Mariner-program

Mariner 1 word lanseer in 1962

Die Mariner-program was 'n tien-sending program wat deur die Amerikaanse ruimteagentskap NASA in samewerking met Jet Propulsion Laboratory (JPL) gedoen is.[1] Met die program is tien onbemande ruimtetuie gelanseer wat interplanetêre reise onderneem het vanaf 1962 tot 1973 met die doel om Mars, Venus en Mercurius te ondersoek.[2]Die program het 'n paar eerstes behaal, die eerste vlug verby 'n planeet, die eerste keer dat 'n ruimtetuig in 'n wentelbaan om 'n planeet geplaas word en die eerste verandering van rigting van 'n ruimtetuig met behulp van gravitasie, ook bekend as swaartekragslinger.

Van die tien sendings in die program was sewe suksesvol wat die begin was vir vele meer NASA/JPL ruimteverkenningprogramme. Die beplande Mariner Jupiter-Saturnus ruimtetuie was aangepas vir die Voyager-program[3] terwyl die Viking-program wenteltuie 'n vergrote weergawe van die Mariner 9 ruimtetuig was. Latere Mariner-gebaseerde ruimtetuie sluit die Magellan verkenningstuig, die Galileo verkenningstuig asook die tweede generasie Mariner Mark III-reeks in wat aangepas is as die Cassini–Huygens verkenningstuig.

Die totale koste van die Mariner-program was ongeveer $554 miljoen.[4]

Daar was besluit op die naam van die program in Mei 1960, op die voorstel van Edgar M. Cortright. Die gedagte was om die planetêre verkenningstuie na maritieme terme te laat verwys, om die indruk van reis oor lang afstande en na veraf geleë eilande te skep. Daardie gedagte het aanleiding gegee tot die name van Mariner, Ranger, Surveyor en Viking.[5]

Basiese ontwerp

[wysig | wysig bron]
Die 1963 foto wys Dr. William H. Pickering, (middel), JPL-direkteur, wat 'n model van die Mariner 2 ruimtetuig aan President John F. Kennedy, (regs) oorhandig. NASA Administrateur James Webb staan direk agter die Mariner model

Al die Mariner ruimtetuie se ontwerp was gebaseer op 'n heksagoon of oktogoon romp waarin al die elektroniese toerusting was en ook waaraan al die komponente soos die antenne, kameras, aandrywing en kragbronne gemonteer is.[2][6] Mariner 2 se ontwerp was gebaseer op die Ranger-program se maanruimtetuig. Al die Mariner ruimtetuie wat sedert Mariner 2 gelanseer is, het oor vier sonkragpanele beskik, behalwe Mariner 10 wat slegs twee gehad het. Almal behalwe Mariner 1, 2 en 5 was toegerus met televisie kameras. Die eerste vyf Marinertuie was met Atlas-Agena vuurpyle terwyl die laaste vyf met Atlas-Centaur vuurpyle gelanseer is. Alle Mariner-tipe verkenningstuie na Mariner 10 is deur Titan IIIE, Titan IV onbemande vuurpyle lanseer of is deur die pendeltuie die ruimte in geneem.

Die Mariner ruimtetuie

[wysig | wysig bron]
  • Mariner 1, die eerste ruimtetuig van die Mariner-program, beplan vir 'n verbyvlug van Venus - Gelanseer op 22 Julie 1962.
  • Mariner 2, sondeerder na Venus, die eerste robotiese ruimtesondeerder wat suksesvol was met die verbyvlug - Gelanseer op 27 Augustus 1962.
  • Mariner 3, eerste van twee identiese diepruimte sondeerders wat ontwerp is vir naby waarnemings van Mars - Gelanseer op 5 November 1964.
  • Mariner 4, tweede van twee identiese diepruimtesondeerders wat ontwerp is vir naby waarnemings van Mars - Gelanseer op 28 November 1964.
  • Mariner 5, ruimtetuig wat die magnetiese velde en ander uitstralings van Venus se atmosfeer moes meet - Gelanseer op 14 Junie 1967.
  • Mariner 6 en Mariner 7, twee NASA ruimtesondeerders wat die eerste twee-tuig, gelyktydige sendings na Mars voltooi het - Gelanseer op 25 Februarie 1969.
  • Mariner 8, een van twee sondeerders wat in 'n wentelbaan om Mars moes gaan en beelde en data terugstuur - Gelanseer op 9 Mei 1971 maar gaan verlore weens tegniese probleme.
  • Mariner 9, tweede van die sondeerders om in wentelbaan om Mars te gaan en beelde terug te stuur - Gelanseer op 30 Mei 1971.
  • Mariner 10, laaste van die Mariner sondeerders; ontwerp om verby Mercurius en Venus te vlieg - Gelanseer op 3 November 1973.

