Richard Nixon

Richard Nixon
37^ste President van die Verenigde State
Ampstermyn	20 Januarie 1969 – 9 Augustus 1974
Voorganger	Lyndon B. Johnson
Opvolger	Gerald Ford
Geboortedatum	9 Januarie 1913
Geboorteplek	Yorba Linda, Kalifornië
Sterftedatum	22 April 1994 (op 81)
Sterfteplek	New York Stad
Eerste Dame	Pat Ryan
Politieke party	Republikein
Visepresident	Spiro Agnew (1969-1973) Gerald Ford (1973-1974)
Handtekening

Richard Milhous Nixon (9 Januarie 1913 – 22 April 1994) was die 37ste President van die Verenigde State van Amerika en die enigste president wat uit die pos bedank het.^[1]

Nixon het in 1973 Amerikaanse betrokkenheid by die oorlog in Viëtnam beëindig, Amerikaanse krygsgevangenes huis toe gebring en verpligte militêre diensplig afgeskaf.

Hy het op 18 April 1994 'n afwykende beroerte gehad en is vier dae later in die ouderdom van 81 oorlede.

Politieke loopbaan

Richard Milhous Nixon is op 9 Januarie 1913 in Yorba Linda, Kalifornië, gebore. Nadat hy hom aan die Duke-universiteit in die regte bekwaam het, het hy in 1937 as advokaat in Whittier gaan praktiseer en in Januarie 1942 'n regspraktisyn by die Buro vir Prysbeheer in Washington, D.C., geword.

Sy politieke loopbaan het in 1946 begin toe hy as Republikeinse kandidaat vir die Huis van Verteenwoordigers in die 12de kongresdistrik van Kalifornië die dienende Demokraat, Jerry Voorhis, met 'n oorweldigende meerderheid verslaan het. In sy verkiesingsveldtog het hy op vermeende Kommunistiese verbintenisse van sy teenstander gesinspeel, 'n taktiek wat hy daarna herhaaldelik in verkiesings gebruik het en wat aan hom uiteindelik nasionale erkenning besorg het. In 1948 is hy vir 'n tweede termyn as kongreslid onbestrede verkies.

As lid van die Kommissie vir nie-Amerikaanse Aktiwiteite was Nixon ook die dryfkrag agter die ondersoek na bewerings dat Alger Hiss (geb. 1904), 'n voormalige amptenaar van die departement van buitelandse sake, 'n kommunis was – 'n saak wat gelei het tot die veroordeling van Hiss weens meineed. In 1950 het Nixon senator vir Kalifornië geword en in 1952 visepresident tydens die presidentskap van Dwight D. Eisenhower.

Tydens die verkiesingsveldtog het Eisenhower byna Nixon se kandidatuur opgeskort nadat beweer is dat hy geld uit 'n geheime fonds, wat deur Suid-Kaliforniese sakelui gefinansier is, vir sy politieke uitgawes as senator gebruik het. Nixon het in 'n televisietoespraak ontken dat hy by enige ongerymdhede betrokke was en het bewoë 'n geskenk aan sy kinders ('n hond met die naam "Checkers") geregverdig.

Die toespraak het bekend geword as die Checkers-toespraak. Die emosionele maar uiters taktiese optrede het die situasie gered en Eisenhower het hom as kandidaat aanvaar. In 1956 is Eisenhower as president herkies, met Nixon as visepresident. Tydens hierdie amp het hy talle buitelandse reise onderneem. In 1960 het hy as Republikeinse presidentskandidaat naelskraap teen die Demokraat John F. Kennedy verloor.

Na die nederlaag het hy as advokaat in Kalifornië gepraktiseer en toe hy in 1962 ook nie daarin kon slaag om tot goewerneur van die staat verkies te word nie, het hy sy uittrede uit die politiek aangekondig. Desondanks het hy hom in 1968 weer as presidentskandidaat beskikbaar gestel en dié keer sy teenstanders, die Demokraat Hubert H. Humphrey en die onafhanklike George C. Wallace, verslaan.

Die 43% stemme wat hy op hom getrek het, was die laagste persentasie vir 'n suksesvolle presidentskandidaat sedert 1912. Die vernaamste aspek van Nixon se presidentskap was sy buitelandse beleid. Die sogenaamde Nixon-dogma is deur hom en sy raadgewer insake buitelandse sake, Henry Kissinger (later minister van buitelandse sake), ontwikkel. Hiervolgens sou die VSA nie meer 'n aktiewe rol in alle internasionale geskille speel nie, en hoewel Amerikaanse wapens en steun aan bondgenote gebied is, sou hulle vir hul eie verdediging verantwoordelik wees.

