grote se bronsarend omgedraai om oos in plaas van wes te kyk.^{[lower-alpha 5][9][14]}

Uit weerwraak het Otto II, vergesel van Karel, Wes-Frankië in Oktober 978 binnegeval en Reims, Soissons (waar hy by die Abdy van St. Medard, Soissons gestop het^[15]) en Laon verwoes.^[15] Lotarius kon die keiserlike magte ontglip, maar Karel is in Laon deur Biskop Diederik I van Metz, 'n familielid van Keiser Otto I, tot koning van die Franke uitgeroep^[16]. Die keiserlike leër het tot by Parys gevorder, waar hulle teen Hugo Capet se leër te staan gekom het. Op 30 November 978 het Otto II en Karel, wat nie daarin kon slaag om Parys te beset nie, hul beleg van die stad opgehef en teruggedraai. Die Frankiese koninklike leër onder leiding van Lotarius het hulle agternagesit en verslaan terwyl hulle die Aisnerivier oorgesteek het,^[9] en deurdat hy Laon kon ontset, het hy Otto II gedwing om te vlug en skuiling in Aken te soek by Karel, die marionettekoning wat Otto II op Wes-Frankië wou afdwing.

In Wes-Frankië het die wanordelike terugtog van keiser Otto II 'n aansienlike impak gehad. Dit is lank daarna as 'n reuse oorwinning vir Lotarius beskou.^[17] Die Kronieke van Sens, wat in 1015 geskryf is, gee 'n epiese beskrywing: Lotarius is verhef tot 'n krygskoning wat die Duitse keiser tot in die hartjie van Lotaringe agtervolg het en op die oewer van die Argonne 'n groot menigte vyande verslaan het, waarna hy in glorie teruggekeer het na die Koninkryk van die Franke. Die kroniekskrywer sê:^[17] "Keiser Otto het, agterna gesit deur dié van sy magte wat wel kon ontsnap, in die grootste verwarring na sy land teruggekeer, waarna nie hy of sy leër ooit weer na Frankryk teruggekeer het nie". Dokumente uit die tyd berig eweneens oor die gebeurtenis in triomfantlike terme. 'n Diploma van die Abdy van Marmoutier naby Tours wat geskryf is na die aftrede van Otto II en tydens die bewind "van die groot Koning Lotarius, in sy ses-en-twintigste jaar (van sy heerskappy; hoewel skynbaar foutief), waarin hy die Saksers aangeval en die keiser gedwing het om te ontsnap", spreek boekdele. Hierdie terugblikke word deur sommige geskiedkundiges soos Karl Ferdinand Werner beskou as een van die eerste uitdrukkings van nasionale gevoel.^[17]

Versoening met die Heilige Romeinse Ryk

Die eenheid van Wes-Franke teen Otto II het tot gevolg gehad dat die dinastie van die Robertyne 'n prominente plek gekry het in die persoon van Hugo Capet, wie se tydgenote getuig het dat hy koning Lotarius getrou gedien het.^[18] Die stryd met die keiser het Hugo Capet se mag versterk, soos blyk uit sy verowering in 980 van Montreuil-sur-Mer van Arnulf II van Vlaandere.

Lotarius wou die ambisies van sy verbanne broer Karel verydel, en het besluit om in sy vader se voetspore te volg ten einde sy eie seun se opvolging te verseker. Op 8 Junie 979 is Prins Lodewyk gekroon as mede-heerser of junior koning (iunior rex)^{[lower-alpha 6][19]} – alhoewel hy nie werklik die mag bekom het nie tot Lotarius se afsterwe in 986^[20][21]. Dit was die tweede keer dat hierdie nuwe praktyk toegepas is in die koninkryk van Wes-Frankië, en die praktyk is later aangeneem deur die Dinastie van die Capetingers.