Mariner 1 en 2

[wysig | wysig bron]

Mariner 1 (P-37) en Mariner 2 (P-38) is twee diepruimte sondeerders wat NASA se Mariner-R projek gevorm het. Die hoofdoelwit van die projek was om twee ruimtetuie te ontwerp en na mekaar te lanseer om naby Venus verby te vlieg, om kommunikasie vanaf die ruimtetuie te ontvang en om radiometriese temperatuurmetings van die planeet te neem. 'n Sekondêre doelwit was om interplanetêre metings te neem van die magnetiese velde en/of deeltjies op pad na Venus asook naby Venus.[7][8] Mariner 1 is gelanseer op 22 Julie 1962 maar is vernietig ongeveer vyf minute na lansering deur die Amerikaanse Lugmag veiligheidsbeampte nadat die Atlas-Agena vuurpyl se motor onklaar geraak en die vuurpyl van koers af gedryf het. Mariner 2 is gelanseer op 22 Augustus 1962 en sy tog na Venus het 3½-maande geduur. Die sending was 'n sukses en Mariner 2 is die eerste ruimtetuig wat verby 'n ander planeet gevlieg het.

  • Sending: Venus verbyvlug
  • Massa: 203 kg (446 lb)
  • Sensors: mikrogolf en infrarooi radiometers, kosmiese stof, sonplasma en hoë-energiestraling, magnetiese velde.

Status:

  • Mariner 1 – Vernietig na lansering
  • Mariner 2 – Waardeloos na 'n suksesvolle sending en tans in 'n heliosentriese wentelbaan.

Mariner 3 en 4

[wysig | wysig bron]

Sustertuie Mariner 3 en Mariner 4 was Mars verbyvlug sendings.[9]

Mariner 3 het verlore geraak toe die mantel oor die vuurpyl nie wou wegbreek van die vuurpyl af nie.

Mariner 4 was die eerste suksesvolle verbyvlug van Mars en het die eerste naby beelde van Mars verskaf.[9]

  • Sending: Mars verbyvlug[9]
  • Massa: 261 kg (575 lb)
  • Sensors: kamera met digitale bandopnemer (ongeveer 20 foto's), kosmiese stof, son plasma, vasgevange uitstraling, kosmiese strale, magnetiese velde, radio okkultasie en sterrekundige meganika[10]

Status:

  • Mariner 3 – Meganiese probleme. Verlate in heliosentriese wentelbaan.[9]
  • Mariner 4 – Kommunikasie verbreek na die tuig deur mikrometeoriete getref is. Verlate in heliosentriese wentelbaan.[10]

Mariner 5

[wysig | wysig bron]

Die Mariner 5 ruimtetuig is gelanseer op 14 Junie 1967 om Venus te ondersoek en het naby die planeet gearriveer in Oktober 1967. Die tuig het 'n verskeidenheid toerusting gedra om Venus se atmosfeer te ondersoek met radiogolwe, Dit skandeer die atmosfeer met ultraviolet lig om die helderheid te bepaal en meet die sondeeltjies en magnetiese veldafwykings bo die planeet.

  • Sending: Venus naby verbyvlug
  • Massa: 245 kg (540 lb)
  • Sensors: ultraviolet fotometer, kosmiese stof, son plasma, vasgekeerde radiasie, kosmiese strale, magneet velde, radio okkultasie en sterrekunde meganika.

Status: Mariner 5 – Verlate in 'n heliosentriese wentelbaan.

Mariner 6 en 7

[wysig | wysig bron]

Mariner 6 en 7 is twee identiese ruimtetuie wat as 'n gesamentlike twee-lede span na Mars gestuur is. Mariner 6 is op 24 Februarie 1969 en Mariner 7 op 21 Maart 1969 gelanseer. Beide het oor die ewenaar en suidelike halfrond van Mars gevlieg. [11]

  • Sending: Mars verbyvlug
  • Massa 413 kg (908 lb)
  • Sensors: wyd en nou hoek kameras met 'n digitale bandopnemer, infrarooi spektrometer en radiometer, ultraviolet spektrometer, radio okkultasie en sterrekunde meganika.

Status: Beide die ruimtetuie is verlate in 'n heliosentriese wentelbaan.[11]

Mariner 8 en 9

[wysig | wysig bron]

Mariner 8 en Mariner 9 is identiese suster ruimtetuie wat ontwerp is om die oppervlakte van Mars gelyktydig te karteer, maar Mariner 8 het verlore gegaan tydens lansering. Mariner 9 is gelanseer in Mei 1971 en is die eerste kunsmatige satelliet van Mars. Dit het in 'n wentelbaan gegaan in November 1971 en het begin om die oppervlakte te fotografeer en die atmosfeer te ontleed met sy infrarooi en ultraviolet instrumente.