Tydens sy eerste ampstermyn het Nixon met die sogenaamde Viëtnamisering van die oorlog in Suidoos-Asië begin, 'n beleid waarvolgens Suid-Viëtnam geleidelik die oorlogsverantwoordelikhede van die VSA moes oorneem. Die beleid het gelei tot die Paryse verdrae van Januarie 1973 waarvolgens die VSA hom verbind het om in ruil vir die vrylating van Amerikaanse krygsgevangenes, die oorblywende Amerikaanse soldate aan Viëtnam te onttrek. In 1972 het Nixon die eerste Amerikaanse president geword wat die Volksrepubliek China besoek het en in dieselfde jaar is hy met 'n groot meerderheid as president herkies.

Hy het sy Demokratiese teenstander, George S. McGovern (geb. 1922), met 60,8% van die stemme teenoor 39,2 % verslaan.

Watergate

Die inbraak in die Watergate-gebou was die voorspel tot een van die grootste politieke skandale in die Amerikaanse geskiedenis. Dit het gespruit uit die klimaat van geheimhouding wat tydens Nixon se presidentskap in en om die Withuis gehandhaaf is. Die publikasie van die geheime Pentagon Papers in 1971 in die New York Times het Nixon en sy personeel verontrus en 'n spesiale veiligheidsdiens is vir die Withuis saamgestel om verdere "lekkasies" te voorkom.

Die groep, wat die bynaam "the plumbers" (die loodgieters) gekry het, was ook met binnelandse politieke spioenasie en sabotasie belas. Aan die begin van 1972 is die Komitee vir die Herverkiesing van die President (by Nixon-teenstanders bekend as CREEP) onder voorsitterskap van 'n oud-minister van justisie, John N. Mitchell, buite die Republikeinse Party gestig. Twee lede van die veiligheidsdiens, G. Gordon Liddy en E. Howard Hunt jr., het hulle by die komitee aangesluit en is belas met politieke spioenasie en sabotasie.

Op 17 Junie 1972 het vyf mans, onder wie James W. McCord jr., ‘n voormalige meeluisterdeskundige van die Amerikaanse spioenasiediens, by die hoofkantoor van die Demokratiese Nasionale Komitee in die Watergate-gebou in Washington, D.C., ingebreek. Terwyl hulle besig was om meeluisterapparaat te installeer, is hulle deur die nagwag, Frank Mills, betrap en in hegtenis geneem. Hunt en Liddy, wat die inbraak beplan het, is ook later in hegtenis geneem.

Onmiddellik na die inbraak het die Withuis begin om enige moontlike verband met die inbraak te probeer verdoesel. Vanweë die volgehoue speurwerk van twee verslaggewers van die Washington Post, Bob Woodward en Carl Bernstein, wie se verhaal in die boek All the president's men (wat ook verfilm is) gepubliseer is, het die betrokkenheid op hoë vlak nog voor die presidentsverkiesing van 1972 aan die lig gekom: Die inbrekers is betaal met geld wat op onwettige wyse deur die Komitee vir die Herverkiesing van die President bekom is. Ten tye van die verkiesing het die meeste Amerikaners die inbraak egter as 'n onbenullige verkiesingstruuk beskou.

Kort nadat Nixon in Januarie 1973 met sy tweede ampstermyn begin het, het nog gegewens oor die inbraak en ander politieke sabotasiedade aan die lig gekom, onder meer vanweë die onversetlikheid van regter John J. Sirica, wat die saak teen die inbrekers verhoor het. Tydens die sitting van die Senaat se regskommissie in Februarie 1973 oor die benoeming van L. Patrick Gray III as direkteur van die FBI, het Gray onthul dat John W. Dean III, een van Nixon se grootste vertrouelinge, betrokke was by pogings om die Watergate-inbraak te verdoesel.

Na aanleiding hiervan het die Senaat 'n spesiale kommissie onder voorsitterskap van die konserwatiewe Demokratiese senator van Noord-Carolina, Sam J. Ervin (geb. 1896), aangestel om die saak te ondersoek. Toe dit ooglopend begin word dat 'n aantal van Nixon se belangrikste amptenare diep by die saak betrokke was, het sy vernaamste raadgewers, John. D. Ehrlichman en Harry R. (Bob) Haldeman, asook die minister van justisie Richard G. Kleindienst, op 30 April 1973 bedank.

John Dean is ontslaan. In 'n poging om alle twyfel oor sy persoonlike aandeel in die saak uit die weg te ruim, het Nixon aangekondig dat die nuwe minister van justisie, Elliot L. Richardson, 'n spesiale aanklaer kon aanstel om die Watergate-saak grondig te ondersoek. Nixon het steeds volgehou dat hy tot op 21 Maart 1973 onbewus was van pogings vanuit die Withuis om die saak in die kiem te smoor en dat hy onmiddellik opdrag gegee het dat die saak opgeklaar moes word toe hy daarvan te hore kom.