Hierna het Lotarius die Heilige Romeinse Ryk genader. Die biskoppe van Reims en Laon, saam met die Huis van Ardenne, het hierdie toenadering ondersteun. In Julie 980 het Lotarius en Otto II by Margut-sur-Chiers aan die Frankiese grens ontmoet en 'n vredesverdrag gesluit.^[9] As deel van die ooreenkoms het Lotarius afstand gedoen van sy reg op Lotaringe, wat Otto II toegelaat het om sy militêre magte te monster teen Bisantynse Italië. Die Robertyne het die vredesooreenkoms in 'n negatiewe lig gesien, aangesien hulle uitgesluit is van die onderhandelinge. Die Vrede van Margut het daartoe gelei dat die Frankiese koninkryk in die Ottoniese sfeer opgeneem is, met die gevolg dat die invloed van die Robertyne binne die koninklike regering verswak is ten gunste van die Lotaringiese adel.^[22] Omdat Hugo Capet gevrees het om vasgevang te word tussen die Karolingiese en Ottoniese konings, het hy in 981 na Rome gereis om kontak te maak met Otto II en sy eie bondgenootskap te sluit. Lotarius het gevolglik opdrag gegee vir sy gevangeneming by sy terugkeer.^[23]

Huwelik van sy erfgenaam

Om die mag van Hugo Capet as hertog van die Franke teë te werk het Lotarius– op aandrang van sy vrou Emma en Godfried I van Anjou–besluit om sy seun en erfgenaam Lodewyk met Adelheid van Anjou, Godfried se suster en die weduwee van twee magtige suidelike heersers, graaf Stefan van Gévaudan en Raymond van Toulouse, te laat trou. Lotarius se projek was ambisieus: hy wou die koninklike Karolingiese teenwoordigheid in die semi-onafhanklike suide van Wes-Frankië herstel, en–volgens Richerus–wou hy hiermee die steun van suidelike adellikes in sy stryd teen die Robertyne verkry.

Die troue tussen Adelheid-Blanche en prins Lodewyk het in 982 by Vieille-Brioude, Haute-Loire, plaasgevind. Hulle is albei onmiddellik as koning en koningin van Akwitanië gekroon deur Adelheid se broer, biskop Guy van le Puy. Die merkbare ouderdomsverskil tussen hulle–Lodewyk was vyftien terwyl Adelheid 'n veertigjarige vrou was–en Lodewyk se losbandige lewenstyl, het egter spoedig tot die einde van die huwelik in 984 gelei, met Lotarius wat sy seun ondersteun het, terwyl Adelheid haar toevlug gesoek het by Willem I van Provence, wat spoedig haar vierde man geword het.

Die bestaan van die huwelik, ten spyte daarvan dat dit opgeteken is deur eietydse en latere bronne (onder andere Richerus, Rodulfus Glaber, die Chronicon Andegavensi en die Kroniek van Saint-Maxence), is egter onlangs deur die historikus Carlrichard Brülh bevraagteken.^[24]

Die mislukking van die bondgenootskap met die Huis van Anjou het die mag van die Robertyne versterk, en uiteindelik het hulle Hugo Capet teen Karel van Benede-Lotaringe in 987 ondersteun.

Na die krisis in Akwitanië het Lotarius gereken op die lojaliteit van tien magtige noordelike biskoppe van die koninkryk en hul vasale, en die alliansie met die magtige Huis van Vermandois in die persoon van Herbert III van Vermandois, sy broerskind – as seun van sy halfsuster Gerberga van Lotaringe. Herbert III was egter betreklik oud en die biskoppe wat sy vader Lodewyk IV vroeër gedien het, was meer geïnteresseerd in geestelike kwessies as die verdediging van koninklike belange. Lotarius het egter nie die vermoë gehad om enige groot verowering, in ooreenstemming met Frankiese tradisie, te implementeer en die aristokrasie rondom hom te skaar nie.