  • Sending: wentel om Mars
  • Massa: 998 kg (2 200 lb)
  • Sensors: wye- en nouhoekkameras met 'n digitale bandopnemer, infrarooi spektrometer en radiometer, ultraviolet spektrometer, radio-okkultasie en sterrekunde meganika.

Status:

  • Mariner 8 – Vernietig tydens lansering.
  • Mariner 9 – Afgeskakel. In aerosentriese wentelbaan om Mars tot ten minste 2022 wanneer dit uit die wentelbaan sal terugval tot binne-in Mars se atmosfeer.[12]

Mariner 10

[wysig | wysig bron]

Die Mariner 10 ruimtetuig is gelanseer op 3 November 1973 en is die eerste ruimtetuig wat 'n swaartekragslinger baan gebruik het. Die ruimtetuig het versnel nadat dit onder die invloed van Venus se swaartekrag gekom het en is deur die swaartekrag in 'n ander rigting geslinger om Mercurius te bereik. Dit is ook die eerste ruimtetuig wat suksesvol naby twee planete verbygevlieg het en vir 33 jaar was dit die enigste ruimtetuig wat nabyfoto's van Mercurius geneem het.

  • Sending: plasma, gelaaide deeltjies, magnetiese velde, radio en sterrekunde meganika

Status: Mariner 10 – Verlate in 'n heliosentriese wentelbaan.

Mariner Jupiter-Saturn

[wysig | wysig bron]

Die Mariner Jupiter-Saturn projek is goedgekeur in 1972 na die kansellasie van die Grand Tour program wat ten doel gehad het om al die buite planete te besoek met veelvoudige ruimtetuie. Die doelwit van die sending was dat twee Mariner-tipe sondeerders verbyvlugte van die twee gasreuse moes maak. Dit was baie kleiner as die doelwit van die Grand Tour program. Tog het die ontwerpers van JPL die ruimtetuie ontwerp met die vermoë dat ander aksies na Saturnus moontlik sal wees. Die bane van die tuie was so gekies dat een tuig eers Jupiter en Saturnus sal besoek en 'n verbyvlug van Saturnus se maan Titan sal doen en inligting oor sy atmosfeer bekom. Die ander tuig sal later by Jupiter en Saturnus arriveer en sy baan sal dit in staat stel om na Uranus en Neptunus te vlieg, met die aanname dat die eerste tuig al sy doelwitte bereik het, anders sal dit van rigting verander en 'n verbyvlug van Titaan doen. Die program se naam was verander na Voyager net voor die lansering in 1977 en na Voyager 1 suksesvol verby Titaan gevlieg het, het Voyager 2 voortgegaan om die ysreuse te besoek.[3]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "Mariner-Venus 1962 Final Project Report" (PDF). NASA Technical Reports Server. Besoek op 28 Desember 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 "Mariner Program". JPL Mission and Spacecraft Library. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 November 2017. Besoek op 28 Desember 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 Chapter 11 "Voyager: The Grand Tour of Big Science" (sec. 268.), by Andrew,J. Butrica, found in From Engineering Science To Big Science ISBN 978-0-16-049640-0 edited by Pamela E. Mack, NASA, 1998
  4. ↑ Mariner 4, NSSDC Master Catalog
  5. ↑ SP-4402 Origins of NASA Names
  6. ↑ "Untitled" (PDF). NASA Technical Reports Server. Besoek op 28 Desember 2011.
  7. ↑ "Tracking Information Memorandom: Mariner R 1 and 2" (PDF). NASA Technical Reports Server. Besoek op 29 Desember 2011.
  8. ↑ "Mariner R Spacecraft for Missions P-37/P-38" (PDF). NASA Technical Reports Server. Besoek op 29 Desember 2011.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Pyle, Rod (2012). Destination Mars. Prometheus Books. p. 51. ISBN 978-1-61614-589-7. Mariner 3, dead and still ensnared in its faulty launch shroud, in a large orbit around the sun.
  10. ↑ 10,0 10,1 Pyle, Rod (2012). Destination Mars. Prometheus Books. p. 56. ISBN 978-1-61614-589-7. It eventually joined its sibling, Mariner 3, dead ... in a large orbit around the sun.
  11. ↑ 11,0 11,1 Pyle, Rod (2012). Destination Mars. Prometheus Books. pp. 61–66. ISBN 978-1-61614-589-7.
  12. ↑ NASA - This Month in NASA History: Mariner 9 Geargiveer 14 Mei 2013 op Wayback Machine, November 29, 2011 — Vol. 4, Issue 9