Richardson het Archibald Cox as spesiale aanklaer benoem in die Watergate-inbraaksaak. Tydens die Ervin-kommissie se ondersoek het John Dean beweer dat Nixon reeds sedert September 1972 op die hoogte was van pogings om die Watergate-kwessie in die kiem te smoor. Dean het medepligtigheid erken, maar Haldeman en Ehrlichman het volgehou dat hulle onskuldig was. Die ondersoek het 'n nuwe wending geneem toe Alexander P. Butterfield een van Nixon se amptenare, op 16 Julie 1973 bekend gemaak het dat Nixon tydens sy ampstermyn alle gesprekke wat hy in sy amptelike vertrekke gevoer het, op band laat opneem het.

Die Senaatskommissie sowel as Cox het die bandopnames geëis, maar Nixon het geweier om hulle af te staan. Toe regter Sirica beslis dat die president alle bandopnames wat op Watergate betrekking het, aan hom moet oorhandig, het Nixon hom tot die hooggeregshof gewend, waar Sirica se uitspraak gehandhaaf is. Nixon het daarna 'n kompromis voorgestel: in plaas van die bande sou hy 'n skriftelike samevatting van die gesprekke oorhandig. Cox het geweier om die voorstel te aanvaar, en op 20 Oktober 1973 het Nixon aan Richardson opdrag gegee om Cox te ontslaan. Richardson, asook sy opvolger, William D. Ruckelshaus het albei die opdrag geweier en eerder bedank.

Cox is daarna deur 'n meer junior amptenaar van die departement van justisie ontslaan. Die voorval, wat bekend geword het as die "Saterdagaandslagting", het die Kongres gedwing om die moontlikheid van 'n aanklag (impeachment) teen die president vir die eerste keer ernstig te oorweeg. Volgens die prosedure kan daar teen 'n amptenaar wat normaalweg nie van sy pas onthef kan word nie (president, regter), opgetree word indien die persoon hom self aan 'n misdaad skuldig maak.

Die Huis van Verteenwoordigers moet in so 'n geval die aanklag opstel waarna die Senaat as regter optree. Die prosedure is slegs een keer vantevore teen 'n Amerikaanse president ingestel, naamlik teen Andrew Johnson in 1868. Onder toenemende druk van die Kongres het Nixon op 23 Oktober 1973 sy aanvanklike stand punt gewysig en hom bereid verklaar om 'n aantal bandopnames te oorhandig. Hy het ook die benoeming van Leon Jaworski as Cox se opvolger aangekondig.

Toe die regskommissie, wat intussen 'n klag teen die president voorberei het, nog bande eis, was Nixon weer eens net bereid om kopieë te verskaf (die bandopnames is wel later openbaar gemaak), en Jaworski het die regstryd om die kwessie self voortgesit. Op 24 Julie 1974 het die hooggeregshof eenparig besluit dat Nixon alle bandopnames wat geëis word, aan die hof moes voorlê. Sy verweer dat hy as president bo die wetgewende en regterlike mag verhewe was, en dat hy 'n persoonlike beslissing kon lewer ten opsigte van inligting wat openbaar gemaak word, is verwerp.

Ook sy aanspraak dat die gesprekke tussen die president en sy medewerkers vertroulik is, is verwerp omdat dit gegaan het om bewysstukke in 'n ondersoek in 'n strafsaak. Nixon het hom by die uitspraak neergelê en begin om bandopnames aan regter Sirica te oorhandig. 'n Paar dae later, op 27 Julie, het die regskommissie van die Huis van Verteenwoordigers met 27 stemme teenoor 11 die eerste artikel in die klagstaat goedgekeur waarin Nixon daarvan beskuldig is dat hy die regsproses belemmer het.

Kort daarna het die kommissie nog twee artikels goedgekeur waarin die president daarvan beskuldig is dat hy sy presidensiële gesagsposisie misbruik en die Kongres beledig het deur die bandopnames aanvanklik te weerhou. Die proses is egter nooit voltooi nie. Op 5 Augustus 1974 het Nixon in 'n televisietoespraak erken dat die bandopnames bewys dat hy reeds op 23 Junie 1972, ses dae na die inbraak, kennis gedra het dat die FBI op die punt was om die verband tussen die inbraak en die Komitee vir die Herverkiesing van die President te ontdek en dat hy derhalwe toestemming gegee het dat die saak in die kiem gesmoor word.

Na die bekentenis is alle steun wat die president nog in die Kongres gehad het, onttrek en op 8 Augustus 1974 het Nixon aangekondig dat hy die volgende dag sou bedank.

Verwysings

1. (en) Wright, John (2001). The New York Times Almanac 2002. Routledge. p. 96. ISBN 9781579583484.

Bronne

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409621, volume 21, bl. 24

Eksterne skakels

Wikimedia Commons bevat media in verband met Richard Nixon.