Poging om Lotaringe terug te wen

Keiser Otto II is onverwags op 7 Desember 983 oorlede en het sy driejarige seun, Otto III as erfgenaam nagelaat. Hendrik II het, as die naaste familielid van die Ottoniese-dinastie, sonder veel teenkanting die regentskap van die koninkryk verkry en Otto III ontvoer in die hoop om self tot koning uitgeroep te word.^[25] Adalbero van Reims, gretig om Otto III en sy moeder Keiserin Theophanu te ondersteun, het Lotarius probeer oortuig om die Keiserin teen die Hertog van Beiere te ondersteun. Adalbero (in naam van Theophanu) het aangebied om Lotaringië terug te gee aan Lotarius. Lotarius het kort hierna formeel sy voogdyskap oor Otto III en Lotaringië verklaar. Danksy Adalbero het Lotarius erkenning van verskeie groot Lotaringiese adellikes ontvang, waaronder Godfried van Verdun, 'n lid van die Huis van Ardenne. Daarby het hy versoen geraak met sy broer Karel, wat gehoop het om Bo-Lotaringe te verkry (op die stadium regeer deur 'n regent, Beatrix, weduwee van Frederik I van Lotaringe en die suster van Hugo Capet). Lotarius het gehoop om hierna volle seggenskap oor Lotaringië te verkry. Nietemin het die spoedige ineenstorting van Hendrik II se planne die projek in die wiele gery: teen middel 984 was Keiserin Theophanu en Aartsbiskop Willigis van Mainz in staat daartoe om Otto III te red en beheer oor die Ryk te herwin.^[25] Die daaropvolgende vredesooreenkoms wat by Worms gesluit is tussen Hendrik II en Theophanu het die einde van Karolingiese aansprake op Lotaringië beteken en die triomf van die Huis van Ardenne bevestig, wat sy beheer in die streek versterk het.

Lotarius het geweier om afstand te doen van die gebied wat hy as behorende aan hom beskou het: hy het besluit om 'n bondgenootskap met Hendrik II te sluit, en op 1 Februarie 985 het hul gesamentlike magte by die oewer van die Ryn in Brissach aangekom. Die bondgenootskap het Adalbero van Reims bekommer, wat vir Hugo Capet gekontak het. Hendrik II het nie getrou gebly aan sy bondgenootskap met Lotarius nie, en gevolglik het die koning besluit om alleen na Lotaringië op te ruk. Aanvanklik het hy probeer om die ondersteuning van Hugo Capet te bekom, maar hy het geweier om sy suster en neef te verraai; hy het egter nie kant gekies teen enige van die strydende partye nie, en was ten gunste van Ottoniese oorheersing. Uiteindelik het Lotarius die ondersteuning verkry van die magtigste grawe van die koninkryk, Odo I van Blois en Heribert van Troyes. Kort hierna het hulle Bo-Lotaringië binnegeval, Verdun beleër en teen Maart 985 verskeie belangrike gevangenes gevange geneem: Godfried van Verdun (broer van Adalbero) en sy seun Frederik, Siegfried van Luxemburg (oom van Godfried I) en Diederik I van Lotaringe (neef van Hugo Capet).^[26]

Nadat hy na Laon teruggekeer het, het Lotarius Adalbero gedwing om 'n vesting in Verdun te bou om te verhoed dat die stad deur die keiserlike magte ingeneem word. Hy het hom ook gedwing om aan Aartsbiskop Egbert van Trier, Willigis van Mainz, en Ebergar van Keulen te skryf en te verklaar dat Lotarius die ware en enigste erfgenaam van die Karolingiese Ryk was.

Openlike konflik met die Huis van Ardenne

Toe die Kalief van Córdoba, Al-Mansur, Barcelona in 985 beleër het was Lotarius siek. Hy kon derhalwe geen hulp verleen aan Borrell II van Barcelona nie, wat gesante na Verdun gestuur het.^[27] Dit het bygedra tot die finale skeuring tussen die Spaanse Mark (Marca Hispanica)^[28]en die Frankiese kroon tydens die bewind van sy opvolgers.

