Meteoor van Tsjeljabinsk

Meteoor van Tsjeljabinsk
Die meteoor se spoor deur die lug. 55º05'0N 59º80'0E
Die meteoor se spoor deur die lug. 55º05'0N 59º80'0E
Koördinate 55º05'0N 59º80'0O
Datum 15 Februarie 2013
Tyd 09:15 Jekaterinburg-tyd (UTC+6)
Deursnee 2-17 m
Massa 7 000 – 10 000 ton
Spoed 54 000 km/h
Plofkrag 500 kiloton TNT
Skade ná die supersoniese knal.

Die meteoor van Tsjeljabinsk is ’n superbolied (’n baie helder meteoor) wat op 15 Februarie 2013 naby Tsjeljabinsk in die Russiese Oeralgebied ontplof het. Omstreeks 09h15 plaaslike tyd is verskillende ontploffings gehoor en ’n vuurbal in die hemel waargeneem.

Eerste berigte

[wysig | wysig bron]

Mense in dié gebied het baie helder brandende voorwerpe in die lug oor die oblaste Tsjeljabinsk, Swerdlofsk, Tjoemen en Orenburg, Basjkortostan en naburige streke in Kasakstan waargeneem.[1][2] Amateurvideo's het ’n vuurbal getoon met strepe oor die hemel, gevolg deur ’n harde, kort supersoniese knal.[3][4][5]

By tye was die voorwerp so helder dat dit skaduwees sterker as die opkomende son gewerp het.[6][7] NASA het later bevestig dat die voorwerp helderder as die son was.[8] Die weersatelliet Meteosat 9 het ’n opname gemaak kort nádat dit die atmosfeer binnegedring het.

Tegniese besonderhede

[wysig | wysig bron]

Binnekoms

[wysig | wysig bron]

Volgens die eerste ramings van die Russiese Federale Ruimteagentskap word die voorwerp wat die atmosfeer binnegedring het, geklassifiseer as ’n meteoor met ’n spoed van ongeveer 108 000 km/h (30 km/s). Dis 44 keer die spoed van klank. Die Russiese Akademie vir Wetenskap raam die spoed op net 54 000 km/h.[9][10][11]

Volgens die ramings van NASA het die meteoor ’n deursnee van 17 m[12][13] en ’n massa van 9 000 ton gehad. Die energie wat vrygestel is, word op 500 kiloton TNT geraam.[14] Ter vergelyking: die atoombom wat bo Hirosjima ontplof het, Little Boy, het ’n plofkrag van "net" 15 kiloton TNT gehad.

Volgens die Russiese Aardrykskundige Genootskap [15] het die meteoor bo Tsjeljabinsk drie ontploffings van verskillende groottes veroorsaak. Die eerste een was die kragtigste, voorafgegaan deur ’n helder flits wat ongeveer vyf sekondes geduur het.

Ramings van die hoogte wissel van 70 tot 30 km, met ’n intensiteit van ongeveer 500 kiloton.[16] Die hiposentrum van die ontploffing was in die suide van Tsjeljabinsk, in Jemanzjelinsk en Joezjno-Oeralsk. Die skokgolf het Tsjeljabinsk twee minute later bereik.[16]

Op drie plekke het mense brokstukke gevind wat die aarde getref het: twee in die gebied om die Tsjebarkoelmeer en een naby die stad Zlato-Oest, sowat 80 km verder na die noordweste. Een van die brokstukke wat naby Tsjebarkoel geval het, het ’n krater van ses meter in deursnee veroorsaak.

Skade en mense beseer

[wysig | wysig bron]
Uitsig vanaf Jekaterinburg, 200 kilometer van die hiposentrum van die ontploffing

Ongeveer 1 200 mense in die Tsjeljabinsk-oblast het mediese hulp benodig, onder wie 159 kinders. Altesaam 112 mense is in ’n hospitaal opgeneem; minstens drie was ernstig gewond. Die meeste gevalle was weens gebreekte vensterruite weens die supersoniese knal. Na die ontploffing het motoralarms afgegaan en telefoonnetwerke is onderbreek.[17] Kantoorgeboue in Sentraal-Tsjeljabinsk is inderhaas ontruim.

Al die stad se skole is gesluit, meestal vanweë gevaarlike gebreekte vensterglas. Minstens twintig kinders is omstreeks 09h22 beseer toe die vensterrame van ’n skool en kleuterskool oopgebars het.[18] Die owerhede van Tsjeljabinsk het toe ouers versoek om hul kinders by die skool te kom haal en tuis te hou.[19]

Ongeveer 20 000 reddingswerkers het orals hulp verleen op die dag. ’n Woordvoerder van die departement van binnelandse sake berig dat ongeveer 600 m2 van die dak van ’n sinkfabriek ineengestort het.[20]

Planetoïde

[wysig | wysig bron]

Die voorval het op dieselfde dag plaasgevind as die verbyvlug van die planetoïde 2012 DA14, wat die Aarde op 15 Februarie 2013 op 27 700 km genader het. Aangesien hierdie planetoïde ’n heel ander trajek gevolg het en meer as twaalf uur tussenin verloop het, word aangeneem dat daar geen verband tussen die twee natuurverskynsels bestaan nie.[14] Nogtans ondersoek wetenskaplikes steeds ander vermeldings van meteore op ongeveer dieselfde tydstip.[21]

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ (en) Russia rocked by meteor explosion
  2. ↑ (en) Meteorite explodes over Russia, more than 1,000 injured Geargiveer 19 Februarie 2013 op Wayback Machine
  3. ↑ (en) CNN-video
  4. ↑ (en) Meteor shower over Russia sees meteorites hit Earth
  5. ↑ (en) PM Medvedev Says Russian Meteorite KEF-2013 Shows "Entire Planet" Vulnerable Geargiveer 18 Februarie 2013 op Wayback Machine
  6. ↑ (en) Huge Meteor Blazes Across Sky Over Russia; Sonic Boom Shatters Windows
  7. ↑ (en) Meteorite Falls in Eastern Russia, Causes Damage: Reports
  8. ↑ (en) Spectacular Videos of Meteor Over Siberia
  9. ↑ (en) Meteor Blasts Rock Russia
  10. ↑ (en) 500 injured by blasts as meteor falls in Russia
  11. ↑ (en) Meteorite hits Russian Urals: Fireball explosion wreaks havoc, up to 1,200 injured (PHOTOS, VIDEO)
  12. ↑ (en) Russia Meteor Not Linked to Asteroid Flyby Geargiveer 17 Februarie 2013 op Wayback Machine
  13. ↑ (de) Notfälle – Astronomie: Asteroid «2012 DA14» hat Erde passiert
  14. ↑ 14,0 14,1 (en) Russia Meteor Not Linked to Asteroid Flyby Geargiveer 17 Februarie 2013 op Wayback Machine, NASA, 15 Februarie 2013
  15. ↑ (ru) Ученый: полету метеорита над Челябинском сопутствовали три взрыва мощностью от 1 до 10 килотонн, gazeta.ru, 15 februari 2013
  16. ↑ 16,0 16,1 (ru) Ученый:/ полету метеорита над Челябинском сопутствовали три взрыва мощностью от 1 до 10 килотонн
  17. ↑ (en) Meteorite explosion over Russia injures hundreds
  18. ↑ {de} Meteoriten-Hagel in Russland: "Ein Knall, Splittern von Glas"
  19. ↑ (en) WATCH: Meteorites crash in Russia
  20. ↑ (en) Meteorites injure hundreds in central Russia
  21. ↑ (en) Request for data — other meteor events? Geargiveer 2 Maart 2013 op Wayback Machine

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.