Op hierdie stadium was Lotarius se mag aansienlik minder as dié van Hugo Capet.^[25] Gerbert van Aurillac het in 'n brief aan aartsbiskop Adalbero geskryf dat "Lotarius alleen in naam koning van Frankryk is; Hugo is egter nie in naam koning nie, maar in daad en ingesteldheid."^[29] Nie lank hierna nie het aartsbiskop Adalbero begin om openlik pro-Ottoniese standpunte te huldig. Hy het ook gepoog om Hugo Capet se verhouding met Otto III te beïnvloed.^[25] Toe die koning beveel het dat die vestings rondom die klooster van Saint-Paul in Verdun vernietig word, het Adalbero geweier op grond daarvan dat sy honger soldate nie meer die stad kon verdedig nie. Lotarius was woedend en wou Adalbero voor die gereg bring. Op 11 Mei 986 is Adalbero onder valse voorwendsels na 'n byeenkoms in Compiègne ontbied (onder andere dat hy sy broerskind en naamgenoot Adalbero sonder koninklike toestemming in die biskopsetel van Verdun geplaas het^[30]) en van hoogverraad aangekla.^[31] Hugo Capet het hierop met 6 000 man na Compiègne opgeruk en die vergadering uitmekaar gejaag voordat 'n uitspraak bereik kon word.^[31] Sommige historici meen dat die ingryping van Hugo Capet nie deur die verdediging van Adalbero gemotiveer is nie, maar eerder daarop gemik was om die vrylating van sy broerskind, die jong hertog Diederik I van Bo-Lotaringe, te bewerkstellig.^[32] Lotarius se doelwit was waarskynlik die versterking van sy wurggreep op Verdun en die omliggende streek, deur Adalbero te dwing om sy broerskind Adalbero van Verdun, seun van graaf Godfried I, te vervolg.^[32]

Lotarius kon nie 'n openlike konflik teen Hugo Capet bekostig nie, aangesien hy daardeur tussen twee fronte vasgevang sou word. Hy het toe sy gevangenes uit Lotaringe vrygelaat, maar Godfried I het verkies om in gevangenskap te bly eerder as om Mons oor te gee en sodoende sy seun te dwing om alle aansprake op die graafskap en die Bisdom van Verdun prys te gee. Na 'n ontmoeting tussen die koning en die hertog van die Franke, is Diederik I ook vrygelaat.

Nuwe projekte en onverwagte dood

Aan die begin van 986 was Lotarius van plan om Kortrijk aan te val. Dit was in daardie tyd 'n ryksstad, maar afhanklik van die aartsbiskopsrade van Reims en Luik.^[33] Hy was van oordeel dat hy biskop Rothard kon oortuig om die stad oor te gee in ruil vir sy aanstelling as aartsbiskop van Reims (na die afsetting van Adalbero) en prins-biskop van Luik (wie se prins-biskop, Notger van Luik, uiteindelik na Ottoniese gebied ontsnap het^[34]); die Koning het egter onverwags op 2 Maart 986 in Laon beswyk.^[1][31][35] Lotarius het 'n manjifieke begrafnis ontvang, en is langs sy vader Lodewyk IV in die basiliek van Saint-Remi, Reims, begrawe.

'n Jaar na die verandering van die dinastie het Lotarius se koninkryk onvernietigbaar gelyk, selfs al is Lotaringië nie onderwerp nie, aangesien die Ryk se inersie Lotarius in staat gestel het om nuwe verowerings te oorweeg.^[36] Volgens Richerus: "Was hy op soek na nuwe geleenthede wat sy koninkryk verder kon uitbrei. Sy beleid was baie suksesvol, en die toestand van die Koninkryk, wat bevoordeel is deur die gevangeneming van die groot adellikes, was sterk." Trouens, in sy laaste jare het Lotarius op beide diplomatiese en militêre vlak uitsonderlike stappe geneem om Lotaringiĕ te verower.^[37]

Familie

Lotarius het by sy vrou Emma van Italië twee seuns gehad:

• Lodewyk V (966/967 – 22 Mei 987), opvolger van sy vader as koning.^[1]
• Otto (omstreeks 970; 13 November, vóór 986).^[1][38]

Lotarius het ook twee buite-egtelike seuns gehad by 'n suster van 'n sekere Graaf Robert, burgemeester van sy broer Karel se Paleis:^[39]

• Arnulf (vóór 967 – 5 Maart 1021), aartsbiskop van Reims.^[40]
• Richard (sterf ná 991).^[1]

Notas

1. Ná die keiser Lotarius I. Thoison, E. (1888). Les séjours des rois de France: 481-1789. Société historique du Gâtinais. p. 190.
2. Met inbegrip van Lotarius II van Lotaringië, wat geheers het oor vandag se hedendaagse Lotaringe en België. Jonathan, J. (2011). "Caliph, King, or Grandfather: Strategies of Legitimization on the Spanish March in the Reign of Lothar III". The Mediaeval Journal. 1 (2): 1–22. doi:10.1484/j.tmj.1.102535.
3. Met inbegrip van Lotarius II van Italië. Bachrach, D. (2014). Warfare in Tenth-Century Germany. Boydell & Brewer. p. 164.
4. Na die dood van sy tweede vrou (Eadhild) aan die begin van 937 het Hugo vir die tweede keer tussen 9 Mei en 14 September van dieselfde jaar in die huwelik getree met Hedwig van Sakse, Gerberga se jonger suster. Die huwelik het uiteindelik die langverwagte erfgename voortgebring naamlik, drie seuns (Hugo Capet, Otto, en Eudes-Hendrik) en twee dogters (Beatrix en Emma).
5. Richer van Reims het dié daad soos volg opgesom: "Die bronsarend, wat Karel die Grote bo-op die paleis geplaas het, is teruggedraai na die Ooste. Die Duitsers het dit na die Weste gedraai om te simboliseer dat hul kavalerie die Franse kon klop wanneer hulle wou..." Sien: Richer of Saint-Rémy , Histoire de France, (888–995), red. R. Latouche (Parys: Les Belles Lettres 1964), p. 89.
6. Soos wat die oorgang van die stelsel van verkose konings na dié van erflike konings plaasgevind het, het vaders onderneem om hul opvolgers voor hul dood te kroon. As vroeëre voorbeeld kan Karel die Grote se kroning van sy seuns vermeld word, en as latere voorbeeld Hugo Capet se kroning van sy seun Robert.Lewis, Andrew W. (1978). "Anticipatory Association of the Heir in Early Capetian France". The American Historical Review. 83 (4): 906–927. doi:10.2307/1867651. JSTOR 1867651. Sien in die algemeen Bouchard, Constance Brittain (2001). Those of My Blood: Creating Noble Families in Medieval Francia. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-3590-6.

Verwysings

1. Detlev Schwennicke, Europäische Stammtafeln: Stammtafeln zur Geschichte der Europäischen Staaten, Neue Folge, Band II (Marburg, Duitsland: J. A. Stargardt, 1984), Tafel 1
2. The Annals of Flodoard of Reims, 916–966, redakteure en vertalers, Steven Fanning: Bernard S. Bachrach (New York; Ontario, Can: University of Toronto Press, 2011), p. 60
3. Sassier 1995, p. 136.
4. The Annals of Flodoard of Reims, 916–966, redakteure en vertalers, Steven Fanning: Bernard S. Bachrach (New York; Ontario, Can: University of Toronto Press, 2011), p. xix
5. Bourchard, Constance Brittain (1999). "Burgundy and Provence: 879–1032". In Reuter, Timothy; McKitterick, Rosamond; Abulafia, David (reds.). The New Cambridge Medieval History: Vol. III, c.900 – c.1024. Vol. III (Iste uitg.). Cambridge: Cambridge University Press. pp. 328–345, page 336. ISBN 0521364477. Volume III, Table of Contents
6. George Holmes, The Oxford Illustrated History of Medieval Europe (Oxford; New York: Oxford University Press, 1988), p. 163
7. Jim Bradbury, The Capetians: Kings of France, 987–1328, (Londen: Hambledon Continuum, 2007), p. 42
8. Pierre Riché, The Carolingians; A Family Who Forged Europe, vertaler, Michael Idomir Allen (Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1993), pp. 264–65
9. Jim Bradbury, The Capetians: Kings of France, 987–1328 (Londen: Hambledon Continuum, 2007), p. 43
10. Jean Le Mayeur: La gloire belgique: poème national en dix chants... aanlyn, Valinthout and Vandenzande, 1830, p. 304.
11. Lecouteux 2004, p. 11.
12. Sassier 1995, p. 161.
13. Sassier 1995, p. 162.
14. Sassier 1995, p. 163.
15. Pierre Riché, The Carolingians; A Family Who Forged Europe, vertaler Michael Idomir Allen (Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1993), pp. 276–77
16. Thérèse Charmasson, Anne-Marie Lelorrain, Martine Sonnet: Chronologie de l'histoire de France, 1994, p. 90 aanlyn.
17. Sassier 1995, p. 165.
18. Sassier 1995, pp. 164–165.
19. Carlrichard Brülh: Naissance de deux peuples, Français et Allemands (10th–11th siècle), Fayard, Augustus 1996, p. 247.
20. Sullivan, Richard E. (1989). "The Carolingian Age: Reflections on Its Place in the History of the Middle Ages". Speculum. 64 (2): 267–306. doi:10.2307/2851941. JSTOR 2851941.
21. Bradbury, Jim (2007). "Chapter 3: The new principalities, 800–1000". The Capetians: Kings of France, 987–1328. Londen: Hambledon Continuum. p. 45. ISBN 978-1-85285-528-4.
22. Sassier 1995, p. 168.
23. Sassier 1995, p. 169.
24. Carlrichard Brülh: Naissance de deux peuples, Français et Allemands (10de–11de siècle), [Fayard, Augustus 1996, p. 248.
25. Pierre Riché, The Carolingians; A Family Who Forged Europe, vertaler Michael Idomir Allen (Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1993), p. 277
26. Sassier 1995, p. 180.
27. Pierre Riché, The Carolingians; A Family Who Forged Europe, vertaler, Michael Idomir Allen (Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1993), p. 266
28. Die Spaanse Mark was 'n buffersone of versperring wat in 795 deur Karel die Grote geskep is teen die Omajjiede van Andalusiē
29. Andrew W. Lewis, Royal Succession in Capetian France: Studies on Familial Order and the State (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1981), p. 15
30. P. Riché (1987) , bl 92.
31. Pierre Riché, The Carolingians; A Family Who Forged Europe, vertaler, Michael Idomir Allen (Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1993), p. 278
32. Sassier 1995, p. 183
33. Carlrichard Brülh: Naissance de deux peuples, Français et Allemands (10de–11de siècle), Fayard, Augustus 1996, p. 253.
34. Pierre Riché: Gerbert d'Aurillac, le pape de l'an mil, Fayard, Maart 1987, p. 94.
35. Gallica: Histoire de France. La mort de Lothaire par le moine Richer, p. 137 aanlyn.
36. Sassier 1995, p. 186.
37. Carlrichard Brülh: Naissance de deux peuples, Français et Allemands (10de–11de siècle), Fayard, Augustus 1996 , bl. 252.
38. Christian Settipani: La Préhistoire des Capétiens, 1993, p. 334.
39. Christian Settipani: La Préhistoire des Capétiens, 1993, p. 333.
40. Eleanor Shipley Duckett, Death and life in the tenth century (Ann Arbor: University of Michigan Press, 1967), p. 118.

Bronne

• Gwatkin, H. M., Whitney, J. P. (redakteure) et al. (1926) The Cambridge Medieval History: Volume III. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hallam, Elizabeth M.; Everard, Judith (2001). Capetian France, 987–1328 (second uitg.). Harlow, Verenigde Koninkryk: Longman. ISBN 978-0-582-40428-1.
• Stéphane Lecouteux: Une reconstitution hypothétique du cheminement des Annales de Flodoard, depuis Reims jusqu'à Fécamp, 2004 aanlyn
• Ferdinand Lot: Les derniers Carolingiens. Lothaire, Louis V, Charles de Lorraine (954–991), Paris, Librairie Émile Bouillon éditeur, 1891 online.
• Pierre Riché: Les Carolingiens, une famille qui fit l'Europe, Paris, Hachette, coll. «Pluriel», 1983 (verbeter in 1997), 490 p.
• Yves Sassier: Hugues Capet: naissance d'une dynastie, Paris, Fayard, 1995, 357 p.

Bewindstitels
Voorafgegaan deur Lodewyk IV	Koning van Wes-Frankië 954–986	Opgevolg deur Lodewyk V